| ผู้เขียน | กองบรรณาธิการศิลปวัฒนธรรม |
|---|---|
| เผยแพร่ |
สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงเป็นสมเด็จพระบรมราชินีนาถในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงเป็นที่เคารพรักและเป็นที่ยำเกรงยิ่งของชาววัง การใดที่พระองค์ไม่โปรด ผู้ที่เกี่ยวข้องก็มักหลีกเลี่ยง เพื่อไม่ให้ระคายเบื้องพระยุคลบาท เช่น ครั้งหนึ่งพระองค์ไม่โปรดพระบรมฉายาลักษณ์ ที่รัชกาลที่ 5 ทรงฉายคู่กับพระวิมาดาเธอ พระองค์เจ้าสายสวลีภิรมย์ กรมพระสุทธาสินีนาฏ ปิยมหาราชปดิวรัดา แล้วพระวิมาดาเธอฯ ทรงทำอย่างไร?
พระวิมาดาเธอ พระองค์เจ้าสายสวลีภิรมย์ พระภรรยาเจ้าในรัชกาลที่ 5
รัชกาลที่ 5 ทรงมีพระภรรยาเจ้าทั้งหมด 9 พระองค์ ซึ่งคำว่าพระภรรยาเจ้า หมายถึงพระราชธิดาหรือพระราชนัดดาในพระมหากษัตริย์พระองค์ก่อนๆ หากเป็นพระราชธิดาจะใช้ว่า “พระภรรยาเจ้าชั้นลูกหลวง” หากเป็นพระราชนัดดาจะใช้ว่า “พระภรรยาเจ้าชั้นหลานหลวง”
พระวิมาดาเธอฯ ทรงเป็นหนึ่งในพระภรรยาเจ้า โดยเป็นพระภรรยาเจ้าชั้นหลานหลวง ด้วยทรงเป็นพระธิดาในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นภูมินทรภักดี (พระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว) ประสูติแต่หม่อมจีน
แรกประสูติ พระองค์มีพระนามว่า หม่อมเจ้าสาย ลดาวัลย์ เมื่อทรงเจริญวัย ก็ได้เข้ารับราชการเป็นฝ่ายใน มีพระอิสริยยศเป็นพระอรรคชายาเธอ พระองค์เจ้าสายสวลีภิรมย์ กรมขุนสุทธาสินีนาฏ
พระองค์ทรงมีฝีมือในการปรุงอาหารอย่างยิ่ง จึงทรงได้รับมอบหมายให้ดูแลห้องเครื่องต้น ซึ่งสำรับอาหารตามตำรับพระวิมาดาเธอฯ ก็ยังมีผู้ปรุงสืบมาถึงปัจจุบัน
พระบรมฉายาลักษณ์คู่ รัชกาลที่ 5 และพระวิมาดาเธอฯ
เจ้าจอมหม่อมราชวงศ์สดับ เจ้าจอมในรัชกาลที่ 5 ผู้มีศักดิ์เป็นพระญาติของพระวิมาดาเธอฯ เล่าถึงเรื่องรัชกาลที่ 5 ทรงฉายพระบรมฉายาลักษณ์คู่กับพระวิมาดาเธอฯ ไว้ว่า
“พระวิมาดาเธอฯ ท่านทรงมีความสวามิภักดิ์ต่อเบื้องพระยุคลบาทพระบาทสมเด็จพระพุทธเจ้าหลวงอย่างยิ่ง สิ่งใดที่เห็นว่าจะเป็นสิ่งที่เกิดความยุ่งยากพระราชหฤทัย ถ้าท่านอาจจะแก้ไขตัดสาเหตุอันนั้นได้ก็จะทรงกระทำทันที แม้การนั้นๆ จะกลับเป็นเครื่องบีบคั้นพระทัยของพระองค์เองอย่างทารุณก็ตาม
เช่นครั้งหนึ่งพระบาทสมเด็จพระพุทธเจ้าหลวง ทรงพระกรุณาชักชวนให้พระวิมาดาเธอฯ ฉายพระรูปคู่กับพระองค์ท่าน ทำให้เกิดความปีติปลาบปลื้มในพระมหากรุณาธิคุณเป็นที่สุด เพราะเท่ากับว่าเป็นการแสดงให้เห็นถึงซึ่งพระราชหฤทัยว่า ทรงพระเมตตาและทรงยกย่องมาก
แต่ครั้นเมื่อช่างได้ทำการฉายและจัดพิมพ์ส่งมาทูลเกล้าฯ ถวายแล้ว สมเด็จพระพันปีทอดพระเนตรเห็น ก็กราบบังคมทูลว่าไม่สมควรที่จะทรงฉายพระบรมฉายาลักษณ์คู่กับพระมเหสีอื่น ขอให้ทรงเรียกรูปที่พิมพ์แล้วพร้อมทั้งเนเคทีฟมาทำลายเสียให้หมด
พระบาทสมเด็จพระพุทธเจ้าหลวงทรงพระราชดำริว่า การทำเช่นนั้นจะเป็นการบีบคั้นพระทัยพระวิมาดาเธอฯ เกินไป แต่เมื่อพระวิมาดาเธอฯ ทรงทราบ ก็ทรงพระดำริว่า ถ้าไม่ดำเนินการให้เป็นไปตามพระประสงค์ของสมเด็จพระพันปีหลวง เรื่องก็จะไม่ยุติ คงจะเกิดร้าวฉานให้ร้อนถึงเบื้องพระยุคลบาท
ดังนั้นแม้จะเป็นสิ่งที่ทรงปรารถนาอย่างยิ่งที่จะเก็บไว้เป็นที่ระลึกเป็นที่ชื่นชมในพระมหากรุณา แต่เมื่อเก็บไว้ก็จะทำให้พระบาทสมเด็จพระเจ้าหลวงร้อนพระราชหฤทัย ท่านก็ตัดสินพระทัยเด็ดขาดถวายพระรูปคืน เพื่อให้ไปทำลายเสียตามพระราชประสงค์ของสมเด็จพระพันปี”
ตามที่เจ้าจอมหม่อมราชวงศ์สดับกล่าวไว้ เหตุที่สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถไม่โปรดพระบรมฉายาลักษณ์คู่ รัชกาลที่ 5 ที่ทรงฉายกับพระวิมาดาเธอ ก็เนื่องจากความไม่เหมาะสมนั่นเอง
พระวิมาดาเธอ พระองค์เจ้าสายสวลีภิรมย์ กรมพระสุทธาสินีนาฏ ปิยมหาราชปดิวรัดา สิ้นพระชนม์ในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว สิริรวมพระชันษา 66 ปี
อ่านเพิ่มเติม :
- “เจ้าจอมสดับ” พระภรรยาในรัชกาลที่ 5 เคยดื่มน้ำยาล้างรูป เพราะโดนกล่าวหาว่ามีชู้?!
- “เจ้าจอมก๊กออ” สนิทสนมกับพระภรรยาเจ้าในรัชกาลที่ 5 พระองค์ใดบ้าง?
อ้างอิง :
ศันสนีย์ วีระศิลป์ชัย. “ความอิจฉา ริษยา และความไม่ลงรอยกัน ในพระราชสำนักฝ่ายใน”.
“มหามกุฎราชสันตติวงศ์ ๔ กันยายน ๒๔๐๕ วันประสูติพระวิมาดาเธอ พระองค์เจ้าสายสวลีภิรมย์ กรมพระสุทธาสินีนาฏ ปิยมหาราชปดิวรัดา”.
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 13 สิงหาคม 2567
