ผู้เขียน | ชิษณุพงศ์ แจ่มปัญญา |
---|---|
เผยแพร่ |
วันที่ 27 มิถุนายน 2475 รัชกาลที่ 7 พระราชทาน รัฐธรรมนูญฉบับชั่วคราว แก่คณะราษฎร
หลังการเปลี่ยนแปลงระบอบการปกครองเป็นประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข คณะราษฎรได้จัดแจงระบบระเบียบและร่างข้อกฎหมายที่เรียกว่า “พระราชบัญญัติธรรมนูญปกครองแผ่นดินสยาม” ไว้อย่างเรียบร้อย ร่างขึ้นโดย หลวงประดิษฐ์มนูธรรม หรือนายปรีดี พนมยงค์ และคณะกรรมการคณะราษฎรบางส่วน ก่อนที่จะนำขึ้นทูลเกล้าฯ ถวายแด่พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 7 เพื่อให้พระองค์ทรงลงพระปรมาภิไธย และประกาศใช้เป็นกฎหมายสูงสุดในการปกครองประเทศตามครรลองของระบอบประชาธิปไตย
โดยฉบับที่พระองค์ทรงลงพระปรมาภิไธยนี้ ถือเป็น “รัฐธรรมนูญฉบับชั่วคราว”
สาเหตุที่พระราชบัญญัติธรรมนูญปกครองแผ่นดินสยามเป็นฉบับ “ชั่วคราว” เพราะพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว “ทรงเติมพระอักษร” กำกับต่อท้ายชื่อพระราชบัญญัตินั้นว่า “ชั่วคราว” และมีพระราชกระแสรับสั่งแก่คณะราษฎรว่า ให้ใช้พระราชบัญญัติธรรมนูญปกครองแผ่นดินสยามฉบับนี้เป็นการชั่วคราว และให้เสนอสภาผู้แทนราษฎรตั้งคณะอนุกรรมการร่างรัฐธรรมนูญฉบับถาวร เพื่อปรับปรุงข้อกฏหมายและข้อบังคับต่าง ๆ ให้มีความเสถียรภาพมากขึ้นกว่าฉบับชั่วคราว
ส่วนหลักฐานที่ว่าด้วยพระองค์ “ทรงเติม” คำว่าชั่วคราวด้วยจุดประสงค์ใด หาที่มาอย่างแน่ชัดมิได้ แต่ก็มีคำอธิบายเนื่องด้วยเหตุใดจึงพระราชทานรัฐธรรมนูญฉบับชั่วคราวในหนังสือ “พระราชประวัติและพระราชกรณียกิจในพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาประชาธิปก พระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว” ว่า
“…จึงทรงพระมหากรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมพระราชทานรัฐธรรมนูญการปกครองแผ่นดินสยามตามความประสงค์ เมื่อวันที่ 27 มิถุนายน พุทธศักราช 2475 เป็นการชั่วคราว พอให้สภาผู้แทนราษฎร และคณะกรรมการราษฏร ได้จัดรูปงานดำเนินประศาสโนบายให้เหมาะแก่ที่ได้เปลี่ยนการปกครองใหม่…”
จากข้อความที่ยกมา พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว พระราชทานรัฐธรรมนูญฉบับนี้ เพื่อให้เริ่มปกครองสยามประเทศในรูปแบบใหม่ เป็นการจัดระเบียบเสียก่อนที่จะมีการตั้งอนุกรรมการร่างรัฐธรรมนูญ และมีพิธีพระราชทานรัฐธรรมนูญฉบับถาวร ในวันที่ 10 ธันวาคม พ.ศ. 2475
การพระราชทานรัฐธรรมนูญฉบับ “ชั่วคราว” ของรัชกาลที่ 7 เป็นจุดเริ่มต้นของการปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข เพราะว่าหลักสำคัญของการปกครองระบอบดังกล่าว จะต้องมีกฎหมายและข้อบังคับที่ใช้ร่วมกันในสังคม จึงจะเป็นประชาธิปไตยได้
“รัฐธรรมนูญฉบับชั่วคราว” นี้ ยังเป็นแม่แบบในการร่างรัฐธรรมนูญฉบับถาวร ที่ถูกใช้และปรับเปลี่ยนมาจนถึงปัจจุบันอีกด้วย
อ่านเพิ่มเติม :
- จินตนาการประชาธิปไตย “ที่แท้จริง” ของกษัตริย์สยาม : รัชกาลที่ 7
- “พระบรมราชานุสาวรีย์ รัชกาลที่ 7” เคยเกือบถูกสร้างแทนที่ “อนุสาวรีย์ประชาธิปไตย”
- รัชกาลที่ 7 เสด็จมณฑลพายัพครั้งแรก กับการยกเลิกตำแหน่งเจ้าผู้ครองนคร
สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่
อ้างอิง :
พระราชประวัติและพระราชกรณียกิจในพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาประชาธิปก พระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว. กรุงเทพฯ: กรมศิลปากร, 2524
ชาลี เอี่ยมกระสินธุ์. พระปกเกล้าฯ กษัตริย์นักประชาธิปไตย. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์สยาม, 2519
“รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ.2475” สืบค้นเมื่อ 26 มิถุนายน 2562. จาก http://wiki.kpi.ac.th/index.php?title=รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย_พ.ศ._2475
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 27 มิถุนายน 2562