พ.ศ. 2480 ถั่วเหลือง “พืชเศรษฐกิจ” หน้าใหม่ ทางออกปัญหาการขาดแคลน หากเกิดสงครามโลกครั้งที่ 2

พืชเศรษฐกิจ
ถั่วเหลือง พืชเศรษฐกิจหน้าใหม่ใร พ.ศ. 2480 (ภาพจาก https://www.khaosod.co.th/technologychaoban)

พ.ศ. 2480 ก่อนเกิดสงครามโลกครั้งที่ 2 (พ.ศ. 2482-2488) ที่ประเทศต่างๆ ตระหนักว่า ความขาดแคลนกำลังมาเยือน “พืชเศรษฐกิจ” น้องใหม่อย่าง “ถั่วเหลือง” จึงได้แจ้งเกิดพร้อมกับสร้างความหวังแก่ทุกวงการ ประหนึ่ง “ไข่ทองคำจากใต้ดิน” ในสายตาชาวโลก

พืชเศรษฐกิจ
ผลิตภัณฑ์อาหารจากถั่วเหลือง (ภาพจาก https://www.khaosod.co.th/technologychaoban)

พืชเศรษฐกิจ

ที่สหรัฐอเมริกา เฮนรี่ ฟอร์ด มหาเศรษฐีชื่อดังกล่าวถึงการใช้ถั่วเหลืองในอุตสาหกรรมรถยนต์ว่า เขากำลังทดลองเปลี่ยนสภาพถั่วเหลืองให้เป็นชิ้นส่วนของรถยนต์ในโรงงานฟอร์ด สามารถทำถั่วเหลืองให้เป็นวัตถุแข็ง ซึ่งสามารถต้านทานความกดดันได้ถึง 9,000 ปอนด์ โดยไม่แตกหัก

ฟอร์ดกล่าวอย่างมั่นใจว่า “ข้าพเจ้ามองเห็นไปถึงสมัยที่อุตสาหกรรมจะไม่ต้องพึ่งป่าและเหมืองแร่ ซึ่งกว่าจะได้มาก็เป็นเวลาอันนาน แต่จะใช้วัตถุดิบอันเป็นพืชล้มลุกจากท้องทุ่ง พืชผลที่ชาวไร่ ชาวนาทำขึ้นมาได้ มีปริมาณมากเกินกว่าที่จะใช้เป็นอาหารแต่อย่างเดียว…ก็ผลของการกสิกรรมนั้นจะได้ตลาดจำหน่ายที่ไหน ถ้าหากอุตสาหกรรมไม่รับช่วงเอาไปใช้”

ในประเทศญี่ปุ่น หนังสือพิมพ์ The Japan Times (วันที่ 17 ตุลาคม พ.ศ. 2480) นำเสนอบทความชื่อ “Soy Beans Used in Making Great Variety of Things From Ice Cream To Soups” กล่าวถึงความสำคัญของถั่วเหลืองในด้านต่างๆ เช่น ด้านอาหาร นมผงที่ญี่ปุ่นเคยนำเข้าเป็นจำนวนมากจากสหรัฐอเมริกาและเดนมาร์ก ก็เปลี่ยนเป็นทำจากถั่วเหลืองแทน ทั้งสามารถทำเป็นอาหารสำหรับผู้ป่วยเบาหวาน, ผลิตภัณฑ์เกี่ยวกับความงามก็ใช้ถั่วเหลืองเป็นส่วนประกอบ และใช้มันในอุตสาหกรรมสีสำหรับรถยนต์ ฯลฯ

สื่อไทยเองก็ให้ความสำคัญกับเรื่องนี้ ตัวอย่างเช่น  หนังสือพิมพ์ประมวญวัน (วันที่ 2 มีนาคม พ.ศ. 2479) เผยแพร่บทความเรื่อง “ถั่วเหลือง, ถั่ววิเศษของโลก” ว่า

“…ประเทศใหม่ทุกประเทศได้ให้เงินทุนในการค้นคว้า…ว่าถั่วเหลืองจะนำไปปลูกในประเทศเขาจะได้หรือไม่ เพราะเมล็ดพืชนี้ปรากฏว่ามีคุณอนันต์ เมื่อญี่ปุ่นเข้ายึดแมนจูก๊ก ก็รู้ดีทีเดียวว่าสถานที่นี้คือที่เกิดของถั่วเหลืองที่เป็นสินค้าไปทั่วโลกปีละไม่น้อยกว่า 4 ล้านตัน! ความมั่งคั่งอันญี่ปุ่นได้รับจากที่นั่น ทำให้โลกพากันเพ่งตามองถั่วเหลือง

