| ผู้เขียน | สุทธาสินี จิตรกรรมไทย เจียจันทร์พงษ์ |
|---|---|
| เผยแพร่ |
สมเด็จพระนเรศวรมหาราช ทรงครองราชย์ตั้งแต่เดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2133 (ค.ศ. 1590) ถึงเดือนเมษายน พ.ศ. 2148 (ค.ศ. 1605) แล้วตลอดระยะเวลา 14 ปี สมเด็จพระนเรศวรทรงครองราชย์ เกิดอะไรขึ้นบ้างในประวัติศาสตร์โลก? เราขอหยิบยก 5 เหตุการณ์สำคัญมานำเสนอ
(เหตุการณ์สำคัญบนโลก ที่เกิดขึ้นสมัยสมเด็จพระนารายณ์ฯ พระเจ้าตาก และรัชกาลที่ 1 มีอะไรบ้าง? ติดตามได้ด้านล่างบทความนี้)
5 เหตุการณ์สำคัญในโลก ช่วง 14 ปี สมเด็จพระนเรศวรทรงครองราชย์
ปี 1591 กองทัพโมร็อกโกพิชิตจักรวรรดิซองไฮ ในยุทธการที่โทนดิบิ จักรวรรดิซองไฮเป็นรัฐที่ยิ่งใหญ่ด้านการค้าช่วงศตวรรษที่ 15-16 ตั้งอยู่ในแอฟริกาตะวันตก ในพื้นที่ที่ปัจจุบันคือประเทศมาลี
ปลายศตวรรษที่ 16 กองทัพโมร็อกโกใช้อาวุธปืนเป็นยุทโธปกรณ์สำคัญในการรุกจักรวรรดิซองไฮ และเป็นฝ่ายมีชัยในยุทธการที่โทนดิบิ ต่อด้วยทิมบักตู และเกา
จักรวรรดิซองไฮตอบโต้กองทัพโมร็อกโกด้วยการรบแบบกองโจร แต่ก็ไม่สามารถเอาชนะได้ ท้ายสุดความยิ่งใหญ่ทางเศรษฐกิจและการปกครองก็ตกอยู่ในมือของโมร็อกโก
ปี 1594 พระเจ้าอ็องรีผู้ทรงธรรม พระเจ้าอ็องรีที่ 4 ทรงเป็นกษัตริย์แห่งราชอาณาจักรนาวาร์ (ในพระนาม พระเจ้าอ็องรีที่ 3) ระหว่างปี 1572-1589 ต่อมาทรงเป็นพระเจ้าอ็องรีที่ 4 แห่งฝรั่งเศส ในปี 1589 โดยทรงเป็นกษัตริย์พระองค์แรกจากราชวงศ์บูร์บงที่ได้ปกครองฝรั่งเศส
พระองค์นับถือศาสนาคริสต์นิกายโปรเตสแตนท์ แต่เมื่อทรงขึ้นครองราชย์เป็นกษัตริย์ฝรั่งเศส ที่พลเมืองส่วนใหญ่นับถือศาสนาคริสต์นิกายโรมันคาทอลิก ทำให้เกิดความขัดแย้งทางศาสนาขึ้น ท้ายสุดพระองค์จึงทรงตัดสินพระทัยเปลี่ยนไปนับถือนิกายโรมันคาทอลิก เรื่องราวจึงสงบลง
พระเจ้าอ็องรีที่ 4 ทรงได้รับการขนานพระนามว่า “พระเจ้าอ็องรีผู้ทรงธรรม” รวมทั้ง “พระเจ้าอ็องรีผู้ยิ่งใหญ่” เพราะทรงทำให้พลเมืองฝรั่งเศสมีความเป็นอยู่ที่ดี
พระองค์สวรรคตจากเหตุลอบปลงพระชนม์ในกรุงปารีส เมื่อวันที่ 14 พฤษภาคม ปี 1610 โดยชาวคริสต์นิกายโรมันคาทอลิกหัวรุนแรง
ปี 1599 เชกสเปียร์ ณ โรงละครโกลบ โรงละครแห่งนี้สร้างขึ้นในกรุงลอนดอน ข้างแม่น้ำเทมส์ฝั่งตะวันตก เพื่อเป็นที่จัดแสดงของคณะละครลอร์ดเชมเบอร์เลน ซึ่งมีวิลเลียม เชกสเปียร์ (กวี นักเขียนบทละคร และนักแสดง) เป็นหนึ่งในสมาชิก บทละครเรื่อง เฮนรีที่ 5 ของเขา น่าจะเป็นละครเรื่องแรกที่จัดแสดงในโรงละครแห่งนี้ โรงละครโกลบเปิดแสดงได้ราว 14 ปี ก็ถูกเพลิงไหม้เมื่อวันที่ 29 มิถุนายน ปี 1613 แต่ก็มีการสร้างโรงละครโกลบขึ้นใหม่ในเดือนมิถุนายน ปี 1614
ความที่เข้าถึงได้ทั้งชนชั้นนำผู้รู้หนังสือและสามัญชน บรรดาโรงละครในกรุงลอนดอนจึงเป็นศูนย์กลางของกระแสวัฒนธรรมที่เรียกขานกันว่า การฟื้นฟูศิลปวิทยาการของอังกฤษ
ปี 1600 ชัยชนะของโทกุงาวะที่เซกิงาฮาระ เป็นอีกหนึ่งเหตุการณ์สำคัญที่เกิดขึ้นในช่วง 14 ปี สมเด็จพระนเรศวรทรงครองราชย์
