| ผู้เขียน | XIX มกรา |
|---|---|
| เผยแพร่ |
ดวงอาทิตย์เดือนพฤษภาคม (Sun of May) หรือ “Sol de Mayo” (ภาษาสเปน) สัญลักษณ์แห่งการปลดแอกชาติอาร์เจนตินาจากจักรวรรดิสเปน ซึ่งปัจจุบันปรากฏอยู่บนธงชาติของอาร์เจนตินาและอุรุกวัย ครั้งหนึ่งสัญลักษณ์นี้เคยประดับอยู่บนธงชาติของฟิลิปปินส์เช่นกัน ก่อนที่จะปรับให้เหลือเพียงดวงอาทิตย์ไร้หน้า อะไรคือความเชื่อมโยงดังกล่าว?
Sun of May ที่ปรากฏอยู่กลางธงชาติอาร์เจนตินาได้รับแรงบันดาลใจจากเหตุการณ์ “การปฏิวัติเดือนพฤษภาคม” (May Revolution) ของชาวอาณานิคม เหตุการณ์นี้เกิดขึ้นเมื่อ ค.ศ. 1810 และนำไปสู่การเป็นเอกราชของอาร์เจนตินาจากการปกครองของสเปน มีเรื่องเล่าว่าดวงอาทิตย์โผล่พ้นเมฆปรากฏให้เห็นกลางท้องฟ้าหลังแถลงการณ์ประกาศเอกราช ทำให้ชาวอาร์เจนฯ มองว่าเป็นนิมิตหมายอันดี จึงนำดวงอาทิตย์มาประดับบนธงชาติของพวกเขาโดยเริ่มใช้ใน ค.ศ. 1818
ดวงอาทิตย์กลางธงชาติอาร์เจนตินายังสื่อความหมายว่า อาร์เจนตินาเป็นดวงอาทิตย์ดวงใหม่บนท้องฟ้าและใช้แถบสีฟ้า-ขาวบนผืนธงเพื่อเสริมความหมายดังกล่าว
สำหรับใบหน้าที่อยู่บนดวงอาทิตย์ คือเทพเจ้าในความเชื่อดั้งเดิมของชาวอาณานิคม นั่นคือเทพอินติ (Inti) เทพแห่งดวงอาทิตย์ของชาวอินคา ชนพื้นเมืองของอเมริกาใต้ก่อนชาวยุโรปที่อพยพเข้ามาในภายหลัง ชาวอินคาผูกพันกับดวงอาทิตย์ในฐานะสิ่งที่ทำให้พืชผลของพวกเขาเจริญงอกงาม ทั้งเชื่อว่าปฐมกษัตริย์ของพวกเขาสืบเชื้อสายมาจากเทพแห่งดวงอาทิตย์ด้วย
ต่อมาในปี 1828 อุรุกวัยก็ใช้ Sun of May ประดับบนธงชาติของพวกเขาด้วยเช่นกัน และสัญลักษณ์ดังกล่าวยังปรากฏอยู่บนธงชาติของฟิลิปปินส์ในยุคสาธารณรัฐแรก (First Philippine Republic) ระหว่างปี 1898-1901 ซึ่งฟิลิปปินส์เป็นอีกหนึ่งชาติที่เคยอยู่ภายใต้การปกครองของจักรวรรดิสเปนมาตั้งแต่ยุคการสำรวจทางทะเล (คริสต์ศตวรรษที่ 16) เมื่อชาวอาณานิคมในหมู่เกาะฟิลิปปินส์ลุกขึ้นมาต่อต้านการปกครองของสเปน พวกเขาจึงรับอิทธิพลจากกระแสการปลดแอกจากชาติในลาตินอเมริกาอยู่กลาย ๆ
ต้นแบบสำคัญที่มีสัญลักษณ์ Sun of May คือ ธงสมาคมคาติปูนัน (Katipunan) องค์กรที่มุ่งปลดปล่อยฟิลิปปินส์จากการเป็นอาณานิคมซึ่งก่อตั้งราวทศวรรษ 1890 ธงดังกล่าวมีพื้นแดง และ Sun of May ขนาดใหญ่อยู่กลางผืนธง เป็นดวงอาทิตย์มีใบหน้าพร้อมรัศมี 8 แฉก สื่อถึงจังหวัดทั้งแปดในฟิลิปปินส์ที่สเปนประกาศใช้กฎอัยการศึกเพื่อปราบปรามกลุ่มกบฏ ธงนี้ใช้ระหว่างการประชุมของสมาชิกสมาคมคาติปูนันในปี 1897
ต่อมาเป็นธงชาติฟิลิปปินส์ในยุคประกาศเอกราช หรือยุคสาธารณรัฐที่ 1 ซึ่งคล้ายกับธงยุคปัจจุบัน คือมีต้นธงเป็นสามเหลี่ยมพื้นขาว ประดับด้วยดาว 3 ดวงทั้งสามมุม หมายถึงพื้นที่ทางภูมิศาสตร์ของหมู่เกาะฟิลิปปินส์ ได้แก่ เกาะลูซอน เกาะมินดาเนา และหมู่เกาะวิสายัน
