หลักฐานใหม่ “เขาคลังนอก” แห่ง “เมืองโบราณศรีเทพ” เคยมีเจดีย์บริวารประกอบอยู่ด้วย?!

เขาคลังนอก เมืองโบราณศรีเทพ — ภาพ : มติชน ออนไลน์

ผู้เขียน	ปดิวลดา บวรศักดิ์
เผยแพร่	วันพุธที่ 4 ตุลาคม พ.ศ.2566

“เขาคลังนอก” เป็นโบราณสถานที่ตั้งอยู่ทางทิศเหนือใน “เมืองโบราณศรีเทพ” อำเภอศรีเทพ จังหวัดเพชรบูรณ์ ในความรับรู้ของคนในปัจจุบันคาดว่าเป็นเจดีย์ที่ทำมาจากศิลาแลงเนื้อละเอียดก้อนใหญ่ สลักรูปสัญลักษณ์ปราสาทน้อยใหญ่ที่ผนังของฐานทั้ง 4 ด้าน ยกเว้นบันไดทางขึ้น และมีกองอิฐเป็นเค้าของทรงระฆัง ทว่ามีข้อมูลใหม่เพิ่มเติมขึ้นมาว่าโดยรอบของเจดีย์ “เขาคลังนอก” เคยมีเจดีย์บริวารประกอบอยู่ด้วย

ข้อมูลนี้ปรากฏอยู่ในหนังสือ “โบราณกาลปัจจุบัน” ของ ศาสตราจารย์เกียรติคุณ ดร. สันติ เล็กสุขุม ระบุไว้ว่า กรมศิลปากรได้ค้นพบหลักฐานเพิ่มเติมว่า พื้นที่บริเวณกว้างโดยรอบของเจดีย์เขาคลังนอกเคยมีเจดีย์บริวารประกอบอยู่ด้วย จากการเทียบเคียงและติดตามแหล่งโบราณคดีทวารวดีที่สำคัญ รวมถึงวัตถุโบราณที่เกี่ยวข้องกับทวารวดี และคาดว่าเป็นแบบอย่างของเจดีย์ในสมัยนั้น เช่น พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ อู่ทอง พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระปฐมเจดีย์ ฯลฯ

นอกจากนี้ยังเทียบเคียงกับศิลปะเขมรสมัยก่อนเมืองพระนคร ศิลปะจามในเวียดนาม และศิลปะชวาภาคกลางอย่างเจดีย์บุโรพุทโธที่มีขนาดและโครงสร้างใกล้เคียงกับเจดีย์เขาคลังนอกอย่างมาก โดยศิลปะทั้งหมดที่ว่ามานี้สร้างขึ้นร่วมสมัยหรือก่อนหลังไม่ต่างกันมาก ราวพุทธศตวรรษที่ 12-14 ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่ศาสนาและศิลปกรรมจากชมพูทวีปได้แพร่หลายเข้ามาในภูมิภาคนี้อย่างต่อเนื่อง

จึงยืนยันได้ว่าเจดีย์เขาคลังนอก “เมืองโบราณศรีเทพ” เคยมีเจดีย์บริวารประกอบอยู่จริง

อ่านเพิ่มเติม :

สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่