แท็ก: สำนวนไทย
“ลงเรือแป๊ะ ต้องตามใจแป๊ะ” สำนวนไทยแท้ตั้งแต่รัชกาลที่ 3
“วันนี้ทุกคนลงเรือลำเดียวกันแล้ว เหมือนคำโบราณที่ว่า ลงเรือแป๊ะ ต้องตามใจแป๊ะ ไม่เช่นนั้นจะถูกไล่ลงจากเรือ ดังนั้นก็ต้องตามใจแป๊ะ” (มติชน, 30 พฤศจิกาย...
ทำไมสำนวนไทยถึงใช้ “เกลือ” แทนความอึด ความทน? ทำไมต้องเป็นเกลือเค็มๆ?
สำนวนไทยที่บอกกล่าวให้อดทน กับความยากจน, ความลำบาก ที่คุ้นเคยว่า “ให้ทนกัดก้อนเกลือกิน” บ้าง “ให้รักษาความดีเหมือนเกลือรักษาความเค็ม” บ้าง คงได้ยินกับ...
“แม่ร้อยชั่ง” ถึง “งามทั้งห้าไร่” สำนวนชมสาวๆ ในอดีต
สองสำนวนไทยเกี่ยวกับผู้หญิง “แม่ร้อยชั่ง” และ “งามทั้งห้าไร่” มีที่มาจากสังคมเก่า แต่วันนี้สาวไทยจะเลือกแบบไหนดี
แม่ร้อยชั่ง และงามทั้งห้าไร่ ทั้ง ...
“เหาะเกินลงกา” สำนวนเปรียบเทียบดีจาก “รามเกียรติ์” แต่ว่าใครสั่งให้ใครเหาะ
“เหาะเกินลงกา” เห็นก็รู้ทันที่ว่าต้องมีที่มาจากวรรณคดีเรื่องรามเกียรติ์ แต่มีความหายอย่างไร ใครสั่ง ใครเหาะนั้น คงต้องอ่านที่อาจารย์ล้อม เพ็งแก้วท่านอ...
“ปลากัด” ในสำนวนไทย ใช้ตำหนิผู้หญิงมารยา จัดจ้าน
“ปลากัด” สัตว์น้ำไทย ในราชาธิราช ใช้เป็นสำนวนว่าหญิงมารยา-ไก่แก่แม่ปลากัด ก่อนจะกลายเป็น “ไก่แก่แม่ปลาช่อน”
คนไทยรู้จักปลากัดมานานแค่ไหน ไม่อาจยืน...
คนไทยเรียก “เด็กไม่เอาถ่าน” หมายถึงเด็กไม่ดี ดูเหตุทำไม “เด็ก” ต้อง “เอาถ่าน”?...
คำพูดโบราณที่เราได้ยินกันอยู่เสมอว่า "เด็กไม่เอาถ่าน" ซึ่งมีความหมายว่าเด็กคนนี้ไม่เอาดี หรือไม่เอาไหนเสียเลย คำพูดดังกล่าวนี้ก็ยังใช้กับผู้ใหญ่อีกด้ว...
“ว่าแต่เขา อิเหนาเป็นเอง” อิเหนาว่าใคร แล้วอิเหนาเป็นเหมือนใคร
สำนวน “ว่าแต่เขาอิเหนาเป็นเอง” นั้น พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554 อธิบายสำนวนนี้ว่า “ว่าแต่เขาอิเหนาเป็นเอง (สำ) ก. ตำหนิผู้อื่นเรื่องใดแล้ว...
ทำไมต้อง “โจรห้าร้อย” คำนี้เขียนเป็นตัวหนังสือไม่ใช่ตัวเลข เพราะเป็นสำนวน
ทำไมต้อง “โจรห้าร้อย”?
ความจริงคำว่า “ห้าร้อย” ในความหมายเดิมแท้นั้นไม่ได้หมายถึงหน่วยนับ หากหมายถึงการประมาณว่าจำนวนหนึ่งเท่านั้น
เพราะหน่วยนับขอ...
ที่มาของคำว่า “เจ้าชู้ประตูดิน”
"ประตูดิน" เป็นคำปากชาวบ้านเรียกประตูวัง ซึ่งทางเดินเข้าออกตรงประตูนี้แต่เดิมคงจะเป็นทางเดิน ไม่มีอะไรปูพื้น
เมื่อสมัยอยุธยาเป็นราชธานีเป็นประตูชั้...
บ้านนอกขอกนา? “ขอก” หรือ “คอก” ??
เมื่อชูชกถูกเหล่าหมาของเจตบุตรไล่ขึ้นไปอยู่บนคาคบไม้ และเกลี้ยกล่อมจนเห็นเจตบุตรลังเลไม่ลั่นหน้าไม้แน่แล้ว จึงร้องสำทับไปว่า "เฮ้ย ๆ อ้ายชาวป่าหน้าบ้า...
“งามทั้งห้าไร่” งามเหมือนไพร่ งามจริงหรือประชด?
คำว่า “งามทั้งห้าไร่” เป็นสำนวนเก่าของไทยอีกสำนวนหนึ่ง ซึ่งในปัจจุบันไม่มีใครพูด แต่ในสมัยต้นกรุงรัตนโกสินทร์คงพูดกันมาก จึงมีใช้ในวรรณคดีหลายเรื่อง เ...
