| ผู้เขียน | กองบรรณาธิการศิลปวัฒนธรรม |
|---|---|
| เผยแพร่ |
ตลอดระยะเวลา 417 ปีของ “กรุงศรีอยุธยา” มีกษัตริย์ปกครองจาก 5 ราชวงศ์ ได้แก่ อู่ทอง, สุพรรณภูมิ, สุโขทัย, ปราสาททอง และ บ้านพลูหลวง
นาม “บ้านพลูหลวง” มาจากไหน? ราชวงศ์นี้มีกษัตริย์กี่พระองค์? รวมระยะเวลาครองราชย์กี่ปี?
หลังสิ้นรัชกาลสมเด็จพระนารายณ์ กษัตริย์แห่งราชวงศ์ปราสาททอง ออกพระเพทราชาก็ทรงปราบดาภิเษก เถลิงราชย์เป็น สมเด็จพระเพทราชา เมื่อ พ.ศ. 2231 ทรงเป็นปฐมกษัตริย์แห่ง “ราชวงศ์บ้านพลูหลวง” ที่มาของนามนี้ก็เนื่องมาจากพระองค์เป็นชาวบ้านพลูหลวง แขวงเมืองสุพรรณบุรี นั่นเอง ทรงครองราชย์จนถึง พ.ศ. 2246 รวม 15 ปี ก็สวรรคต
จากนั้น หลวงสรศักดิ์ พระราชโอรสพระเพทราชา (แต่ก็ว่ากันว่า ทรงเป็นพระราชโอรสลับสมเด็จพระนารายณ์) ซึ่งดำรงพระอิสริยยศกรมพระราชวังบวรสถานมงคล หรือ ตำแหน่ง “วังหน้า” ว่าที่กษัตริย์องค์ต่อไป ก็ขึ้นครองราชย์เป็น สมเด็จพระสรรเพชญ์ที่ 8 หรือ “พระเจ้าเสือ” ทรงครองราชย์ระหว่าง พ.ศ. 2246-2251 ก็สวรรคต
กษัตริย์องค์ที่ 3 ของราชวงศ์ บ้านพลูหลวง คือ สมเด็จพระเจ้าท้ายสระ พระนามเดิมคือ เจ้าฟ้าเพชร พระราชโอรสพระองค์โตในพระเจ้าเสือ ที่ทรงดำรงตำแหน่งวังหน้าในรัชกาลพระราชบิดา สมเด็จพระเจ้าท้ายสระทรงครองราชย์ระหว่าง พ.ศ. 2251-2275 ก็สวรรคต
จากนั้น เจ้าฟ้าพร พระราชอนุชาในสมเด็จพระเจ้าท้ายสระ ผู้ดำรงตำแหน่งวังหน้า ก็ขึ้นครองราชย์เป็น สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ แต่ก่อนจะได้ครองราชบัลลังก์ ก็ต้องเปิดศึกกับพระราชโอรสของพระเจ้าท้ายสระ เพราะท้ายรัชกาล สมเด็จพระเจ้าท้ายสระทรงยกราชสมบัติแก่เจ้าฟ้าอภัย ทำให้เจ้าฟ้าพรไม่พอพระทัย กลายเป็นศึกชิงบัลลังก์ระหว่างอา-หลาน ท้ายสุดเจ้าฟ้าพรก็มีชัย พระองค์ทรงครองราชย์ระหว่าง พ.ศ. 2275-2301 ก็สวรรคต
กษัตริย์องค์ถัดมา คือ สมเด็จพระเจ้าอุทุมพร หรือ “ขุนหลวงหาวัด” เดิมคือ เจ้าฟ้าอุทุมพร ทรงเป็นพระราชโอรสในสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ และทรงดำรงตำแหน่งวังหน้าในรัชกาลพระราชบิดา สมเด็จพระเจ้าอุทุมพรครองราชย์เมื่อ พ.ศ. 2301 แต่ก็เพียง 2 เดือนเท่านั้น แล้วก็ทรงสละราชสมบัติแก่พระเชษฐา คือ เจ้าฟ้าเอกทัศ (บ้างสะกด เจ้าฟ้าเอกทัศน์) หลังกรุงศรีอยุธยาพ่ายต่อพม่าใน พ.ศ. 2310 สมเด็จพระเจ้าอุทุมพรที่อยู่ในเพศบรรพชิตก็ทรงถูกกวาดต้อนไปพม่า และสิ้นพระชนม์ ณ กรุงอมรปุระ เมื่อ พ.ศ. 2339
กษัตริย์องค์ที่ 6 แห่งราชวงศ์บ้านพลูหลวง และองค์สุดท้ายแห่งกรุงศรีอยุธยาก็คือ สมเด็จพระเจ้าเอกทัศ (บ้างสะกด สมเด็จพระเจ้าเอกทัศน์) หรือ สมเด็จพระที่นั่งสุริยาศน์อมรินทร์ ซึ่งพระนามนี้มาจากพระที่นั่งสำคัญในวังหลวงอยุธยาที่พระองค์ประทับ สมเด็จพระเจ้าเอกทัศทรงครองราชย์ระหว่าง พ.ศ. 2301-2310 จากนั้นเมื่อทัพพม่าเข้าครองกรุงศรีอยุธยา พระองค์ก็ทรงหนีไปซ่อนตัว และสวรรคตในที่สุดด้วยเหตุจากการอดพระกระยาหารเป็นเวลานับสิบวัน
สรุปแล้ว ราชวงศ์ “บ้านพลูหลวง” มีกษัตริย์ทั้งหมด 6 พระองค์ ครองราชย์ตั้งแต่ พ.ศ. 2231-2310 รวมเวลา 79 ปี
อ่านเพิ่มเติม :
- เล่าเรื่อง พระเพทราชา ได้ราชสมบัติแบบตกกระไดพลอยโจน?
- สมเด็จพระเจ้าเสือ เป็นพระราชโอรสลับ? พระราชโอรสจริง? หรือพระราชโอรสใคร?
- ก้างก็เยอะ-กินก็ยาก! ทำไม “พระเจ้าท้ายสระ” ถึงโปรดเสวย “ปลาตะเพียน”
- กรมพระราชวังบวรสถานมงคล “วังหน้า” ว่าที่กษัตริย์ กรุงศรีอยุธยา องค์ต่อไป
อ้างอิง :
รศ. ดร. ศานติ ภักดีคำ. “ตามรอยสมเด็จพระเจ้าอุทุมพร หรือ ขุนหลวงหาวัด จากกรุงศรีอยุธยาสู่กรุงอมรปุระ” ในศิลปวัฒนธรรม ฉบับมีนาคม 2561
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 6 พฤศจิกายน 2566
