| ผู้เขียน | สุทธาสินี จิตรกรรมไทย เจียจันทร์พงษ์ |
|---|---|
| เผยแพร่ |
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงมีพระภรรยาเจ้า เจ้าจอมมารดา และเจ้าจอม ที่รับใช้ใกล้ชิด หนึ่งในนั้นคือ “เจ้าจอมก๊กออ” สกุลบุนนาค ที่ชื่อกลุ่มได้มาจากพยัญชนะ อ. นำหน้า ประกอบด้วย คุณอ่อน คุณเอี่ยม คุณเอิบ คุณอาบ และคุณเอื้อน ในจำนวน 5 ท่านนี้ มีเพียงท่านเดียวที่ได้เป็นเจ้าจอมมารดา คือ เจ้าจอมมารดาอ่อน และเป็นเจ้าจอมมารดาที่มีอายุยืนยาวสุด
เจ้าจอมก๊กออ ทุกท่าน เป็นธิดาของเจ้าพระยาสุรพันธ์ุพิสุทธิ์ (เทศ บุนนาค) บุตรสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาประยูรวงศ์ (ดิศ บุนนาค) กับท่านผู้หญิงอู่ ธิดาพระยาภักดีนฤบดินทร์ (กุ้ง วงศาโรจน์)
เจ้าจอมมารดาอ่อน เกิดเมื่อวันที่ 19 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2410 ปลายแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่ออายุ 12-13 ปี ได้ถวายตัวรับใช้ในตำหนักเจ้าคุณจอมมารดาแพ ธิดาเจ้าพระยาสุรวงศ์ไวยวัฒน์ (วร บุนนาค) ก่อนถวายตัวเข้ารับราชการในรัชกาลที่ 5 เมื่ออายุ 17 ปี จากนั้นคุณเอี่ยม คุณเอิบ คุณอาบและคุณเอื้อน ก็ถวายตัวรับราชการตามมา
อ่านเพิ่มเติม : “เจ้าคุณจอมมารดาแพ” รักแรกของรัชกาลที่ 5 กับเหตุการณ์ “หึง” ต่อพระบรมราชสวามี
รัชกาลที่ 5 ทรงพอพระราชหฤทัยเจ้าจอมก๊กอออย่างยิ่ง เนื่องจากมีความสามารถเฉพาะตัวต่างกันไป อย่าง เจ้าจอมมารดาอ่อนทำหน้าที่ช่วยตั้งเครื่องเสวย เจ้าจอมเอี่ยมถวายงานนวด เจ้าจอมเอิบช่วยแต่งพระองค์ ทั้งยังทอดปลาทูซึ่งเป็นพระกระยาหารโปรดได้ดียิ่ง เป็นต้น
ความที่ถวายการรับใช้ได้เป็นที่พอพระราชหฤทัย ประกอบกับทรงมีน้ำพระทัยเมตตา รัชกาลที่ 5 จึงพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ เพชรนิลจินดา เงินทอง และที่ดิน แก่เจ้าจอมก๊กออ และยังโปรดให้สร้างตำหนักและเรือนพระราชทานแก่เจ้าจอมก๊กออ ทั้งในพระราชวังสวนดุสิต สวนสุนันทา บางปะอิน อีกด้วย
เจ้าจอมก๊กออ 5 ท่าน มีเพียงท่านเดียวที่ได้เป็นเจ้าจอมมารดา คือ เจ้าจอมมารดาอ่อน
ท่านมีพระธิดา 2 พระองค์ คือ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอรประพันธ์รำไพ (ประสูติ 7 กรกฎาคม พ.ศ. 2428 สิ้นพระชนม์ 25 พฤษภาคม พ.ศ. 2476) และ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอดิสัยสุริยาภา (ประสูติ 14 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2432 นับปัจจุบันคือ พ.ศ. 2433 สิ้นพระชนม์ 27 มกราคม พ.ศ. 2506)
เจ้าจอมมารดาอ่อนมีอายุยืนนานถึง 6 แผ่นดิน ผ่านการเปลี่ยนแปลงทั้งการเมือง สังคม วัฒนธรรม ท่านถึงแก่อสัญกรรมเมื่อวันที่ 29 มกราคม พ.ศ. 2512 ณ วังสวนปาริจฉัตก์ สิริอายุ 101 ปี 11 เดือน นับเป็นเจ้าจอมมารดาที่มีอายุยืนยาวสุด
อ่านเพิ่มเติม :
- “เจ้าจอมมารดาแข” เจ้าจอมมารดาท่านแรกในรัชกาลที่ 5
- เจ้าจอมคนโปรดแห่งพระราชสำนักฝ่ายใน กับการชิงดีชิงเด่นผ่าน “เจ้าจอมก๊กออ”
- พระองค์เจ้าอรประพันธ์รำไพ “นักนิยมไพร” จนรับสาวกะเหรี่ยงเป็นนางข้าหลวง
อ้างอิง :
สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงเรียบเรียง. “ตำนานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า”. พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พิมพ์ในงานพระราชทานเพลิงศพ เจ้าจอมมารดาอ่อน ป.จ. ในรัชกาลที่ ๕ ณ เมรุหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส วันที่ ๒๒ มีนาคม พุทธศักราช ๒๕๑๒.
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 1 พฤษภาคม 2567
