| เผยแพร่ |
|---|
“ ‘ชาติเสือต้องไว้ลาย ชาติชายต้องไว้ชื่อ’ เป็นสุภาษิตที่เหมาะแก่การทหาร ข้าพเจ้าจึงได้เลือกเอามาเป็นบทประจำดวงตราของสกุล ‘พหลโยธิน’”
“เชษฐบุรุษ” พระยาพหลพลพยุหเสนา (พจน์ พหลโยธิน) หัวหน้าและผู้อ่านประกาศคณะเปลี่ยนแปลงการปกครองเมื่อ “ย่ำรุ่ง” วันที่ 24 มิถุนายน 2475 เอาชีวิตเข้าแลกเพื่อนำประชาธิปไตยมาสู่ประเทศชาติ ชาตะเมื่อวันที่ 29 มีนาคม 2430 (ปฏิทินเก่า) ปีชวด เวลา 03.30 น. บุตรคนที่ 5 ของ พันเอก พระยาพหลพลพยุหเสนา (กิ่ม พหลโยธิน) คุณหญิงจับ พหลพลพยุหเสนา เป็นมารดา เมื่ออายุราว 8 ขวบ บิดาได้พาไปฝากกับขุนอนุกิจวัตร (มหาหนอ) อาจารย์ใหญ่โรงเรียนวัดจักรวรรดิราชาวาส (วัดสามปลื้ม) และย้ายมาอยู่กับพระครูสังฆวินิจ (เลื่อน) วัดพิชยญาติการาม
อ่านเพิ่มเติม : ฉากบู๊ของพ่อพระยาพหลฯ ไม่ยอมให้ขุนนางดูหมิ่นทหาร-คอยเฝ้าร.5ขอพระราชทานอภัยโทษให้เพื่อน
ครั้นอายุ 11 ปี พี่ชายได้ให้ท่านบรรพชาเป็นสามเณรวัดกัลยาณมิตรอยู่ 7 วัน หลังจากนั้นจึงเริ่มการศึกษาทางโลก ณ วันที่ 7 สิงหาคม 2444 โดยเป็นนักเรียนนายร้อยทหารบกขณะอายุเพียง 12 ปี ได้รับทุนเล่าเรียนหลวงไปศึกษาต่อที่ประเทศเยอรมนีเมื่อย่างเข้า 16 ปี ออกจากกรุงเทพฯ เมื่อวันที่ 24 พฤศจิกายน 2447 “เมื่อท่านอยู่ประเทศเยอรมันนี เคยมีหมอดูโชคชาตาชาวเยอรมันได้ทำนายโชคชาตาของท่านไว้ ว่าท่านจะเป็นผู้คิดการใหญ่และสำคัญของชาติ กับจะได้เข้าอยู่ในวังใหญ่ด้วย”
ปลายปี พ.ศ.2455 ย้ายจากเยอรมนีไปศึกษาวิชาช่างแสงในประเทศเดนมาร์ก กลับมารับราชการในสยามบ้านเกิดโดยเริ่มจากกรมทหารปืนใหญ่ที่ 4 เมื่อเดือนสิงหาคม 2457 ในเดือนพฤษภาคม 2458 ย้ายเข้ามากรุงเทพฯในตำแหน่งผู้บังคับกองร้อยที่ 2 ในกรมทหารปืนใหญ่ที่ 2 เลื่อนยศเป็นร้อยเอกในเดือนเมษายน 2459 ในปีนั้น กองร้อยปืนใหญ่ของท่านได้ทำการยิงคำนับ (สลุต) ในพิธีฉลองพระที่นั่งอนันตสมาคม มีความเจริญก้าวหน้าในหน้าที่ราชการในยุคสมบูรณาญาสิทธิราชย์เป็นลำดับ ในด้านยศ “พันตรี (พ.ศ. 2462)” “พันโท (พ.ศ. 2466)” “พันเอก (พ.ศ. 2471)” ในฟากบรรดาศักดิ์ เป็น “หลวงสรายุทธสรสิทธิ์ (พ.ศ. 2460)” “พระสรายุทธสรสิทธิ์ (พ.ศ. 2467)” และ “พระยาพหลพลพยุหเสนา (6 พฤศจิกายน 2474)
อ่านเพิ่มเติม :
24 มิ.ย. 2475 เวลา 6 น. พระยาพหลฯ อ่านประกาศคำแถลงการณ์ของคณะราษฎรฉบับแรก
เมื่อพระยาพหลฯ ปฏิเสธตำแหน่ง “นายกฯ” ?!?
พระยาพหลฯ นายกฯ เพียงหนึ่งเดียวที่ไม่ยอมขึ้นเงินเดือนให้ตัวเอง
“หลอมนิกาย” มหาสังฆกรรมคณะราษฎร อุปสมบทพระยาพหลฯ พ.ศ. 2484
เมื่อเริ่มเข้าสู่ยุคสมัยประชาธิปไตย พ.ศ. 2475 ท่านดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีระหว่าง พ.ศ. 2476-81 ทั้งสิ้น 5 สมัย ด้านยศทางการทหาร ได้รับพระราชทาน “พลตรี (พ.ศ. 2482)” “พลโท (พ.ศ. 2484)” และ “พลเอก (พ.ศ. 2485)”
พลเอก พระยาพหลพลพยุหเสนา “เชษฐบุรุษ” ถึงแก่อสัญกรรม วันที่ 14 กุมภาพันธ์ 2490 สิริอายุ 58 ปี 10 เดือน 17 วัน
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 29 ธันวาคม 2562
