พระปิ่นเกล้าฯ "The Second King" ในสมัย รัชกาลที่ 4 ก่อนสวรรคต ทรงกราบทูลเรื่องใดแก่พระเชษฐาธิราช? เป็นที่ทราบดีว่าในรัชสมัย พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้า...

แบบเรียนประวัติศาสตร์มักแบ่งยุคสมัยเรียงลำดับจาก "ราชธานี" ของ "ชาติไทย" ตามลำดับเวลา คือ สุโขทัย กรุงศรีอยุธยา กรุงธนบุรี กรุงรัตนโกสินทร์ แนวคิดนี้ก...

“ขุนหลวงตากเป็นบ้าหรือ?” : พระวินิจฉัย สมเด็จกรมพระยาดำรงฯ เรื่อง “สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี” หลังจากสมเด็จพระบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ เสด็จก...

กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงสันนิษฐานสาเหตุ "ช้างป่า" หมดกรุงเทพฯ นับตั้งแต่อดีตถึงปัจจุบัน ช้าง ถือได้ว่าเป็นสัตว์ที่อยู่คู่กับสังคมไทยมาอย่างยาวนาน ...

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ทรงมีพระราชดำรัสกับ สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ พระราชอนุชาคู่พระทัย ขณะทรงถอดพระธำมรงค์จากนิ้วพระ...

สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ หรือ “กรมดำรง” เมื่อทรงเป็น เสนาบดี กระทรวงมหาดไทย ทรงออก “ตรวจราชการหัวเมือง” บรรดาเจ้ากรมการก็กระซิบถามกันว่า “มีเรื่อ...

มีบันทึกเกี่ยวกับพวก ตั้วเหีย หรือ อั้งยี่ ไว้ว่าเป็นชาวจีนที่ตั้งสมาคมลับปรากฏมาตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 3 อย่างไรก็ตาม พวกตั้วเหียยังคงก่อความวุ่นวายในส...

ภูเขาไฟ “กรากาตัว” ที่ตั้งอยู่ระหว่างเกาะชวา และเกาะสุมาตรา ประเทศอินโดนิเซีย บนแนววงแหวนแห่งไฟ ภูเขาไฟแห่งนี้เคยระเบิดครั้งใหญ่ในปี พ.ศ. 2426 เริ่...

กรมพระยาดำรงฯ ทรงอธิบาย "นิสัยคนไทย" ประกอบด้วยคุณธรรม 3 ประการ มีอะไรบ้าง? สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงเป็นเสนาบดีกระทรวงมหาดไทยยาวนานถึง 23 ปี...

ปฏิเสธได้ยากว่า "ผลประโยชน์" และ "อำนาจ" คือองค์ประกอบที่มีอิทธิพลสำคัญในการเมืองการปกครอง ทั้งสองปัจจัยล้วนปรากฏในแนวคิดของนักคิด นักปรัชญา นักการเมื...

“กรมการนักเลงโต” คืออะไร ต้องย้อนไปถึงกาลครั้งหนึ่งในสมัยโบราณ (แต่ก็ไม่นานมากนัก) การปกครองโดยเฉพาะตามหัวเมืองนั้นมิได้เป็นระบบระเบียบแบบแผนสักเท่าไร...

"หมาบ้า" กัดพระธิดากรมพระยาดำรงราชานุภาพ "สิ้นชีพตักษัย" ปฐมบทเกิด "สถานเสาวภา" เรื่องน่าเศร้าที่ "หมาบ้า" กัดพระธิดาสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระ...