| ผู้เขียน | กองบรรณาธิการศิลปวัฒนธรรม |
|---|---|
| เผยแพร่ |
จากความพยายาม “รัฐประหาร” ในประเทศ โบลิเวีย เมื่อวันที่ 26 มิถุนายน 2567 ผลลัพธ์คือคณะรัฐประหารที่นำโดย นายพลฮวน โฮเซ่ ซูนิกา (Juan Jose Zuniga) ผู้บัญชาการทหารบกโบลิเวีย ได้กลายเป็น “ผู้นำกบฏ” หลังยึดอำนาจได้เพียงไม่กี่ชั่วโมง เพราะปฏิบัติการครั้งนี้ล้มเหลวไม่เป็นท่า หลังบุกเข้าทำเนียบประธานาธิบดีในกรุงลาปาซ เมืองหลวงของโบลิเวีย แต่ถูกต่อต้านจากทั้งรัฐบาลและประชาชน นายพลฮวนจึงถูกตำรวจกุมตัวในที่สุด
เหตุการณ์นี้ไม่ใช่การ “รัฐประหาร” ครั้งแรกใน โบลิเวีย ประเทศนี้ผ่านสถานการณ์คล้าย ๆ กันครั้งแล้วครั้งเล่า ตั้งแต่พวกเขาได้รับเอกราชจากสเปนเมื่อปี 2367 (ค.ศ. 1825) ข้อมูลจาก The Guardian เผยว่า
“ยังไม่มีคำอธิบายกระจ่างชัดเกี่ยวกับ ‘การกบฏ’ เมื่อวันพุธ ซึ่งใช้ระยะเวลาเพียง 3 ชั่วโมง กับรายงานจำนวนผู้บาดเจ็บ 12 ราย ถือเป็นสถานการณ์ตึงเครียดครั้งล่าสุดที่ครอบงำประเทศซึ่งมีประวัติศาสตร์การเมืองอันผันผวนสุดฉาวโฉ่ เพราะพวกเขาผ่านการปฏิวัติ (revolutions) และรัฐประหาร (coups) มาแล้วกว่า 190 ครั้ง”
ตัวเลขข้างต้นอาจจะสูงอย่างไม่น่าเชื่อ เมื่อเทียบกับระยะเวลาเกือบ 200 ปี ตั้งแต่โบลิเวียเป็นเอกราชจากสเปน เพราะนั่นหมายถึงพวกเขามีการรัฐประหารเฉลี่ยไม่ถึง 2 ปีต่อ 1 ครั้ง
แต่ต้องขยายความเพิ่มอีกนิดว่า ตัวเลขดังกล่าวนับรวมความขัดแย้งที่นำไปสู่การปะทะกัน ระหว่างกลุ่มทางการเมืองระดับต่าง ๆ ในประเทศ ทั้งกลุ่มการเมืองระดับสูงที่อยู่ในเมือง และกลุ่มนักการเมืองท้องถิ่นตามหัวเมืองหรือชนบท
เรียกว่าการรัฐประหารในโบลิเวีย ที่สื่อฯ ต่างชาติใช้คำว่า “Coups” เป็นตัวเลขคร่าว ๆ 190 หนนั้น คือการนับรวมทั้ง “ความพยายาม” ยึดอำนาจ การรัฐประหาร การปะทะ และใช้ความรุนแรงระหว่างกลุ่มคน ตั้งแต่ระดับชาติลงไปถึงระดับท้องถิ่น
ถึงอย่างนั้น ตัวเลขข้างต้นก็เป็นจำนวนที่น่าตกใจอยู่ดี บริบทสังคมและการเมืองอะไรส่งผลให้พวกเขาวนเวียนอยู่กับสถานการณ์ดังกล่าว?
โบลิเวีย หรือรัฐพหุชนชาติแห่งโบลิเวีย (Plurinational State of Bolivia) มีพื้นที่ใหญ่เป็นอันดับ 5 ของทวีปอเมริกาใต้ ด้านเหนือและตะวันออกติดกับบราซิล ตะวันตกติดกับชิลีและเปรู ส่วนด้านใต้ติดปารากวัยและอาร์เจนตินา โบลิเวียจึงเป็นประเทศไร้ทางออกทะเล (Landlocked) โดยภูมิประเทศส่วนใหญ่เป็นที่ราบสูง ไม่เหมาะกับการเพาะปลูก
หลังปลดแอกจากการเป็นอาณานิคมของสเปน และก่อตั้งประเทศด้วยชื่อของ ซิมอน โบลิบาร์ (Simon Bolivar) วีรบุรุษผู้นำการกอบกู้อิสรภาพให้อเมริกาใต้ โบลิเวียอยู่ภายใต้การครอบงำของกองทัพมาโดยตลอด
แม้จะมีรัฐบาลพลเรือนจากระบบเลือกตั้งเข้ามาบริหารประเทศเมื่อปี 2525 และกองทัพถูกลดบทบาทลงไปมาก แต่การเมืองโบลิเวียยังคงประสบปัญหาความไร้เสถียรภาพเสมอมา รวมถึงปัญหารระหว่างเชื้อชาติ ได้แก่ กลุ่มผู้สืบเชื้อสายจากชาวยุโรป ลูกครึ่งชาวยุโรป-ชนพื้นเมือง (เมสติโซ) และคนพื้นเมืองดั้งเดิมที่แบ่งออกเป็นเผ่าต่าง ๆ อีกที ทำให้รัฐบาลต้องบริหารประเทศท่ามกลางความผันผวนจากปัญหาแวดล้อมมากมาย และความรุนแรงที่เกิดจากกลุ่มการเมืองต่าง ๆ ที่ไม่มีทีท่าว่าจะยุติลง
ภูมิศาสตร์อันย่ำแย่ และสภาพสังคม-การเมืองไร้เสถียรภาพนี้ ส่งผลให้โบลิเวียติดอันดับประเทศยากจนอันดับต้น ๆ ของภูมิภาคลาตินอเมริกามาอย่างยาวนาน
อ่านเพิ่มเติม :
- “บูชาร์ด” ชาวฝรั่งเศสผู้คุมกองเรือโจรสลัด ช่วยปลดแอก “อาร์เจนตินา”
- เหตุใด “บัวโนสไอเรส” เมืองหลวงอาร์เจนตินา จึงได้สมญานามว่า “ปารีสแห่งอเมริกาใต้”
- เม็กซิโกเรียกร้องเอกราชจากสเปน สู่การเถลิงอำนาจของ “จักรวรรดิอากุสตินที่ 1 แห่งเม็กซิโก”
อ้างอิง :
มติชนออนไลน์. ปฏิวัติโบลิเวียเหลว ตำรวจรวบตัวผู้นำกบฏ หลังยึดอำนาจไม่กี่ชั่วโมง. 27 มิถุนายน 2567. จาก https://www.matichon.co.th/foreign/news_4650323
Anadolu Ajansı. Failed Coup in Bolivia: Unmasking the Plotters. June 28, 2024. From https://www.aa.com.tr/en/americas/failed-coup-in-bolivia-unmasking-the-plotters/3260368
กระทรวงการต่างประเทศ. รัฐพหุชนชาติแห่งโบลิเวีย. 31 มีนาคม 2554. จาก https://www.mfa.go.th/th/content/5d5bcc2115e39c306000a1ab?cate=5d5bcb4e15e39c3060006870
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 28 มิถุนายน 2567
