| ผู้เขียน | ปดิวลดา บวรศักดิ์ |
|---|---|
| เผยแพร่ |
“สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ” ทรงเป็นผู้ที่ได้รับการยกย่องให้เป็น “บิดาแห่งประวัติศาสตร์ไทย” เนื่องจากเป็นผู้บุกเบิกและริเริ่มความรู้และแนวคิดต่าง ๆ ในด้านนี้ แต่รู้หรือไม่ว่า พระองค์ยังมีอีกมุมหนึ่งที่ใครหลายคนน่าจะไม่รู้มาก่อน คือ พระองค์โปรด “แมว” อย่างมาก แล้ว แมว สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงฯ ทรงเป็นอย่างไร?
เจ้าแมวทรงเลี้ยง ซึ่งเป็นที่โปรดปรานของสมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ นี้ ชื่อว่า “อีแมว” เหตุที่ได้ชื่อนี้เป็นเพราะว่าพระองค์นั้นทรงไม่ค่อยมีความสามารถด้านการตั้งชื่อเท่าไหร่นัก
ดังปรากฏอยู่ในจดหมายของสมเด็จฯ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ กับสมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ที่ทรงปรึกษาหารือและโต้ตอบในเรื่องราวต่างๆ อย่าง สาส์นสมเด็จ เล่มที่ 10 ซึ่งกรมดำรงฯ ทรงกล่าวไว้ว่า
“การตั้งชื่อเป็นความอ่อนแอโดยอุปนิสัยของหม่อมฉัน อย่าว่าแต่ตั้งชื่อคนเลย ถึงให้ตั้งชื่อสัตว์เดรัจฉานก็คิดมิใคร่ออก เลี้ยงแมวจึงเรียกมันว่า ‘อีแมว’ 2 ตัวมาแล้ว”
ส่วนเรื่องราวที่ทำให้พระองค์ทรงรับเลี้ยงอีแมว ปรากฏอยู่ในสาส์นสมเด็จเช่นกัน แต่อยู่ในเล่มที่ 6 ซึ่งกรมดำรงฯ ได้อธิบายว่า เหตุที่ทำให้ได้ทรงเลี้ยงแมวตัวนี้ ขณะที่พระองค์ยังทรงประทับอยู่ที่ซินนามอนฮอล์ ปีนัง คือ
“..วันหนึ่งมีแมวลายสีหมอกตัวหนึ่งจะเป็นของใครหรืออยู่ที่ไหนก่อนก็ไม่มีใครทราบ รูปพรรณสัณฐานก็ไม่งดงามอย่างไร แต่มันแปลกที่เป็นแมวมีอัชฌาศัย แรกเข้ามาก็มาอย่างสุภาพในเวลาบ่ายวันหนึ่ง
เวลานั้นหม่อมฉันนั่งอยู่ที่โต๊ะของว่างที่ชั้นล่าง มันตรงเข้ามาหาหม่อมฉัน เอาศีรษะและตัวเสียดสีที่ขา ตามกิริยาแสดงไมตรีจิตของแมว ทำนองอยากจะถวายตัว หม่อมฉันก็เกิดเมตตาให้นมโคมันกินจาน ๑
แต่วันนั้นถึงเวลามันก็มา และแสดงอาการสวามิภักดิ์ยิ่งขึ้น มาถึงก็โดดขึ้นหมอบบนตักหม่อมฉันก็ให้กินนมเรื่อยมา…”
จึงทำให้ “อีแมว” แมวลายสีหมอก หรือในหนังสือ เมื่อปีนังแตก ของ ม.จ.พูนพิศมัย ดิศกุล อธิบายไว้ว่าเป็นแมวสีดำกับเหลือง กลายมาเป็นสัตว์เลี้ยงใน สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ตั้งแต่นั้นมา… ก่อนที่จะได้เลื่อนขั้นเป็นแมวตัวโปรดอย่างที่ระบุไว้ใน สาส์นสมเด็จ เล่มที่ 7 ว่า
“เขียนมาถึงตอนนี้อีแมวตัวโปรดของหม่อมฉันมานอนหมอบขวางที่บนตักชวนให้ไปกินกลางวัน ด้วยจวนบ่ายโมง ๑ แล้วต้องหยุดพัก”
อีแมวอยู่กับสมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ มาเนิ่นนาน จนพระองค์กลับไทย อีแมวก็ได้เดินทางมาด้วย ซึ่งใช้เวลาอยู่พักใหญ่ในการปรับตัวให้เข้ากับที่นี่
กระทั่ง พ.ศ. 2486 “อีแมว” ก็ตายจากไป เนื่องจากอาการช้ำใน หลังพลัดตกลงมาจากชานหลังบัวที่ตำหนักใหญ่ของวังวรดิศ คนในรั้ววังต่างดูแล แต่ก็ไม่เป็นผล
ช่วงที่อีแมวตายไป สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ได้เขียนจดหมายถึง สมเด็จฯ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ใน สาส์นสมเด็จ เล่มที่ 10 ซึ่งแสดงให้เห็นถึงความรักใคร่เอ็นดูที่พระองค์ทรงมีต่ออีแมวว่า…
“…ที่จริงหม่อมฉันก็ไม่ชอบแมว แต่อีแมวมันสวามิภักดิ์มาฝากตัวอยู่ด้วย โดยน้ำใจของมันเองผิดกับแมวตัวอื่น จึงเอ็นดูมันมาตลอดชีวิตของมัน”
เป็นอันจบเรื่องราวของ “อีแมว” สัตว์เลี้ยงโปรด หรือ แมว สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงฯ …
อ่านเพิ่มเติม :
- คนไทยโบราณเชื่อ “แมวดำคือแมวดี แมวอัปรีย์คือแมวขาว”
- แมวศึกจารึกโลก! “กองพลแมวเหมียว” ยุทธปัจจัยการรบสมัยสงครามโลก
- แมวไต้หวัน มาจากไหน ทำไมไต้หวันมีแมวบนเกาะ?
อ้างอิง :
ธนโชติ เกียรติณภัทร. “‘อีแมว’ แมวทรงเลี้ยงของสมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ”. ศิลปวัฒนธรรม ปีที่ 45 ฉบับที่ 3 เดือนมกราคม พ.ศ. 2567
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 11 มีนาคม 2567
