ประติมากรรมสำริด “ปราสาทสระกำแพงใหญ่” จังหวัดศรีสะเกษ คู่แฝด Golden Boy?

ประติมากรรมสำริด ปราสาทสระกำแพงใหญ่ ศรีสะเกษ คู่แฝด โกลเด้นบอย Golden Boy — ประติมากรรมสำริด พบที่ปราสาทสระกำแพงใหญ่

ผู้เขียน	กองบรรณาธิการศิลปวัฒนธรรม
เผยแพร่	วันพฤหัสที่ 23 พฤษภาคม พ.ศ.2567

ใครที่ได้เห็น Golden Boy ประติมากรรมสำริดที่ไทยเพิ่งได้คืนจากสหรัฐอเมริกา เป็นต้องตะลึงในความงาม แต่รู้หรือไม่ว่าในไทยก็มีประติมากรรมอีกชิ้นหนึ่ง ที่มีรูปแบบศิลปะแทบจะเหมือนกัน งดงามไม่แพ้กัน จนเรียกได้ว่าแทบจะเป็น “ฝาแฝด” กันเลยก็ว่าได้ นั่นคือ ประติมากรรมสำริด ปราสาทสระกำแพงใหญ่ จังหวัดศรีสะเกษ

รศ. ดร. รุ่งโรจน์ ภิรมย์อนุกูล อาจารย์คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยรามคำแหง กล่าวถึงประติมากรรมสำริด ปราสาทสระกำแพงใหญ่ ไว้ในนิตยสารศิลปวัฒนธรรม ฉบับกุมภาพันธ์ 2567 และใน SILPA PODCAST GOLDEN BOY EP.3 “พระเจ้าชัยวรมันที่ 6” กษัตริย์เขมร ไม่ใช่ต้นแบบ “Golden Boy” ว่า

เมื่อ พ.ศ. 2532 ขณะที่หน่วยศิลปากรที่ 6 (ชื่อหน่วยงานขณะนั้น) กำลังขุดแต่งปราสาทสระกำแพงใหญ่ อ. อุทุมพรพิสัย จ. ศรีสะเกษ ได้ขุดค้นพบ “ประติมากรรมสำริด” ที่บริเวณโคปุระด้านทิศใต้ ฝังอยู่ใต้พื้นดินที่เป็นพื้นดินทราย ลึกลงไปจากพื้นผิวประมาณ 10 เซนติเมตร ซึ่งเป็นระดับพื้นดินเดิม

ประติมากรรมสำริดชิ้นนี้ มีขนาดความสูงศีรษะถึงเท้า 140 เซนติเมตร ฐานสูง 10 เซนติเมตร กว้าง 35 เซนติเมตร เดือยที่ใต้ฐานสูง 34.5 เซนติเมตร รวมความสูงทั้งสิ้น 184.5 เซนติเมตร คณะทำงานกรมศิลปากรได้ทำการอนุรักษ์ และนำไปจัดแสดงที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พิมาย จ. นครราชสีมา

แต่เดิมมีผู้เสนอว่า ประติมากรรมสำริด ปราสาทสระกำแพงใหญ่ เป็น “ทวารบาล” แต่ อ. รุ่งโรจน์ ศึกษาจากรูปแบบศิลปกรรมและหลักฐานอื่นๆ ประกอบ ทำให้มั่นใจว่าไม่ใช่ทวารบาล แต่เป็นรูปสนองพระองค์ของกษัตริย์เขมรโบราณพระองค์หนึ่ง คือ พระเจ้าสุริยวรมันที่ 1

ไม่ปรากฏว่า ปราสาทสระกำแพงใหญ่สร้างขึ้นในสมัยใด และจารึกที่ปราสาทสระกำแพงใหญ่ก็ไม่ได้กล่าวถึงพระนามพระเจ้าสุริยวรมันที่ 1

แต่จารึกที่ปราสาทพระวิหาร กล่าวถึงการที่พระเจ้าสุริยวรมันที่ 1 สั่งให้มีการก่อกำแพงที่ปราสาทสระกำแพงใหญ่ ซึ่งอาจเป็นไปได้ว่าพระองค์โปรดให้สถาปนาปราสาทแห่งนี้

ใครที่อยากรู้ว่า ประติมากรรมสำริดแห่งปราสาทสระกำแพงใหญ่จะงดงามแค่ไหน เป็นฝาแฝดของ Golden Boy ได้หรือไม่ ไปชมกันได้ที่ ห้องศิลปะลพบุรี ชั้น 2 อาคารมหาสุรสิงหนาท พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร เพราะนำมาจัดแสดงร่วมกับ Golden Boy โดยเฉพาะ

อ่านเพิ่มเติม :

สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่