หลังจากโทโยโทมิ ฮิเดโยชิ หนึ่งในผู้มีส่วนสำคัญในการรวบรวมญี่ปุ่นให้เป็นปึกแผ่น เสียชีวิตในปี 1598 โทกุงาวะ อิเอยาสุ ซึ่งเป็นขุนพลคนสำคัญก็พยายามรวบอำนาจ แต่ถูกผู้สำเร็จราชการแทนบุตรชายของฮิเดโยชิ ที่ตอนนั้นมีอายุเพียง 5 ขวบ ขวางไว้
อิเอยาสุรวบรวมกำลังพลรบกับฝ่ายผู้สำเร็จราชการและขุนพลที่ยังภักดีกับฮิเดโยชิ ที่ “เซกิงาฮาระ” ซึ่งมีลักษณะภูมิประเทศเป็นภูเขา แม้ช่วงแรกอิเอยาสุจะดูตกเป็นรอง แต่เกมพลิกเมื่อแม่ทัพคนหนึ่งของฝ่ายตรงข้ามหันมาเข้าข้างเขา การรบดำเนินไปอย่างเข้มข้น และท้ายสุดอิเอยาสุคือผู้ชนะ
ยุทธการเซกิงาฮาระ ที่สันนิษฐานว่ามีซามูไรเสียชีวิตถึง 30,000 นาย ทำให้อิเอยาสุทะยานขึ้นสู่ผู้นำสูงสุดของแว่นแคว้นทั้งหลาย และขึ้นเป็นโชกุนในปี 1603
อ่านเพิ่มเติม : “ยุทธการเซกิงาฮาระ” สมรภูมิชี้ขาด “อิเอยาสุ” ครองอำนาจเหนือญี่ปุ่น
ปี 1600-1602 บริษัทอินเดียตะวันออกแข่งขันกัน ช่วงนั้นเกิดการแข่งขันอย่างดุเดือดระหว่างชาติติดทะเลในยุโรป เพื่อกุมอำนาจเหนือการค้าเครื่องเทศและสินค้าฟุ่มเฟือยอื่นๆ จากภูมิภาคอินเดียตะวันออก (อินเดียและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้) อันมากด้วยผลกำไร
ในปี 1600 กษัตริย์อังกฤษทรงอนุมัติให้กลุ่มพ่อค้ารวมตัวกันเป็นบริษัทอินเดียตะวันออก เรียกย่อๆ ว่า EIC โดยมีอำนาจผูกขาดการค้าในเอเชีย พอถึงปี 1602 เนเธอร์แลนด์ คู่แข่งทางการค้าของอังกฤษ ก็ก่อตั้งบริษัทอินเดียตะวันออกของตนเช่นกัน เรียกย่อๆ ว่า VOC
บริษัทซึ่งมุ่งแข่งขันกันอย่างหนักหน่วงเหล่านี้มีกองกำลังทหารของตนเอง และกลายเป็นผู้เล่นหลักในการสร้างจักรวรรดิให้กับประเทศของตน ผ่านการกำกับควบคุมอาณาบริเวณในเอเชีย
เหตุการณ์ที่เกิดขึ้น ณ จุดใดจุดหนึ่งบนโลกนี้ จึงไม่ได้ตัดขาดจากเหตุการณ์อื่นๆ ที่เกิดขึ้นไล่เลี่ยกัน ตัวอย่างที่ชัดเจนคือความสัมพันธ์ด้านการค้าระหว่างกรุงศรีอยุธยากับบริษัทการค้าต่างชาติ ทั้ง EIC และ VOC หลังจากยุค 14 ปี สมเด็จพระนเรศวรทรงครองราชย์
อ่านเพิ่มเติม :
- 31 ปีในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช มีอะไรเกิดขึ้นบ้างในประวัติศาสตร์โลก?
- ระยะเวลา 14 ปี “พระเจ้าตาก” ทรงครองราชย์ เกิดอะไรขึ้นบ้างในประวัติศาสตร์โลก?
- ระยะเวลา 27 ปี รัชกาลที่ 1 ทรงครองราชย์ เกิดอะไรขึ้นบ้างในประวัติศาสตร์โลก?
- การติดต่อระหว่างราชสำนักอยุธยา กับ “อังกฤษ” ที่เรืองอำนาจอยู่ในอินเดีย
อ้างอิง :
ดีเค ทีม, เขียน. ธาม โสธรประภากร, แปล. Timelines of World History ร้อยพันเรื่องราวประวัติศาสตร์โลก. กรุงเทพฯ : มติชน, 2567.
Britannica, The Editors of Encyclopaedia. “Songhai empire”. Encyclopedia Britannica, 18 Sep. 2024, https://www.britannica.com/place/Songhai-empire. Accessed 22 October 2024.
Ritter, Raymond and Tapié, Victor-Lucien. “Henry IV”. Encyclopedia Britannica, 21 Jun. 2024, https://www.britannica.com/biography/Henry-IV-king-of-France. Accessed 22 October 2024.
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 22 ตุลาคม 2567
