รัชกาลที่ 9 ทรงตั้งหน่วยฉีดวัคซีนพระราชทานที่พระตำหนักจิตรลดาฯ รับมือ “อหิวาต์”

(ภาพจาก หนังสืออนุสรณ์กระทรวงสาธารณสุขครบ 20 ปี พ.ศ. 2485-2505)

เมื่อรัชกาลพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร (ครองราชย์ 9 มิถุนายน 2489 – 13 ตุลาคม 2559) ระหว่างปี 2501-02 เกิดอหิวาตกโรคระบาดในประเทศไทย โดยมีผู้ป่วยรายแรกที่อำเภอราษฎร์บูรณะ จังหวัดธนบุรี เมื่อเดือนพฤษภาคม 2501

เชื้อโรคแพร่ระบาดอย่างรวดเร็วไปยังพื้นที่อื่นๆ ในจังหวัดธนบุรี, จังหวัดพระนคร และพื้นที่อื่นในภาคกลาง ก่อนระบาดในภูมิภาคต่างๆ โดยภาคใต้ระบาดไปจนถึงนครศรีธรรมราช ภาคเหนือถึงจังหวัดตาก และบางจังหวัดในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ โดยเดือนมิถุนายน มีผู้ป่วยทั่วประเทศสูงสุดถึง 7,205 ราย

ครั้งนั้นโรคระบาดอยู่ประมาณ 1 ปี 6 เดือน กินพื้นที่ทั้งหมด 38 จังหวัด มีผู้ป่วยทั้งสิ้น 19,359 ราย เสียชีวิต 2,372 ราย ในจำนวนนี้เป็นผู้ป่วยในจังหวัดพระนครและธนบุรีเสีย 11,401 ราย เสียชีวิต 869 ราย

ส่วนสาเหตุการเกิดโรคนั้นไม่ได้ความแน่ชัดว่ามาจากที่ใด แต่มีข้อสังเกตุว่าในเมืองโกลกาตา ประเทศอินเดีย ในช่วงเวลาดังกล่าวมีอหิวาตกโรคระบาดมากขึ้นผิดปกติ จากสถิติขององค์การอนามัยโรคระบุว่าระหว่างเดือน มกราคม -พฤษภาคม 2501 มีผู้ป่วยด้วยโรคอหิวาตกโรค 3,741 ราย เสียชีวิต 1,310 ราย

แม้ในครั้งนั้นโรคระบาดอย่างรวดเร็วอย่างไม่เคยปรากฎมาก่อน แต่ก็สงบลงได้รวดเร็วกว่าการระบาดที่เคยมีมาเช่นกัน อาจเพราะได้รับความช่วยเหลือจากหน่วยงานสาธารณสุขต่าง เช่น องค์การและสภากาชาดต่างประเทศมอบวัคซีนจำนวน 5,089,700 ซี.ซี, มหาวิทยาลัยแพทยศาสตร์ส่งนักศึกษาแพทย์, นักศึกษาพยาบาล ฯลฯ มาให้บริการออกหน่วยฉีดวัคซีนแก่ประชาชน

ซึ่ง 1 ใน หน่วยบริการฉีดวัคซีนครั้งนั้นคือ “พระตำหนักจิตรลดารโหฐาน”

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 9 ทรงจัดตั้งหน่วยฉีดวัคซีนพระราชทานสำหรับป้องกันอหิวาตกโรคแก่ประชาชนในบริเวณพระตำหนักจิตรลดารโหฐาน และตามพื้นที่ต่างๆ เช่นที่อำเภอหัวหิน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ตลอดจนจังหวัดอื่นในภูมิภาคต่างๆ ที่เสด็จพระราชดำเนินก็ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้จัดหน่วยฉีดวัคซีนตามเสด็จไปให้บริการแก่ประชาชนด้วย


ข้อมูลจาก อนุสรณ์กระทรวงสาธารณสุขครบ 20 ปี พ.ศ. 2485-2505, กระทรวงสาธารณสุข พ.ศ. 2505


เผยแพร่ข้อมูลครั้งแรกในระบบออนไลน์ เมื่อวันที่ 2 มีนาคม 2563