7 ขนมไทยโบราณที่แต่ก่อนต้องมีในงานแต่ง มีอะไรบ้าง ปัจจุบันแทบหากินไม่ได้?

7 ขนมไทยโบราณ ขนมไทย — ขนมหวานไทย (ภาพจาก : unsplash)

ผู้เขียน	ปดิวลดา บวรศักดิ์
เผยแพร่	วันอังคารที่ 27 พฤษภาคม พ.ศ.2568

7 ขนมไทยโบราณที่แต่ก่อนต้องมีในงานแต่ง มีอะไรบ้าง ปัจจุบันแทบหากินไม่ได้?

ทุกวันนี้เวลามีงานมงคลสมรสหรืองานแต่งแบบไทย สิ่งที่ขาดไม่ได้เลยคือขนมไทยต่าง ๆ ที่คุ้นเคยกันดีก็จะเป็น ขนมตระกูลทอง ไม่ว่าจะ ทองหยิบ ทองหยอด ฝอยทอง ขนมเสน่ห์จันทน์ ขนมถ้วยฟู ทั้งหมดนี้ล้วนสื่อความหมายดีทั้งสิ้น

แต่ถ้าย้อนไปในอดีต คนไทยก็ใช้ขนมไทยในงานแต่งเช่นกัน แต่เป็น 7 ขนมไทยโบราณที่บางอย่างปัจจุบันแทบหากินไม่ได้

มีอะไรบ้าง?

ในหนังสือ “ประเพณีเรื่องการแต่งงานบ่าวสาวของไทย” ของเสฐียรโกเศศ (พระยาอนุมานราชธน) บอกว่า ขนมโบราณในพิธีแต่งงานมีอยู่ 7 อย่าง ได้แก่ ขนมกง ทองเอก ขนมชะมด (ขนมสามเกลอ) ขนมโพรงแสม ขนมรังนก ขนมพะพาย และขนมละมุด ซึ่งบางอย่างท่านเองก็เพิ่งเคยได้ยินชื่อ

ขนมกงและขนมทองเอก เป็นขนมที่หลายคนน่าจะคุ้นชินอยู่แล้วเพราะปัจจุบันก็ยังพบในงานแต่ง ขนมกงเป็นขนมที่มีถั่วเป็นส่วนประกอบ ทำเป็นรูปวงกลมที่มีเส้นไขว้พาดเป็นล้อเกวียน ส่วนทองเอกทำจากแป้ง น้ำตาล ไข่แดง และกะทิ

ขนมชะมดหรือขนมสามเกลอ ปัจจุบันคนน่าจะแทบไม่รู้จักกันแล้ว ในเล่มอธิบายว่ามีลักษณะกลม ๆ ทำจากแป้ง มีไส้เป็นมะพร้าวขูดกวน ผสมกับถั่วเขียวและถั่วทองคั่ว

ขนมชนิดนี้เป็นขนมเสี่ยงทายในงานแต่ง คือเอาขนมปั้นกลม ๆ ไม่ได้ทอดน้ำมันมา 3 ลูก แล้วเอาจับติดกัน ชุบแป้ง แล้วทอดทั้งอย่างนั้น

ถ้ายังติดกันอยู่ 3 ลูกคือจะอยู่ด้วยกันดีจนมีลูก แต่ถ้าแตกหลุดไปหนึ่งอัน จะมีลูกยากหรือไม่มี หากหลุดออกไปทั้งหมดก็จะอยู่ด้วยกันไม่ยืด

ต่อมาเมื่อจะเสี่ยงทาย คนจึงเอาไม้มาเสียบไว้ติดกันเพื่อไม่ให้หลุด เพราะหากทอดถึง 3-4 ครั้งแล้วยังไม่สำเร็จก็ต้องหาหมอแก้ ทำให้คนเลี่ยงความลำบากดังกล่าวด้วยการใช้ไม้

การทอดนี้ไม่เพียงจะต้องให้ขนมทั้ง 3 ลูกอยู่ติดกันเท่านั้น แต่ยังต้องทอดให้พองสวยงามอีกด้วย ก่อนจะเอามาทำเป็น 3 เหลี่ยมจากการหักไม้ มีฝอยหุ้มเหมือนขนมกง

ขนมโพรงแสม เป็นขนมที่ทำจากแป้งข้าวเจ้าและแป้งข้าวเหนียวอย่างละเท่ากัน ปั้นเป็นลูกกลม ๆ เอาไปต้มหรือนึ่ง ใส่วัตถุดิบต่าง ๆ แล้วนวดต่อจนเหนียว จากนั้นเอามาคลึงให้เป็นแผ่น เอาไปทอดทั้งที่มีกระบอกเพื่อให้เป็นรูกลวงสวยงาม ราดด้วยน้ำตาลเป็นตาข่ายหรือดอกดวงก็ได้

ขนมโพรงแสม (ภาพจาก : culturio.sac.or.th)

ขนมพะพาย มีอธิบายไว้ว่า คล้ายกับขนมเปาะเปี๊ยะ มีความหวานจากถั่ว ส่วน ขนมละมุด ก็ทำคล้ายกับขนมสามเกลอ แต่เป็นลูกใหญ่ไม่ติดกัน

ขนมสุดท้าย คือ ขนมรังนก เจ้าของหนังสือกล่าวว่าไม่เคยเห็น รู้เพียงว่าเป็นอย่างรังนกรูปกรวยมีสีสันต่าง ๆ เท่านั้น

ไม่เพียงแค่ขนมหลัก ๆ ที่อธิบายไปเท่านั้น แต่ในหนังสือช่วงท้ายเล่มยังให้ข้อมูลถึงขนมงานแต่งเพิ่มเติมสั้น ๆ ว่า มี กาละแม ข้าวเหนียวแดง ข้าวเหนียวแก้ว ขนมชั้น อีกด้วย

อ่านเพิ่มเติม :

สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่