กรมหลวงบาทบริจา อัครมเหสี ในสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี เป็นหญิงจากตระกูลใด?

แอฟ ทักษอร รับบทเป็น “กรมหลวงบาทบริจา” พระอัครมเหสีใน สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี (ภาพจากละครศรีอโยธยา)

พระเจ้ากรุงธนบุรีน่าจะได้เสกสมรสกับ “สอน” (พระนามกรมหลวงบาทบริจา) แล้วก่อนที่จะได้รับแต่งตั้งเป็นพระยาตาก ทั้งนี้เพราะอายุของกรมขุนอินทรพิทักษ์ (พระราชโอรสองค์โต) ฟ้องอยู่ อีกทั้งหลักฐานบางแห่งยังอ้างว่าได้มีพระราชโอรสมาก่อนเจ้าฟ้าจุ้ย กรมขุนอินทรพิทักษ์ด้วยซ้ำ

กรมหลวงบาทบริจา หรือที่ชาวบ้านเรียกเจ้าครอกหอกลางนี้เป็นหญิงจากตระกูลใดไม่ทราบได้ แต่ไม่พบหลักฐานว่าสายสัมพันธ์เป็นเครือญาติของตระกูลผู้ดีอยุธยาแต่อย่างใด

และหากนับพระเจ้าหลานเธอในรัชกาลพระเจ้ากรุงธนบุรีตามที่ปรากฏชื่อนั้นว่าเป็นญาติทางฝ่ายพระมเหสีเอกนี้ก็ส่อให้เห็นว่ากรมหลวงบาทบริจาไมได้มาจากตระกูลอันใหญ่นัก เพราะพระเจ้าหลานเธอก็มีไม่กี่พระองค์นัก

การที่พระเจ้ากรุงธนบุรีได้ทรงเสกสมรสเสียแล้วกับหญิงสามัญซึ่งมิได้มาจากตระกูลอันใหญ่ ทำให้หมดโอกาสที่จะได้เสกสมรสเข้าไปกับหญิงในตระกูลผู้ดีของอยุธยา แม้ว่าได้เลื่อนสถานภาพทางสังคมขึ้นเป็นขุนนางแล้วและทำให้ไม่ค่อยมีญาติสนิทที่พึ่งไว้วางใจมากนักในการดำเนินการทางการเมืองในอนาคต


หมายเหตุ: คัดเนื้อหาส่วนหนึ่งจากหนังสือ การเมืองไทยสมัยพระเจ้ากรุงธนบุรี โดย นิธิ เอียวศรีวงศ์ สนพ.มติชน. 2559, หน้า 95


เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรก เมื่อ 4 มิถุนายน พ.ศ.2561