…มีข่าวลือกันว่า แฮร์ฮิตเลอร์ ได้มีคำสั่งให้นักวิทยาศาสตร์เยอรมันของเขาเอาใจใส่ในถั่ววิเศษชะนิดนี้ เพราะในเวลาที่เขากำลังเป็นทุกข์เรื่องอัตคัตอาหาร อาจเอาถั่วนี้เป็นห่านไข่ทองได้อย่างดี…”

กระแสในไทย

สำหรับประเทศไทย แม้ถั่วเหลืองจะเป็นที่รู้จักกันมานานแล้ว แต่การบริโภคก็ยังมีไม่มาก ในฐานะพืชเศรษฐกิจยิ่งไม่ต้องกล่าวถึง ในช่วงที่โลกกำลังสนใจถั่วเหลือง ปุ๋ย โรจนะบุรานนท์ นักวิชาการจากแผนกค้นคว้าทั่วไป กองอุตสาหกรรม กรมวิทยาศาสตร์ กระทรวงเศรษฐการ คือผู้หนึ่งที่รวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับถั่วเหลืองในเวลานั้น

พืชเศราษฐกิจ
กาบจันทร์ ข่ายทอง นางงามประจำภาคที่ 4 ในการประกวดนางงามประจำภาคที่ 4 ในการประกวดความงาม งานฉลองรัฐธรรมนูญ 2480 ยืนถือถั่วเหลืองถ่ายภาพ

ปุ๋ย โรจนะบุรานนท์ เคยบรรยายเกี่ยวกับถั่วเหลืองในหัวข้อชื่อ “ถั่วเหลืองและอาหารของชาติ” ที่ สมาคม Y.M.C.A เมื่อวันที่ 17 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2480 คำบรรยายของเขาตอนหนึ่งว่า

“ในบรรดาถั่วและพืชทั้งหลายนั้น ถั่วเหลืองมีโปรตีนส์มากที่สุดและดีที่สุด…โปรตีนส์ของถั่วเหลืองนั้นมีคล้ายคลึงกับโปรตีนส์ที่ได้จากสัตว์ และจะใช้แทนกันได้เป็นอย่างดี…ในทางวิทยาศาสตร์แสดงว่าร่างกายของมนุษย์สามารถเก็บโปรตีนส์จากถั่วเหลือง ได้มากกว่าโปรตีนส์ที่ได้จากสัตว์เสียอีก

คนยากจนที่ต้องการโปรตีนส์บำรุงร่างกายย่อมจะใช้ถั่วเหลืองรับประทานได้ผลดี โลกรับรองว่าถั่วเหลือง คือ เนื้อสัตว์ของคนจน ‘Poor Man’s beef’”

นั่นเป็นสาเหตุสำคัญที่เกิดกระแสตื่นถั่วเหลือง เหมือนที่เคยตื่นทองคำ ด้วยประเทศต่างๆ ตระหนักว่า หากเกิดสงคราม การขาดแคลนสินค้าอุปโภคบริโภคคงหลีกเล่ี่ยงไม่ได้ พืชที่ใช้เวลาเพาะปลูกสั้น มีคุณสมบัติที่ดีอย่างถั่วเหลือง จึงขึ้นแท่นพืชเศรษฐกิจน้องใหม่

อ่านเพิ่มเติม :

สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่


อ้างอิง :

ปุ๋ย โรจนะบุรานนท์. “ตื่นถั่วเหลือง!”, หนังสือพิมพ์วิทยาศาสตร์ ปีที่ 2, ฉบับที่ 3 มกราคม 2480

ศิริ สุวรรณปัทม. “อุตสาหกรรมจากถั่วเหลืองในทัศนีย์ของมหาเศรษฐีเฮนรี ฟอร์ด”, หนังสือพิมพ์วิทยาศาสตร์ ปีที่ 2, ฉบับที่ 2 พฤศจิกายน 2480

ปุ๋ย โรจนะบุรานนท์. “ถั่วเหลืองและอาหารของชาติ”, หนังสือพิมพ์วิทยาศาสตร์ ปีที่ 3, ฉบับที่ 1 เมษายน 2480


เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 12 มิถุนายน 2568.