พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงขึ้นครองราชย์เมื่อวันที่ 25 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2468 ขณะพระชนมายุ 32 พรรษา เมื่อทรงเป็นพระมหากษัตริย์แล้วทรงมี “พระราชกิจ” ที่กำหนดไว้ค่อนข้างชัดเจนว่า แต่ละวันพระองค์จะต้องทรงทำกิจอันใด แล้วพระราชกิจประจำวัน รัชกาลที่ 7 เมื่อแรกเสวยราชย์ มีอะไรบ้าง?

พระราชกิจประจำวัน รัชกาลที่ 7 เมื่อแรกเสวยราชย์

หม่อมเจ้าหญิงพูนพิศมัย ดิศกุล พระธิดาในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงบันทึกไว้ในพระนิพนธ์ “สิ่งที่ข้าพเจ้าพบเห็น” ว่า พระราชกิจประจำวัน รัชกาลที่ 7 เมื่อแรกทรงขึ้นครองราชย์ มีหลักๆ ดังนี้

เวลาเช้า 09.00 น. ทรงตื่นบรรทม สรงน้ำทรงเครื่องเสวยเช้าแล้วเสด็จเข้าห้องทรงพระอักษรทรงเรื่องที่ค้างอยู่ แล้วราชเลขาธิการเข้าเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท ทรงเซ็นและทรงงานแผ่นดิน

ช่วงเช้า ทรงประชุมอภิรัฐมนตรีสัปดาห์ละ 2 ครั้ง ทรงใช้เวลาจนถึงเที่ยงวัน หรือบางทีก็ถึงเวลา 14.00 น. เสร็จแล้วจึงเสด็จขึ้นเสวยกลางวัน จากนั้นทรงพระอักษรเล่มเป็นประจำ ถ้าเหนื่อยอ่อนก็หยุดตรัส เล่นกับเด็กๆ หรือทรงดนตรีไทย

ทุกวันพฤหัสบดีเสด็จออกให้ข้าราชการและบุคคลต่างๆ เข้าเฝ้าฯ ณ พระที่นั่งอนันตสมาคม บางวันเสร็จการเข้าเฝ้าฯ แล้ว ก็จะทรงประชุมเสนาบดีสภาด้วย วันใดไม่มีประชุมหรือมีการงาน ก็เสด็จลงทรงกีฬา มีเทนนิส หรือสควอชและกอล์ฟ เสวยน้ำชาแล้วเสด็จขึ้น สรงน้ำ

เวลา 20.30 น. เสวยพระกระยาหารเย็น เสร็จแล้วทรงดนตรีรวมวง หรือบางทีก็ทอดพระเนตรหนังฉาย ซึ่งมีทั้งหนังใหญ่มาจากโรงภาพยนตร์ และหนังกล้องเล็กที่สมาคมสมัครเล่น (amateur) ซึ่งพระองค์ก็ทรงเล่นด้วยอยู่แล้ว

หม่อมเจ้าหญิงพูนพิศมัย ทรงบันทึกต่อไปว่า ตอนปลายทรงอ่านหนังสือเล่มทางเรื่องการปกครองเป็นอันมาก จน “กรมดำรง” ออกพระโอษฐ์ว่า “ในหลวงท่านอธิบายเรื่อง Communism ได้ชัดเจนกว่าพ่อ, ทั้งๆ นึกว่าเราก็อ่านอยู่ไม่ใช่น้อยๆ!”

เวลาราวเที่ยงคืน เสด็จขึ้นบรรทม ถ้าทอดพระเนตรหนังฉายจนจบอาจทรงใช้เวลาถึงราว 02.00 น. เสวยเครื่องว่างแล้วจึงเสด็จขึ้น

“เมื่อแรกเสวยราชย์ หม่อมเจ้าอมรทัต (หม่อมเจ้าอมรทัต กฤดากร สมุหราชองครักษ์ในรัชกาลที่ 7-กองบรรณาธิการศิลปวัฒนธรรม) กราบทูลแนะนำให้ทรงเชิญข้าราชการเข้ามารับพระราชทานอาหารเย็นร่วมโต๊ะเสวยทุกอาทิตย์ เปลี่ยนผลัดกันไปให้ทั่วถึงทั้งสามีภรรยา, ดังจะเห็นได้ในราชกิจจาฯ ตามข่าวราชสำนักแล้ว. ทั้งนี้เพื่อจะให้ได้ทรงคุ้นเคยกับคนทั่วๆ ไป แต่เผอิญเป็นเช่นนั้นอยู่ไม่ได้นานนัก, เพราะในราชสำนักไม่มีใครชอบที่จะต้องรับแขกอยู่เสมอๆ.

ท่านอมรทัตคิดต่อไปว่าให้เสด็จเยี่ยมตามกระทรวงทบวงการบ้างเป็นวันๆ เพื่อให้ข้าราชการผู้น้อยได้มีใจทำงานยิ่งขึ้น, แต่ความคิดขั้น ๒ นี้ ยังไม่ทันได้เห็นผล, เพราะการเลี้ยงพวกข้าราชการชั้นผู้ใหญ่เพิ่งเริ่มต้น, ยังทรงรู้จักไม่ทั่วถึงได้. ความคิดนั้นก็ล้มไปด้วยไม่มีผู้อื่นเห็นว่าเป็นการสำคัญเพียงใด…”

เห็นได้ว่า พระราชกิจรายวัน รัชกาลที่ 7 ส่วนที่เป็นการพักผ่อนพระอิริยาบถนั้นสอดคล้องกับยุคสมัย อาทิ การเสด็จลงทรงกีฬาแบบตะวันตก การทอดพระเนตรภาพยนตร์ ฯลฯ ซึ่งแตกต่างจากพระมหากษัตริย์ในยุครัตนโกสินทร์ตอนต้น อย่างไรก็ดี พระราชกิจที่พระมหากษัตริย์ทุกพระองค์ทรงมีเหมือนกันก็คือ การบริหารราชการแผ่นดิน เพื่อยังความก้าวหน้าให้บ้านเมือง

อ่านเพิ่มเติม :

• พระราชานุกิจ รัชกาลที่ 1 ช่วงตั้งกรุงรัตนโกสินทร์ แต่ละวันทรงทำอะไรบ้าง?
• พระราชานุกิจ รัชกาลที่ 3 แต่ละวันทรงทำอะไรบ้าง?
• กิจวัตรประจำวัน “พระราชานุกิจ” รัชกาลที่ 4 ตั้งแต่เช้าจรดค่ำ พระองค์ทรงทำอะไรบ้าง?
• พระราชานุกิจ รัชกาลที่ 5 แต่ละวันทรงทำอะไรบ้าง?

สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่

อ้างอิง :

พูนพิศมัย ดิศกุล, ม.จ.. สิ่งที่ข้าพเจ้าพบเห็น (รวมเล่ม), พิมพ์ครั้งที่ 5. กรุงเทพฯ : มติชน, 2562.

เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 22 พฤศจิกายน 2567