พระเจ้าตากสินมหาราช ทรงมีพระมเหสี เจ้าจอมมารดา เจ้าจอม กี่พระองค์ เป็นใครบ้าง?

ผู้เขียน	ปดิวลดา บวรศักดิ์
เผยแพร่	วันอาทิตย์ที่ 28 เมษายน พ.ศ.2567

เคยสงสัยไหมว่า “สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช” หรือ “พระเจ้าตากสินมหาราช” พระมหากษัตริย์แห่งกรุงธนบุรี ทรงมี พระมเหสี เจ้าจอมมารดา กี่พระองค์ ?

ไม่เป็นที่แน่ชัดว่า แท้จริงแล้ว “พระเจ้าตาก” ทรงมี พระมเหสี เจ้าจอมมารดา เจ้าจอม กี่พระองค์ เนื่องจากบางพระองค์อาจไม่ได้ถูกบันทึกรายชื่อหรือกล่าวถึง เพราะไม่มีพระราชโอรสหรือพระราชธิดาสืบสาย หรือไม่ได้มีบทบาทด้านการเมืองมากนัก

หากอ้างอิงจาก ลำดับสกุลเก่า บางสกุล ภาคที่ 4 สกุลเชื้อสายพระราชวงศ์กรุงธนบุรี (ฉะบับร่าง) จะพบว่ามีการอ้างถึงพระมเหสี เจ้าจอมมารดา ของพระเจ้าตากไว้เพียง 7 ท่าน ได้แก่

1. สมเด็จพระอัครมเหสี (หอกลาง) กรมหลวงบาทบริจา หรือที่ชาวบ้านเรียกว่าเจ้าครอกหอกลาง (พระนามเดิมก่อนขึ้นเป็นกรมหลวงบาทบริจา คือ สอน) พระอัครมเหสีองค์นี้ คาดว่าอภิเษกสมรสตั้งแต่ก่อนพระเจ้าตากจะได้รับการแต่งตั้งเป็นพระยาตาก หากอ้างอิงตามอายุของกรมขุนอินทรพิทักษ์ พระราชโอรสองค์โต

กรมหลวงบาทบริจา ทรงอยู่มาจนถึงสมัยรัชกาลที่ 1 และถูกลดขั้นให้เป็นเพียงหม่อมสอน

2. กรมบริจาภักดีศรีสุดารักษ์ (ฉิม) พระราชธิดาของเจ้าพระยานครศรีธรรมราช (หนู) โดยเจ้าพระยานครศรีธรรมราชได้ถวายธิดาองค์นี้แด่พระเจ้าตาก เนื่องจากพ่ายแพ้สงคราม

3. เจ้าจอมมารดาทิม พระธิดาของท้าวทรงกันดาล (ทองมอญ)

4. เจ้าจอมมารดาอำพัน ธิดาเจ้าอุปราชจันทร์ เมืองนครศรีธรรมราช

5. เจ้าจอมมารดาเงิน ไม่ปรากฏประวัติข้อมูล

6. เจ้าจอมมารดาฉิมใหญ่ ธิดาของเจ้าพระยาจักรี

7. เจ้าจอมมารดาเจ้าหญิงปราง อีกหนึ่งธิดาของเจ้าพระยานครศรีธรรมราช (หนู) ซึ่งถวายแด่พระเจ้าตากสินมหาราช พร้อมกับกรมบริจาภักดีศรีสุดารักษ์ (ฉิม) ต่อมา พระเจ้าตากพระราชทานเจ้าจอมมารดาเจ้าหญิงปรางแก่เจ้าพระยานคร (พัฒน์) พระอุปราชเมืองนครศรีธรรมราช

ขณะเดียวกันใน พระราชพงศาวดารฉบับพระราชหัตถเลขา ก็ได้ปรากฏเจ้าจอม ใน พระเจ้าตากสินมหาราช อีก 4 คน ซึ่งเป็นเจ้าหญิงของอยุธยาทั้งสิ้น ได้แก่ เจ้าประทุม, เจ้าบุปผา, หม่อมเจ้าอุบล และหม่อมเจ้าฉิม

ทั้งหมดนี้เป็นรายพระนามพระภรรยาที่ปรากฏอยู่ในข้อมูลลำดับสกุลเก่า บางสกุล ภาคที่ 4 และพระราชพงศาวดาร ฉบับพระราชหัตถเลขา เพียงเท่านั้น อย่างไรก็ดี มีข้อสันนิษฐานว่า พระเจ้าตากน่าจะทรงมีพระภรรยามากกว่าจำนวนที่ปรากฏในหลักฐานประวัติศาสตร์

อ่านเพิ่มเติม :

สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่