| ผู้เขียน | กองบรรณาธิการศิลปวัฒนธรรม |
|---|---|
| เผยแพร่ |
พระราชดำรัสรัชกาลที่ 7 วันเปลี่ยนแปลงการปกครอง 24 มิถุนายน 2475 จากบันทึกผู้อยู่ในเหตุการณ์ ณ วังไกลกังวล“ฉันก็รู้อยู่เหมือนกันว่าจะมีผู้ก่อการจลาจล แต่ไม่นึกจะเร็วอย่างนี้”
วังไกลกังวล เป็นสถานที่แปรพระราชฐาน ตั้งอยู่ ณ อำเภอหัวหิน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ สร้างขึ้นในรัชสมัย พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 7) จากความพอพระราชหฤทัยส่วนพระองค์ ด้วยโปรดหัวหินเป็นทุนเดิม จึงเสด็จพระราชดำเนินแปรพระราชฐานยังวังไกลกังวลหลายครั้ง
เหตุการณ์สำคัญทางการเมือง ซึ่งเกิดขึ้นขณะรัชกาลที่ 7 ประทับ ณ วังไกลกังวล มีด้วยกัน 2 เหตุการณ์ คือ การเปลี่ยนแปลงการปกครอง 24 มิถุนายน พ.ศ. 2475 และ เหตุการณ์กบฏบวรเดช ในเดือนตุลาคม พ.ศ. 2476
ในบทความนี้ขอเล่าถึงเหตุการณ์แรก
วันที่ 24 มิถุนายน 2475 มีการเปลี่ยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์เป็นระบอบประชาธิปไตย คณะราษฎร นำโดย พระยาพหลพลพยุหเสนา นำกำลังชุมนุมที่ลานพระบรมรูปทรงม้า และอ่านคำแถลงการณ์ของคณะราษฎร ที่ต้องการสถาปนาประชาธิปไตย
รัชกาลที่ 7 ประทับ ณ สวนไกลกังวล ทรงทราบความเมื่อ พระยาอิศราธิราชเสวี (เลื่อน บุนนาค) กราบบังคมทูลเรื่องเหตุจลาจลในกรุงเทพฯ ว่า
“เมื่อทรงทราบข้อความในโทรเลขฉบับนั้นแล้ว พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวรับสั่งว่า ‘ฉันก็รู้อยู่เหมือนกันว่าจะมีผู้ก่อการจลาจล แต่ไม่นึกจะเร็วอย่างนี้’”
เจ้าพระยามหิธร ผู้ทำหน้าที่ราชเลขาธิการและเสนาบดีมุรธาธร หนึ่งในผู้อยู่ในเหตุการณ์ที่วังไกลกังวล เล่าว่า
“พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวตรัสเรียกเจ้านายผู้ใหญ่และเสนาบดีซึ่งอยู่ที่หัวหินไปประชุมพร้อมกันที่พระราชวังไกลกังวล เพื่อทรงหารือว่าจะยอมตามคำเรียกร้องของคณะราษฎรหรือจะต่อสู้”
ในการหารือครั้งนั้น ความคิดเห็นแบ่งเป็น 2 ฝ่าย ดังปรากฏเป็นบันทึกว่า “ฝ่ายข้างมากเห็นว่าควรสู้เพื่อรักษาพระเกียรติ ส่วนฝ่ายที่ประชุมข้างน้อยเห็นว่าไม่ควรสู้ เพราะคณะราษฎรไม่ได้ตั้งใจกำจัดพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวจากพระราชบัลลังก์”
ระหว่างการหารือ เรือรบหลวงสุโขทัยได้เข้าเทียบท่า เพื่อให้นาวาตรีหลวงศุภชลาศัย นำสาส์นของคณะราษฎรทูลเกล้าฯ ถวาย มีใจความสำคัญคือ
“คณะราษฎรได้ยึดอำนาจการปกครองแผ่นดินไว้แล้ว และได้เชิญเสด็จพระบรมวงศานุวงศ์มีสมเด็จพระเจ้าพี่ยาเธอ เจ้าฟ้ากรมพระนครสวรรค์วรพินิต เป็นต้นไว้เป็นประกัน คณะราษฎรไม่ประสงค์ที่จะแย่งชิงราชสมบัติแต่อย่างใด ความประสงค์อันยิ่งใหญ่ก็เพื่อที่จะมีธรรมนูญการปกครองแผ่นดิน จึงขอเชิญใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาทเสด็จกลับคืนสู่พระนคร และทรงเป็นกษัตริย์ต่อไปโดยอยู่ใต้ธรรมนูญการปกครองแผ่นดินซึ่งคณะราษฎรได้สร้างขึ้น”
เมื่อรัชกาลที่ 7 ทอดพระเนตรหนังสือของคณะราษฎรแล้ว มีพระราชหัตถเลขาตอบแก่คณะราษฎร มีใจความสำคัญคือ
“คณะทหารมีความปรารถนาจะเชิญข้าพเจ้ากลับพระนครเป็นกษัตริย์อยู่ภายใต้พระรัฐธรรมนูญการปกครองแผ่นดิน ข้าพเจ้าเห็นแก่ความเรียบร้อยของอาณาประชาราษฎร์ และความจริงข้าพเจ้าก็คิดอยู่แล้วที่จะเปลี่ยนแปลงทำนองนี้ จึงยอมรับที่จะช่วยเป็นตัวเชิด เพื่อให้คุมโครงการตั้งรัฐบาลให้เป็นรูปวิธีเปลี่ยนแปลงตั้งพระธรรมนูญโดยสะดวก”
เวลา 18.00 นาฬิกา วันที่ 25 มิถุนายน พ.ศ. 2475 รัชกาลที่ 7 เสด็จพระราชดำเนินกลับกรุงเทพฯ
ทั้งหมดคือเหตุการณ์ ณ วังไกลกังวล ที่เกี่ยวข้องกับรัชกาลที่ 7 ในวันเปลี่ยนแปลงการปกครอง 24 มิถุนายน 2475
อ่านเพิ่มเติม :
- “ใครๆ ก็รู้กันดีว่าจะมีการเปลี่ยนแปลง” ข่าวลือปฏิวัติ 2475 แม้แต่ในวังก็รู้?
- 24 มิถุนายน ปี 2475 พระยาพหลฯ อ่านประกาศคำแถลงการณ์คณะราษฎรฉบับแรก
- เปิดชีวิตข้าหลวงจากรั้ววังบางขุนพรหม อยู่กับ “เจ้านาย” อย่างไร หลัง 2475
อ้างอิง :
ศาสตร์ตรา จันทร์ผ่องศรี. “วังไกลกังวล สมัยรัชกาลที่ 7 ขณะเกิดเปลี่ยนแปลงการปกครอง 2475 และ กบฏบวรเดช 2476”
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 24 มิถุนายน 2568
