“แชบ๊วย” ภาษาแต้จิ๋ว ทำไมกลายเป็นชื่อพันธุ์กุ้ง?

กุ้ง กุ้งแชบ๊วย — กุ้งแชบ๊วย (ภาพจาก มติชนออนไลน์, 12 กรกฎาคม 2560)

ผู้เขียน	ธนกฤต ก้องเวหา
เผยแพร่	วันอังคารที่ 23 กรกฎาคม พ.ศ.2567

“กุ้งแชบ๊วย” คือกุ้งทะเลชนิดหนึ่ง ไม่ใช่ “กุ้งแช่บ๊วย” หรือการเอากุ้งไป “แช่” บ๊วยแต่อย่างใด แล้ว “แชบ๊วย” แปลว่าอะไร ทำไมมาเป็นชื่อกุ้ง?

กุ้งแชบ๊วยถูกนำมาประกอบอาหารคู่ครัวไทยมาอย่างยาวนาน เพราะมีรสชาติอร่อย เหมาะสำหรับทุกเมนู ไม่ว่าจะต้มผัดแกงทอด ทำเป็นกุ้งอบวุ้นเส้น หรือเป็นกุ้งเผาก็ได้

กุ้งชนิดนี้จัดอยู่ในกลุ่มกุ้งทะเลชนิด Penaeus merguiensis De Man ในวงศ์ Penaeidae ลักษณะทั่วไปคือมีลำตัวเรียวยาว เปลือกใส สีขาวครีม หรือขาวอมเหลืองอ่อน กรีเรียวแหลมรูปสามเหลี่ยมสีน้ำตาลปนแดง โคนสีดำ และมีจุดสีน้ำตาล สีเขียวแก่-อ่อน กระจายอยู่ทั่วสันบนปล้องท้อง ส่วนแพนหางสีแดง ขนาดทั่วไปของกุ้งแชบ๊วยจะใหญ่กว่ากุ้งขาวที่เป็นกุ้งน้ำจืด แต่มีขนาดเล็กว่ากุ้งกุลาดำเล็กน้อย สามารถพบได้ทั้งในชายฝั่งทะเลและน้ำกร่อย

“แชบ๊วย” ในภาษาแต้จิ๋ว

ข้อสังเกตคือ คำว่า “แชบ๊วย” นั้น เป็นคำยืมจากภาษาจีนแต้จิ๋ว คือ 青尾 (qīng wěi) แปลว่า “หางเขียว/น้ำเงิน” ส่วนกุ้งแชบ๊วยในภาษาจีนคือ 海虾 (hǎi xiā) แปลว่า กุ้งทะเล

ตรงนี้เองที่ค่อนข้างน่าฉงนหากจะบอกว่าชื่อ “แชบ๊วย” มีที่มาจากสีของหางกุ้งชนิดนี้ เพราะหางกุ้งแชบ๊วยจริง ๆ แล้วออกไปทางสีแดง ไม่ใช่สีเขียวหรือน้ำเงินแต่อย่างใด

ขณะที่กุ้งหางสีเขียวหรือน้ำเงินที่แท้จริงคือ กุ้งกุลาดำ หรือกุ้งม้าลาย, กุ้งลายเสือ

จึงสันนิษฐานได้ว่า ก่อนกุ้งทะเลชนิดนี้จะมีชื่อติดปากว่า “แชบ๊วย” คนสมัยก่อนอาจตั้งใจหมายถึงกุ้งกุลาดำนั่นแหละ แต่เพราะความสับสนระหว่างกุ้งทั้ง 2 สายพันธุ์ที่มีขนาดและลักษณะทั่วไปคล้ายกัน เพียงแต่กุ้งกุลาดำมีสีเข้มกว่า จึงเรียกเหมารวมกันไป

ท้ายที่สุด แชบ๊วยจึงถูกจดจำเป็นชื่อเรียกของกุ้งแชบ๊วยที่เรารู้จักในปัจจุบัน คือเรียกตามกันมาโดยไม่ได้สนใจว่า “แชบ๊วย” แปลว่า หางเขียว/น้ำเงิน นั่นเอง

อ่านเพิ่มเติม :

สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่