| ผู้เขียน | ปดิวลดา บวรศักดิ์ |
|---|---|
| เผยแพร่ |
“ใบพลู” เป็นพืชพันธุ์ชนิดหนึ่งที่ชาวสยามมักใช้ในชีวิตประจำวัน จนชาวจีนเคยร่วมมือกับข้าราชการฝ่ายในฝ่ายนอกยื่นขอเก็บ “ภาษีใบพลู” ต่อพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว แต่พระองค์ทรงปฏิเสธ
ในสมัยก่อน การเก็บภาษีส่วนใหญ่มักจะให้เอกชนเป็นผู้เก็บภาษีแบบผูกขาด โดยเอกชนจะกำหนดให้รัฐบาลสยามทราบว่าจะให้ภาษีในหนึ่งปีเป็นจำนวนเงินเท่าไหร่ และถ้าหากว่าเก็บแล้วได้จำนวนเงินเกินที่กำหนดไว้กับรัฐ เงินภาษีดังกล่าวก็จะเป็นของเอกชนทันที
เมื่อเป็นเช่นนี้จึงทำให้มีกลุ่มชาวจีนที่สนิทสนมกับขุนนางฝ่ายในฝ่ายนอก ยุยงให้กลุ่มข้าราชการเหล่านี้กราบทูลต่อพระเจ้าแผ่นดินว่า ชาวจีนต้องการเก็บภาษีใบพลู ทั้งใบพลูสด ใบพลูแห้ง และใบพลูนาบ
แต่รัชกาลที่ 4 ทรงคัดค้าน และให้เหตุผลว่า ทั้งหมดนี้จะเป็นเหตุทำให้ใบพลูมีราคาแพงขึ้นมากกว่าแต่ก่อน ทั้งยังกระทบต่อชาวสวนปลูกพลู และขณะนั้นสยามเก็บสมพัตสรของใบพลูอยู่แล้ว ซึ่งเป็นอากรพืชสวนประเภทหนึ่ง จึงไม่จำเป็นต้องเก็บภาษีใบพลูเพิ่มอีก
แม้ต่อมา ข้าราชการจะพยายามกราบทูลเรื่องภาษีใบพลู ถึง 6-7 หน แต่รัชกาลที่ 4 ก็ยังคงทรงคัดค้าน
จนในที่สุดพระองค์ก็ได้โปรดเกล้า ฯ ให้ประกาศให้ทราบทั่วกันว่า “อย่าให้จีนผู้หนึ่งผู้ใดคิดอ่านว่าจะทำภาษีพลู ว่ากล่าวก่อเหตุให้ชาวสวนพลูแลราษฎรซึ่งอดพลูไม่ได้ต้องซื้อพลูกินได้ความสะดุ้งสะเทือนไปเลย แล้วอย่าให้ข้าราชการฝ่ายหน้าฝ่ายใน นำเรื่องราวขอทำภาษีพลู ยิ่งกว่าสมพัตสรตามอย่างเก่าขึ้นกราบทูลซ้ำซากต่อไปเลย ไม่โปรด แล้วให้มีแต่สมพัตสรอยู่ตามเดิม…”
อ่านเพิ่มเติม :
- ภาษีนา-สวน-ไร่ สมัยกรุงธนบุรี-ต้นกรุงเทพฯ เก็บกันอย่างไร
- ตำนานใบพลู “เสียบอวัยวะเพศ” ไม้เด็ดพระนางจามเทวี เรื่องกระแสรองที่อาจเลือนหาย
อ้างอิง :
“ภาษีพลู” ในห้องสมุดดิจิทัลวัชรญาณ https://vajirayana.org/ศาลไทยในอดีต
เผยแพร่ครั้งแรกในระบบออนไลน์ เมื่อ 20 กรกฎาคม 2566
