| เผยแพร่ |
|---|
ในการเสด็จประพาสยุโรปทั้ง 2 ครั้ง (ครั้งแรก พ.ศ. 2440 ครั้งที่ 2 พ.ศ. 2450) ของรัชกาลที่ 5 สิ่งที่ทรงปรับพระองค์มีหลายประการไม่ว่าจะเป็นสภาพภูมิอากาศ, ฉลองพระองค์ตามวัฒนธรมและสภาพอากาศ และพระกระยาหาร ซึ่งประการสุดท้าย ทรงต้องรับมือ “หนัก” เพราะปกติคนเรากินอาหาร 3 มื้อ/วัน ถึงกับทรงกล่าวเรื่องเบื่อเครื่องเสวยฝรั่งไว้อย่างชัดเจน (6 พฤศจิกายนพ.ศ. 2440) ว่า “กับเข้าฝรั่งทั้งนั้น กินจะราก”
เมื่อมีการส่งเครื่องเสวยไทยตามไปถวายในภายหลัง รัชกาลที่ 5 ก็ไม่ได้เสวย หรือพระกระยาหารที่เสวยก็ไม่มีคุณภาพ ทำให้ถึงกับมีพระราชดำริว่าจะไม่เสวยข้าวอีกตลอดการเสด็จฯ ในครั้งนั้น ขณะประทับที่สวีเดน (18 กรกฎาคม 2440) ทรงเล่าว่า
“…อาหารไทยนั้น ได้รับหนังสือกรมทิพย์ มีมาถึงสวัสดิ์ ฉันทราบครั้งเดียว แต่โจทกันว่า 2 ครั้ง แต่อยู่ที่ไหนไม่ทราบ ฉันไม่ได้กินเลย เพราะไม่ได้อยู่เมืองแก้วเมืองคำ คือลอนดอนและปารีส คนครัวก็ไม่ได้เอาไปด้วย เรือมหาจักรีมาก็ไม่เห็นมีอะไรมาเติม กินเข้า 1 วัน ก็ผอืดผอมลงท้อง เพราะอาหารเปนย่างเลี้ยงทหารฝีพายกินไม่ได้ เพียงแต่ปลาแห้งเผาก็กลืนไม่ลงเพราะแขงแลเคมเสียเหลือทนเหลือทาน นึกจะตั้งสัตย์ว่าไม่กลับถึงบางกอกจะไม่กินเข้า…”
จากประสบการณ์การเสด็จประพาสยุโรปครั้งแรก เมื่อจะต้องมีการเสด็จประพาสยุโรปครั้ง 2 (ตามปฏิทินปลายเดือนมีนาคม 2449-เดือนพฤศจิกายน 2450) จึงโปรดเกล้าฯ ให้จัดเตรียมอาหารแห้งและเครื่องปรุงไปให้พร้อมมากขึ้น แต่ในทางปฏิบัติ พระองค์ก็ยังทรงประสบปัญหาเช่นเดิม
โดยบรรดาเครื่องเสวยฝรั่งที่ไม่โปรดและต้องปรับพระองค์อย่างมากในการเสด็จประพาสครั้งที่ 2 ก็คือ อาหารเยอรมัน
ขณะประทับที่โรงแรมไกเซอฮอฟ เมืองเบอร์ลิน (6 สิงหาคม) ทรงบ่นว่า “พ่อรู้สึกไม่ใคร่จะสบาย เรื่องกินเข้าไม่ได้ อาหารในโฮเตลนี้มันชอบกล กินไม่อร่อยเลย จะว่าเลวก็ไม่ใช่ ดูเขาบรรจงที่จะทำให้ดี แต่มันจืดๆ เลี่ยนๆ ปร่าๆ ถูกกินไม่ได้เข้าหลายเวลาเวลา ท้องออกจะไม่สู้สบาย นอนไม่ใคร่หลับ”
เมื่อประทับที่เมืองฮอมเบิค (23 สิงหาคม – 15 กันยายน) ทรงบ่นถึงรสชาติอาหารเยอรมันตั้งแต่วันแรกๆ ที่เสด็จฯ ไปถึงแล้วว่า “อะไรๆ ก็ดีหมด เสียแต่อด เพราะกับเข้ากินไม่ได้จริงๆ มีแต่หวานกับมัน ถึงอาการอื่นจะดี แต่ถูกอดเข้าอย่างนี้ก็เห็นจะโซท้องแห้งเต็มที”
แต่ก็มีเครื่องเสวยฝรั่งที่รัชกาลที่ 5 เสวยได้หรือถึงกับโปรด เช่น มักกะโรนี และแกงฮักแกเรียน
รัชกาลที่ 5 ทรงเล่าว่า “ครั้นจะกินเข้าที่ร้านดีวิเศษอะไรก็กลัวเลี่ยน จึงไปกินที่เรสเตอรองต์เวียนนัวส์ ซึ่งมีกับเข้าฮังแกเรียน กินแต่ซุปกับแกงไก่ฮังแกเรียนคล้ายๆ แกงต้มส้มกะปิ ขาดเปรี้ยวใช้ผักดองแทน ที่รู้ว่าจะกินได้เพราะเคยกินที่บุดาเปสต [ฮังการี] เมื่อมาคราวก่อน”
หากสุดท้ายที่โปรดที่สุดก็คงเป็นกระยาหารที่ทรงทำครัวเอง ดังทรงเล่า หลังจากเรือพระที่นั่งออกจากเมืองโคลัมโบขณะเสด็จฯ กลับไทย (3 พฤศจิกายน) ว่า “หมู่นี้อาหารอยู่ข้างจะบริบูรณ์ แต่ตกลงเปนยังต้องทำเองจึงจะถึงใจ”
ข้อมูลจาก :
พ.อ.ดร. ศรศักร ชูสวัสดิ์. เมื่อต้องเสด็จฯ “ไกลบ้าน” , สำนักพิมพ์มติชน, 2554
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 29 พฤศจิกายน 2564
