“วันตังจี่” วันปีใหม่เก่าแก่ที่สุดของจีน ตั้งแต่สมัยราชวงศ์โจว มีมาก่อน “ตรุษจีน”

อี๋ หรือบัวลอย ขนมประจำเทศกาล(ภาพจากhttps://mamaclub.com)

“วันตังจี่” เป็นวันปีใหม่เก่าแก่ที่สุดของจีน ส่วน “ตรุษจีน” เพิ่งเป็นวันปีใหม่เมื่อ 2,000 กว่าปีนี้เอง

วันตังจี่ เป็นวันปีใหม่ของจีนมาตั้งแต่สมัยราชวงศ์โจว (503 ปีก่อนพุทธศักราช.. 322) นับเป็นเทศกาลปีใหม่เก่าแก่ที่สุดของจีน

ตังจี่เป็นชื่อของ 1 ใน 24 ฤดูกาลย่อย ๆ ของจีนที่แบ่งตามสภาวะอากาศ ตังจี่แปลว่า จุดสูงสุดของฤดูหนาว วันตังจี่นี้ช่วงเวลากลางคืนยาวที่สุดกลางวันสั้นที่สุด ปกติวันตังจี่แต่ละปีจะตรงกับวันที่ 22 หรือ 23 ธันวาคม แต่ปีใดที่เดือนกุมภาพันธุ์มี 29 วัน เทศกาลตังจี่ก็จะเป็นวันที่ 21 [เช่นปี 2564 เป็นอธิกมาส จะตรงกับวันที่ 21 ธันวาคม ส่วนปี 2565 ตรงกับวันที่ 22 ธันวาคม]

สาเหตุที่ถือวันตังจี่เป็นวันปีใหม่ เพราะตังจี่เป็นฤดูย่อยแรกที่จีนพบจากการวัดเงาแดด จึงถือวันตังจี่เป็นวันปีใหม่ตามหลักดาราศาสตร์ และใช้เป็นหลักบอกเวลาฤดูย่อยๆ อื่น นอกจากนี้เมื่อถึงวันตังจี่เกษตรกรก็เสร็จการทำนาทำไร่มีเวลาว่าง สำหรับการเฉลิมฉลอง และมีพืชผลบริบูรณ์ที่จะใช้เซ่นไหว้บรรพชนและเทพเจ้า

สำหรับเมืองไทยหลายคนรู้จักเทศกาลนี้ในชื่อว่า เทศกาลขนมอี๋บ้างที่คนเรียก เทศกาลขนมบัวลอย เพราะขนมประจำเทศกาล ที่มีชื่อจริงว่าอี๊” แต่คนไทยออกเสียงเป็นอี๋” นอกจากนี้ขนมอี๋ของจีนกับขนมบัวลอยของไทยก็ทำจากแป้งข้าวเหนียวเหมือนกัน, ปั้นเป็นลูกกลมเหมือนกัน ต่างแค่บัวลอยไทยใส่น้ำกะทิ ขนมอี๋ใส่แค่น้ำตาล

ขนมบัวลอยเป็นขนมประจำเทศกาลตังจี่ ที่แต่ละบ้านต้องทำไหว้บรรพบุรุษ และมีคำพูดว่ากินขนมบัวลอยตังจี่ อายุเพิ่มขึ้นอีกปีนอกจากนี้ขนมบัวลอยยังเป็นขนมมงคลที่ใช้ในงานแต่งงาน, งานวันเกิดและใช้รับรองญาติพี่น้องจากแดนไกลที่กลับมาเยี่ยมบ้านเกิด ฯลฯ

ส่วนวันตรุษจีนเพิ่งเปลี่ยนมาเป็นวันปีใหม่ของจีนในยุคราชวงศ์ฮั่นตะวันตก (.. 340-551) หรือประมาณ 2,000 กว่าปีนี้เอง

สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่


ข้อมูลจาก :

ถาวร สิกขโกศล. เทศกาลจีนและการเซ่นไหว้, สำนักพิมพ์มติชน

เสี่ยวจิว. ตัวตน คนแต้จิ๋ว,  สำนักพิมพ์มติชน


เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 22 ธันวาคม 2561