ดวงอาทิตย์สีเหลืองทองมีใบหน้าพร้อมรัศมี 8 แฉก อยู่กลางของสามเหลี่ยมนั้น ถัดไปจึงเป็นแถบสีน้ำเงินและแดงเข้มแบ่งเป็นครึ่งบนและครึ่งล่างของผืนธง ธงนี้ใช้อย่างเป็นทางการระหว่างพิธีประกาศเอกราชฟิลิปปินส์เมื่อวันที่ 12 มิถุนายน ค.ศ. 1898 อย่างไรก็ตาม มีความเป็นไปได้ว่าธงดังกล่าวเคยโบกสะบัดไปก่อนหน้านั้นในช่วงสงครามปฏิวัติฟิลิปปินส์
ประธานาธิบดีเอมิลีโอ อากีนัลโด (Emilio Aguinaldo) ผู้นำคนแรกของสาธารณรัฐฟิลิปปินส์ที่ 1 เป็นผู้ออกแบบธงแบบดังกล่าวเมื่อครั้งยังลี้ภัยอยู่ในเกาะฮ่องกง ข้อมูลจากบันทึก (อย่างไม่เป็นทางการ) ชี้ชัดว่าดวงอาทิตย์มีใบหน้านี้เป็นสัญลักษณ์สื่อถึงเทพเจ้าหรือความหมายเชิงเทววิทยาเฉกเช่นเดียวกับ Sun of May ของธงอดีตอาณานิคมของสเปนชาติอื่น ๆ อย่างอาร์เจนตินาและอุรุกวัย
นัยดังกล่าวชี้ให้เห็นว่าการปฏิวัติในลาตินอเมริกามีอิทธิพลต่อความคิดของนักปฏิวัติที่เคลื่อนไหวในฟิลิปปินส์อย่างแน่นอน รวมถึงธงชาติคิวบา อีกหนึ่งชาติที่ทำสงครามประกาศเอกราชจากสเปนระหว่างปี 1895-1898 เป็นเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นไล่เลี่ยกับการเคลื่อนไหวในหมู่เกาะฟิลิปปินส์ด้วยเช่นกัน
ธงชาติเวอร์ชั่นดั้งเดิมนี้ยังมีการปรับเปลี่ยนเรื่อยมาจากสถานการณ์ต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นภายในประเทศฟิลิปปินส์ ทั้งความขัดแย้งกับชาติมหาอำนาจอย่างสหรัฐอเมริกา ต้องตกเป็นอาณานิคมของสหรัฐฯ อยู่หลายปี และได้รับอำนาจในการปกครองตนเองอีกครั้ง
ใบหน้าบนดวงอาทิตย์ถูกลบออกอย่างเป็นทางการหลังมีคำสั่งเพื่อระบุลักษณะธงชาติในเชิงเทคนิคอย่างละเอียด (Executive Order No. 23) ในสมัยของประธานาธิบดีมานูเอล เกซอน (Manuel Quezon) เมื่อปี 1935 ก่อนจะกลายเป็นธงชาติฟิลิปปินส์แบบปัจจุบันที่เราเห็นกัน
อ้างอิง :
กรมอเมริกาและแปซิฟิกใต้ (American and South Pacific Affairs), กระทรวงการต่างประเทศ : สัญลักษณ์ใดอยู่บนธงชาติอาร์เจนตินา (ออนไลน์)
New York Latin Culture Magazine (Feb 16, 2022) : Celebrate the May Revolution of Buenos Aires which Began the Liberation of Latin America! (Online)
Veltisezar Bautista, archive.org : The Philippine Revolution (1896-1898). (Online)
Zachary harden, FOTW Flags Of The World website : Philippines – Historical Flags to 1899. (Online)
Zachary harden, FOTW Flags Of The World website : Philippines – historical flags of 20th Century. (Online)
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 20 ธันวาคม 2565
