| ผู้เขียน | ปดิวลดา บวรศักดิ์ |
|---|---|
| เผยแพร่ |
“กรมหลวงประจักษ์ฯ” หรือ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม พระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 ทรงเป็นผู้ก่อตั้งเมืองอุดรธานีใน พ.ศ. 2436 หลังจากการรุกรานของชาวฮ่อ กรมหลวงประจักษ์ฯ ทรงมีพระปรีชาสามารถเป็นที่ยอมรับ แต่รู้หรือไม่ว่าพระองค์ก็มีความแสบสันเอาการ ถึงขั้นว่าทรงถ่ายปัสสาวะลงแก้วน้ำเสวยของ รัชกาลที่ 5 มาแล้ว
พระนิสัยสุดแสบของกรมหลวงประจักษ์ฯ เรียกได้ว่าบันลือไกลไปทั่วสารทิศ แม้แต่รัชกาลที่ 5 และรัชกาลที่ 6 ก็ทรงบันทึกถึงเรื่องเหล่านั้นไว้
รัชกาลที่ 5 ทรงบันทึกลงในพระราชนิพนธ์ไกลบ้าน (พ.ศ. 2450) ว่า “กรมประจักษ์คลั่งล้อคนอื่นเรื่องเมียๆ”
ขณะที่รัชกาลที่ 6 ทรงบันทึกถึงวีรกรรมอันไม่รู้ลืมของกรมหลวงประจักษ์ฯ ผ่านหนังสือ “ประวัติต้นรัชกาลที่ 6” ซึ่งเป็นพระราชนิพนธ์ในพระองค์ โดยใช้นามปากกาว่า “ราม วชิรวุธ” ถึงขั้นทรงแยกเป็นหัวข้อหลักอย่าง “ความชั่วต่างๆ ของกรมหลวงประจักษ์” ทรงกล่าวถึงกรมหลวงประจักษ์ฯ โดยเฉพาะ ว่า
“ความชั่วต่างๆ ของกรมหลวงประจักษ์นั้น ถ้าแม้จะนำมาจดลงไว้แม้แต่โดยย่อๆ ก็ต้องการสมุดเล่ม 1 ต่างหากทีเดียว. ยกตัวอย่างเปนบางข้อ, เมื่อยังรับราชการในตำแหน่งข้าหลวงต่างพระองค์อยู่ที่เมืองหนองคาย, ได้เชิญกงสุลฝรั่งเศสไปกินอาหารกลางวัน, แล้วแต่งคนไปยิงช้างที่กลสุลขี่กลางทาง, และมีใบบอกเท็จเข้ามาว่าจับผู้ร้ายไม่ได้, ครั้งนั้นเกือบเกิดความใหญ่โตทีเดียว. โดยความอิจฉาแรงกล้าได้พยายามวางยาพิษประทุษร้ายกรมหลวงเทววงศ์, แต่กรมหลวงท่านไม่เอาความ เพราะเกรงจะเกิดชำระกันเปนการเอิกเกริกเสื่อมเสียพระเกียรติยศราชตระกูล ทอดบัตรสนเท่ห์ด่าเสด็จแม่ด้วยถ้อยคำหยาบคายที่สุด, แต่หาหลักฐานไม่ได้มั่นพอ…”
ทว่าเหตุการณ์อันใดก็ไม่เทียบเท่าเรื่องกรมหลวงประจักษ์ฯ ทรงเคยถ่ายปัสสาวะใส่แก้วน้ำของรัชกาลที่ 5 ขณะเสด็จประพาสยุโรปครั้งที่ 2 (พ.ศ. 2450) ซึ่งกรมหลวงประจักษ์ฯ ได้ตามเสด็จด้วย โดยรัชกาลที่ 6 ได้ทรงบันทึกไว้ว่า…
“ในระหว่างเวลาไปยุโรปได้ไปทำสกะปรกต่างๆ มาก, และที่จัญไรที่สุดคือได้ไถ่ปัสสาวะลงในแก้วน้ำเสวย, ซึ่งทำให้พระเจ้าหลวงกริ้วมากจะส่งกลับ, แต่ไปร้องไห้อ้อนวอนกรมราชบุรีให้ช่วยทูลขอโทษ จึ่งรอดตัวไปครั้ง ๑”
ด้วยพระนิสัยดังกล่าว ประจวบกับหลังเสด็จกลับสยาม กรมหลวงประจักษ์ฯ ได้ทรงมีส่วนร่วมกับ “คดีพญาระกา” คดีความระหว่างพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์ และพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์ โดยปรากฏข้อบ่งชี้ว่าพระองค์มีส่วนทำให้ทั้งสองพระองค์ทรงหมางใจกัน เป็นเหตุให้กรมหลวงประจักษ์ฯ ไม่เป็นที่ไว้วางพระราชหฤทัย ทำให้ในเวลาต่อมากรมหลวงประจักษ์ฯ จึงมิได้เข้าเฝ้าฯ รัชกาลที่ 5 อีกต่อไป
อ่านเพิ่มเติม :
- สยามสมัย ร.6 เคยมี “สมาคมลับ” ลักษณะเดียวกันกับกลุ่ม “ฟรีเมสัน”
- ร.6 ไม่ได้ทรงห่างพบปะสมาคมเพราะ “เกลียดญาติ” แต่ทรงรำคาญ “ทูลฟ้อง-สอพลอ”
- ข้อขัดแย้ง? ระหว่างรัชกาลที่ 6 กับ กรมพระจันทบุรีนฤนาถ
อ้างอิง :
ราม วชิราวุธ. ประวัติต้นรัชกาลที่ 6. กรุงเทพฯ: มติชน, 2546.
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว. ไกลบ้าน พระราชหัตถเลขา พระบาทสมเดจฯ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวถึง สมเดจพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้านิภานภดล เมื่อเสด็จไปประพาสยุโรป ร.ศ. ๑๒๖. สืบค้นเมื่อวันที่ 17 มีนาคม 2566. https://vajirayana.org/พระราชนิพนธ์เรื่องไกลบ้าน.
นักรบ มูลมานัส. เล่นแร่ แปลภาพ. กรุงเทพฯ: มติชน
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 21 มีนาคม 2566
