รูป “สัตว์ศักดิ์สิทธิ์” ที่ขอบสระแก้ว สระน้ำโบราณ 1,500 ปี เมืองมโหสถ

รูป สัตว์ศักดิ์สิทธิ์ สระแก้ว เมืองมโหสถ สระน้ำ โบราณ
สระแก้ว เมืองมโหสถ อ.ศรีมโหสถ จ.ปราจีนบุรี

รูป “สัตว์ศักดิ์สิทธิ์” ที่สลักอยู่ในกรอบที่ขอบ “สระแก้ว” สระน้ำโบราณ 1,500 ปี เมืองมโหสถ มีหลากหลายชนิด แต่ไม่ได้จัดเรียงเป็นระเบียบ

ภาพถ่าย มุมสูง สระแก้ว เมืองมโหสถ ปราจีนบุรี
สระแก้ว เมืองมโหสถ อ.ศรีมโหสถ จ.ปราจีนบุรี (ภาพจาก โดรนมติชนทีวี)
ภาพจำลอง สระแก้ว เมืองมโหสถ ปราจีนบุรี
ภาพจําลองสระแก้ว เมื่อครั้งยังใช้งานในอดีต

รูป “สัตว์ศักดิ์สิทธิ์” ที่ สระแก้ว ซึ่งอาจจําแนกออกเป็นชนิดต่างๆ ได้ดังนี้

  1. ช้าง มีมากที่สุด ที่เดี่ยวๆ และเป็นโขลง หรือรูปแบบพิเศษ คือสลักเป็นสัญลักษณ์ตามคติพราหมณ์, พุทธ

ช้างลักษณะพิเศษ คือ คชลักษมี เป็นรูปช้างสองเชือกหันหน้าเข้าหากัน ชูงวงรดน้ำ ลงบนเทวีลักษมี (ชายาของพระนารายณ์ เป็นเทวีแห่งโชคลาภ) หรือบนหม้อน้ำ เป็นสัญลักษณ์มงคลของอินเดียโบราณ

Advertisement

สื่อถึงความเป็นมงคล ความอุดมสมบูรณ์ ซึ่งเชื่อมโยงระหว่างตัวแทนของน้ำเข้ากับสระน้ำศักดิ์สิทธิ์

ลายเส้น ช้าง รูป สัตว์ศักดิ์สิทธิ์
ลายเส้นรูปคชลักษมี
  1. เหรา (มกร) เหรา (อ่านว่า เห-รา) หรือมกร (อ่านว่า มะ-กอน หรือ มะ-กะ-ระ) เป็นสัตว์ในเทพนิยายของอินเดียโบราณ เป็นสัญลักษณ์ของน้ำ และความอุดมสมบูรณ์
รูปสลัก เหรา
รูปสลัก เหรา (มกร)

เกิดจากการผสมของสัตว์หลายๆ อย่าง เช่น ปลา งู ช้าง จระเข้ จึงมีร่างเป็นงูหรือนาคมีหางเป็นปลา ปากยื่นยาว มีฟันแหลมคมคล้ายจระเข้และมีงวง

เหรา หรือมกรที่สระแก้วมีลักษณะต่างๆ กัน เช่น เป็นตัวคล้ายปลามีเกล็ด หรือตัวคล้ายงูหางเป็นลายประดิษฐ์ แต่มีงวงทุกตัว

ลายเส้น เหรา รูป สัตว์ศักดิ์สิทธิ์
ลายเส้นรูปเหรา
  1. สิงห์ เป็นสัตว์แสดงฐานันดรศักดิ์ชั้นสูง หรือเป็นตัวแทนของกษัตริย์
  2. นาค หรืองูใหญ่ เป็นรูปงูพันเสาเป็นเกลียว แผ่พังพานหันออกมาด้านหน้า เป็นสัญลักษณ์ของน้ำ อาศัยในโลกบาดาลหรือลึกลงไปใต้ดิน
  3. หมูป่า คือหนึ่งในอวตารของพระวิษณุ ตามคติความเชื่อในศาสนาพราหมณ์ ว่าขุดเอาแผ่นดินขึ้นจากโลกบาดาล

    รูปสลัก หมูป่า
    รูปสลัก หมูป่า
  4. กินรี หรือคนธรรพ์ เป็นอมนุษย์ในเทพนิยายของอินเดียโบราณ อาศัยอยู่ในป่าหิมพานต์ที่เชิงเขาพระสุเมรุ มีลักษณะเป็นรูปครึ่งคนครึ่งนก

ชมรายการทอดน่องท่องเที่ยว

อ่านเพิ่มเติม :

สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่ 


หมายเหตุ : คัดความจาก สุจิตต์ วงษ์เทศ. เมืองมโหสถ ค้าทางทะเล 1,500 ปีมาแล้ว อ. ศรีมโหสถ จ. ปราจีนบุรี เอกสารประกอบรายการทอดน่องท่องเที่ยว | มกราคม 2562


เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 19 กุมภาพันธ์ 2562