| ผู้เขียน | ปดิวลดา บวรศักดิ์ |
|---|---|
| เผยแพร่ |
วัดพระศรีรัตนมหาธาตุวรวิหาร หรือ วัดใหญ่ เป็นศาสนสถานที่อยู่คู่กับชาว “พิษณุโลก” มาเป็นระยะเวลานาน ภายในวัดประดิษฐานพระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์สำคัญมากมาย เช่น พระพุทธชินราช, พระเหลือ ฯลฯ
วัดพระศรีรัตนมหาธาตุวรวิหาร ตั้งอยู่ที่ จ. พิษณุโลก บริเวณริมแม่น้ำน่านฝั่งตะวันออก ไม่ปรากฏหลักฐานว่าวัดแห่งนี้สร้างขึ้นเมื่อใด แต่จากการสันนิษฐานเชื่อว่าเกิดขึ้นมาก่อนช่วงสุโขทัย เนื่องจากพบหลักฐานใน “สุโขทัยหลักที่ 2” กล่าวว่า พ่อขุนศรีนาวนำถมทรงสร้าง “พระทันตธาตุสุคนธเจดีย์”
ขณะเดียวกันก็พบข้อความเกี่ยวกับวัดใหญ่ในพงศาวดารเหนือว่า “ในราวพุทธศักราช ๑๙๐๐ พระเจ้าศรีธรรมไตรปิฎก (พระมหาธรรมราชาลิไท) ทรงเป็นพระมหากษัตริย์ครองกรุงสุโขทัย ทรงมีศรัทธาเลื่อมใสในบวรพุทธศาสนาเป็นอย่างยิ่ง ทั้งยังได้ทรงศึกษาพระไตรปิฎกและคัมภีร์ศาสนาอื่น ๆ จนช่ำชองแตกฉาน หาผู้ใดเสมอเหมือนได้ยาก
พระองค์ได้ทรงสร้างวัดพระศรีรัตนมหาธาตุ ในฝั่งตะวันออกของแม่น้ำน่าน มีพระปรางค์อยู่กลาง มีพระวิหาร ๔ ทิศ มีพระระเบียง ๒ ชั้นและทรงรับสั่งให้ปั้นหุ่นหล่อพระพุทธรูปขึ้น ๓ องค์ เพื่อประดิษฐานเป็นพระประธานในพระวิหารทั้ง ๓ หลัง”
พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ยกวัดแห่งนี้ขึ้นเป็นพระอารามหลวงชั้นเอก เมื่อปี 2458 ภายในวัดมีโบราณสถานและพระพุทธรูปสำคัญมากมาย อย่าง พระปรางค์ ที่สร้างขึ้นในสมัยพระมหาธรรมราชาที่ 1 (พระยาลิไท) ซึ่งพระองค์ทรงประสงค์ให้พระปรางค์เป็นประธานของวัด และเป็นที่ประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตุ
พระปรางค์มีรูปแบบเป็นเจดีย์ทรงดอกบัวตูม สร้างครอบเจดีย์แบบเดิมในสมัยพ่อขุนศรีนาวนำถม ครั้งเมื่อสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ เสด็จขึ้นไปครองราชสมบัติที่เมืองพิษณุโลก ได้บูรณะพระปรางค์ให้เป็นแบบขอมตามพระราชนิยมในสมัยกรุงศรีอยุธยา
นอกจากนี้ ยังมีพระวิหารอัฎฐารศ สถานที่ประดิษฐานพระอัฎฐารศ ซึ่งเป็นพระพุทธรูปยืน และพระวิหารพระพุทธชินราช ที่สร้างมาตั้งแต่สมัยสุโขทัย ซึ่งเป็นสถาปัตยกรรมสมัยสุโขทัยที่มีความสง่างามและสมบูรณ์ที่สุดแห่งหนึ่งในประเทศไทย
อ่านเพิ่มเติม :
- เจ้าพระยาพิษณุโลก (เรือง) แห่งก๊กพิษณุโลก ถึงแก่พิราลัย หลังเป็นกษัตริย์ได้ 7 วันจริงหรือ?
- ทำไมรัชกาลที่ 5 เปลี่ยนพระราชหฤทัย ไม่ทรงอัญเชิญ พระพุทธชินราช มากรุงเทพฯ
- รู้หรือไม่? เมืองพิษณุโลกเคยเป็นแหล่งผลิต “เกลือโบราณ” แคว้นสุโขทัย
- ทำไมต้องเรียก “พิษณุโลก” ว่า “สองแคว” ?
อ้างอิง :
คณะกรรมการฝ่ายประมวลเอกสารและจดหมายเหตุ ในคณะกรรมการอำนวยการจัดงานเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ. วัฒนธรรม พัฒนาการทางประวัติศาสตร์ เอกลักษณ์และภูมิปัญญา จังหวัดพิษณุโลก. กรมศิลปากร: กรุงเทพฯ, 2544.
https://phitsanulok.prd.go.th/th/content/category/detail/id/282/iid/8426
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 4 ธันวาคม 2566
