“ปืนทองเหลือง (สยาม)” [Brass Gun (Siamese)] เป็นปืนโบราณที่เคยถูกนำมาจัดแสดงอยู่ที่โรงพยาบาลรอยัลฮอสปิทอลเชลซี (Royal Hospital Chelsea) ในกรุงลอนดอน ประเทศอังกฤษ ซึ่งเป็นทั้งที่พักวัยเกษียณและสถานพยาบาลของทหารผ่านศึกกองทัพอังกฤษ

ปืนกระบอกนี้ตามประวัติที่ระบุไว้บนป้ายอธิบายหน้าที่ตั้งปืนระบุว่า เป็นปืนที่สร้างขึ้นเมื่อราวปี 1623 (พ.ศ. 2166) ในเมืองสงขลา ก่อนถูกกองทัพพม่ายึดได้จากกรุงศรีอยุธยาในช่วงสงครามเสียกรุงฯ ครั้งที่ 2 เมื่อปี 1767 (พ.ศ. 2310)

จากนั้นกองทัพอังกฤษก็ยึดต่อจากพม่าในสงครามพม่าครั้งที่ 3 เมื่อปี 1885-1887 (พ.ศ. 2428-2430)

ตัวกระบอกปืนมีอักษรจารึกเป็นภาษาอาหรับ มาเลย์ และพม่า ซึ่งมีการอ้างถึง สุลัยมาน ชาห์ ที่คำอธิบายภาษาอังกฤษระบุว่าเป็น “กษัตริย์ผู้พิชิต” (the victorious King)

ทั้งนี้ สุลัยมาน ชาห์ มีชีวิตร่วมสมัยกับยุคพระเจ้าปราสาททอง โดยมีตำแหน่งเป็นสุลต่านผู้ครองเมืองสงขลา ซึ่งสมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพทรงเชื่อว่าในอดีตคงไม่ใช่เมืองที่สำคัญอะไร พร้อมกล่าวถึงที่ฝังศพของสุลต่านเมืองสงขลา ที่พระองค์ทรงเรียกว่า “พระยาแขก” ว่า

“เมืองสงขลาบางทีจะเคยเป็นเมืองมาแต่โบราณกาล แต่ไม่มีอะไรเป็นสำคัญนอกจากชื่อกับที่ฝังศพพระยาแขกแห่งหนึ่ง ซึ่งชื่อว่า ‘มรหุ่ม’ แต่ทำเลท้องที่ดีในการค้าขายด้วยตั้งอยู่ปากน้ำเมืองพัทลุง ต้องอาศัยเมืองสงขลาเป็นที่ถ่ายลำ พวกจีนจึงมาตั้งค้าขายอยู่ที่เมืองสงขลา”

อ่านเพิ่มเติม :

• เรื่องใหญ่ๆ เกี่ยวกับ “ปืนใหญ่” ตั้งแต่การทำ จนถึงคาถากำกับตอนยิง
• ทหารใช้ “ปืนใหญ่พระนารายณ์” ถล่มป้อมบาสตีย์ ในการปฏิวัติฝรั่งเศส ?

สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่

---

เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 23 พฤศจิกายน 2559