| ผู้เขียน | กองบรรณาธิการศิลปวัฒนธรรม |
|---|---|
| เผยแพร่ |
ในความคิดของคนจีน และผู้อ่าน “สามก๊ก” จำนวนไม่น้อย “ขงเบ้ง” เป็นสาวกของลัทธิเต๋า ที่มีความสามารถดั่งเทพเซียน เชี่ยวชาญในวิถีแห่งธรรมชาติ กำหนดกลยุทธการศึกตามสภาพสมรภูมิ เก่งกาจขนาดเรียกลมเรียกฝนได้ (ที่จริงคือความรู้ฤดูกาล) ดังปรากฏในคราวศึกผาแดง
แต่ยอดคนแบบขงเบ้งกลับอ่อนด้อยในการอ่านคน
เฉินโซววิจารณ์ขงเบ้งไว้ในพงศาวดารสามก๊กจี่ว่า “แม้ระเบียบและกฎหมายจะเข้มงวดแต่ไม่มีคนเกลียดชัง เพราะเขายุติธรรมและตักเตือนชัดเจน กล่าวได้ว่าเป็นยอดคนในทางการเมืองการปกครอง เช่นเดียวกับก่วนจ้งและเซียวเหอ แต่เขาทำศึกติดต่อกันแรมปีไม่ประสบความสำเร็จ คงเป็นเพราะไหวพริบพลิกผันตามสถานการณ์และยุทธศาสตร์ทางการทหารไม่ใช่ความสันทัดจัดเจนของเขา”
เฉินโซวกล่าวว่า “ไหวพริบและการทหาร” ไม่ใช่ข้อเด่นของขงเบ้ง เพราะขงเบ้งปรับตัวในเรื่องคนและสังคมได้ไม่ดี ขงเบ้งใช้คนไม่เหมาะสม ทำให้งานล้มเหลวหลายครั้ง ขงเบ้งให้ความสำคัญกับเกียงอุย วางตัวเป็นทายาทสืบทอดงานของตน แม้เกียงอุยจะฉลาดปราดเปรื่องมาก แต่มีปัญญาแค่ระดับนายทหารไม่ถึงขั้นแม่ทัพยอดปัญญา
เกียงอุยยกทัพตีวุยก๊กทางภาคเหนืออีกหลายครั้ง ล้วนล้มเหลวต้องถอยกลับ สิ้นเปลืองกำลังของบ้านเมืองไปมาก นอกจากนี้เกียงอุยมีข้อบกพร่องในด้านนิสัยอย่างร้ายแรง ในพงศาวดารสามก๊กจี่กล่าวว่า “เกียงอุยภายนอกกว้างขวางแต่ภายในขี้ระแวง” ไม่ยอมรับความเห็นที่แตกต่าง ทำงานตามความเห็นของตนเองเป็นใหญ่
เมื่อม้าเจ๊กเสียเกเต๋งแล้ว ทำให้การยกทัพตีวุยก๊กในแดนจงหยวนเป็นอันหมดหวัง ขงเบ้งจึงสั่งประหารม้าเจ๊กแล้วผู้ใต้บังคับบัญชาเอาศีรษะม้าเจ๊กมาแสดง ขงเบ้งร่ำไห้ไม่หยุด เจียวอ้วนถามว่า ในเมื่อม้าเจ๊กตายตามวินัยทหาร ไยท่านอัครมหาเสนาบดีจึงร้องไห้?
ขงเบ้งตอบว่า ตนเรามิได้ร้องไห้อาลัยม้าเจ๊ก แต่นึกถึงพระเจ้าเล่าปี่
ก่อนเล่าปี่จะสิ้นใจที่เมืองเป๊กเต้ เล่าปี่เคยถามขงเบ้งว่า เห็นม้าเจ๊กเป็นคนเช่นใด เมื่อขงเบ้งตอบว่า “ม้าเจ๊กดีอยู่”
เล่าปี่จึงกล่าวว่า “ท่านว่าดีเราไม่เห็นด้วย เราเห็นม้าเจ๊กนั้นเจรจาเกินรู้นัก จะใช้ราชการไปข้างหน้าจงพิเคราะห์จงดี”
เมื่อเป็นจริงดังคำของเล่าปี่ ขงเบ้งจึงแค้นใจ ที่ตนเองอ่านคนไม่ออกจึงเสียน้ำตายอมรับความผิดพลาด และหวนนึกถึงคำเตือนของเล่าปี่
อ่านเพิ่มเติม :
- ทำไม “ขงเบ้ง” แห่งสามก๊ก ถึงอายุสั้น?
- อวสานก๊กของเล่าปี่ สุมาเจียวจัด 3 ทัพบุก
- อะไรทำให้ “สามก๊ก” ดังสุดๆ ในหมู่วรรณกรรรมจีน
ข้อมูลจาก :
หลี่ฉวนจวินและคณะ เขียน, ถาวร สิกขโกศล แปล, 101 คำถามสามก๊ก, สำนักพิมพ์มติชน พิมพ์ครั้งแรก กรกฎาคม 2556
สามก๊ก สำนวนเจ้าพระยาคัง (หน) ราชบัณฑิตสภาชำระ, บริษัท ซีพี ออลล์ จำกัด (มหาชน) และสำนักพิมพ์สุขภาพใจ จัดพิมพ์เผยแพร่ เพื่อเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เนื่องในโอกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 7 รอบ 5 ธันวาคม 2554
เผบแพร่ในระบบออนลไน์ครั้งแรกเมื่อ 2 สิงหาคม 2564
