ใครคือ “หมอฝรั่ง” แพทย์หลวงผู้รักษาพระอาการประชวร “พระเจ้าท้ายสระ”

เจ้าฟ้าเพชร ดำรงพระอิสริยยศ กรมพระราชวังบวรสถานมงคล หรือ วังหน้า ก่อนเถลิงราชย์ พระนามพระเจ้าแผ่นดิน สมเด็จพระเจ้าท้ายสระ พระเจ้าท้ายสระ การถวายอยู่งานพัด พัด
สมเด็จพระเจ้าท้ายสระ ในละครเรื่องพรหมลิขิต (ภาพจาก Facebook: Ch3Thailand)

สมัยกรุงศรีอยุธยา โดยเฉพาะในรัชสมัย สมเด็จพระนารายณ์มหาราช (ครองราชย์ พ.ศ. 2199-2231) “หมอฝรั่ง” เป็นอีกชนชาติหนึ่งที่มีบทบาทในการรักษาอาการเจ็บไข้ได้ป่วยในราชสำนัก ได้เป็นถึง “แพทย์หลวง” และยังคงมีบทบาทสืบเนื่องมาถึงรัชสมัย สมเด็จพระเจ้าท้ายสระ

กำพล จำปาพันธ์ นักวิชาการผู้เชี่ยวชาญประวัติศาสตร์อยุธยา เล่าเรื่องนี้ไว้ในหนังสือ มนุษย์อยุธยา ประวัติศาสตร์สังคม จากข้าวปลา หยูกยา ตำรา Sex (สำนักพิมพ์มติชน) ตอนหนึ่งว่า

แพทย์หลวงชาวยุโรปมีที่มาจาก 2 กลุ่ม คือ บาทหลวง กับแพทย์ประจำบริษัทวีโอซี (VOC) ของฮอลันดา ในจำนวนนี้ ดาเนียล บรอชบูร์ด (Daniel Brochebourde) อดีตแพทย์ประจำบริษัทวีโอซีที่อยุธยา เป็นที่รู้จักและได้รับความไว้วางใจจากราชสำนักอยุธยาอย่างสูง

หมอดาเนียลเป็น “แพทย์หลวง” ของสมเด็จพระนารายณ์ฯ และสมเด็จพระเพทราชา เมื่อเขาเสียชีวิต โมเสส บรอชบูร์ด (Moses Brochebourde) ก็สืบทอดตำแหน่งดังกล่าวต่อจากบิดาจนถึงสมัยสมเด็จพระเจ้าท้ายสระ และเมื่อหมอโมเสสเสียชีวิตใน พ.ศ. 2267 ลูกชายของเขาคือ เยเรเมียส บรอชบูร์ด (Jeremias Brochebourde) ก็สืบตำแหน่งแพทย์หลวงต่อมาอีกเช่นกัน รวมแล้วก็ 3 ชั่วคนเลยทีเดียว

ส่วนกลุ่มบาทหลวงก็มีบทบาทในการรักษาโรคภัยไข้เจ็บให้ชาวอยุธยาด้วยเช่นกัน โดยใช้วิธีรักษาแบบตะวันตกควบคู่กับการเผยแผ่ศาสนาคริสต์ และพยายามเปลี่ยนความเชื่อทางศาสนาของชาวอยุธยา อย่างไรก็ตาม ไม่ปรากฏว่าชาวเมืองเปลี่ยนความเชื่อหลังได้รับการรักษา เพราะการเปลี่ยนศาสนาเป็นเรื่องใหญ่ที่กระทบระบบไพร่

กำพลระบุในหนังสือด้วยว่า ถึงอย่างนั้น บาทหลวงก็ประสบความสำเร็จในการดูแลรักษาคนพื้นเมืองที่เป็นชาวคริสต์ เช่น ชาวเวียดนาม กระทั่งบาทหลวงฝรั่งเศสสามารถแยกตัวจากบ้านโปรตุเกส มาตั้งโบสถ์ใหม่ที่บ้านญวน ข้างวัดพุทไธศวรรย์ในเวลาต่อมา

อ่านเพิ่มเติม :

สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่ 


อ้างอิง :

กำพล จำปาพันธ์. มนุษย์อยุธยา ประวัติศาสตร์สังคม จากข้าวปลา หยูกยา ตำรา Sex. พิมพ์ครั้งที่ 2. สำนักพิมพ์มติชน. 2563


เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 7 พฤศจิกายน 2566