| ที่มา | ศิลปวัฒนธรรม ฉบับมีนาคม 2549 |
|---|---|
| ผู้เขียน | ภาษิต จิตรภาษา |
| เผยแพร่ |
ในกรุงเทพมหานครเรานี้มีตำบลอยู่ตำบลหนึ่ง คือตำบล “นางเลิ้ง” ได้สอบถามใครต่อใคร หลายวัยและหลายชั้นบุคคล ว่ามีความหมายอย่างไร ก็ไม่มีใครตอบได้ ที่ตอบได้ใกล้ชิดที่สุดคืออาจารย์ฉันทิชย์ กระแสสินธุ์ ท่านตอบว่า “โอ่ง ที่ตรงนี้ (แถวสะพานเทวกรรม์รังรักษ์) เป็นที่จอดเรือขายโอ่ง”
อาจารย์ฉันทิชย์พูดไม่ผิด แต่ก็ไม่ถูกทั้งหมด คำ “นางเลิ้ง” นั้น เป็นคำที่ปรุงแต่งมาจาก “อีเลิ้ง”
อีเลิ้ง เป็นคำลาว หมายถึง เครื่องดินเผา (ที่ไม่ได้เคลืิอบ) ทั้งหมด ไม่ว่าจะเป็นโอ่ง อ่าง ถ้วย ชาม ฯลฯ ถ้าเป็นโอ่ง ก็เป็นโอ่งอีเลิ้ง ถ้าเป็นอ่าง ก็เป็นอ่างอีเลิ้ง แต่โอ่งเป็นที่สะดุดตาที่สุด เพราะลูกใหญ่ ถ้าเอามาตั้งเรียงขายคละเคล้าปนกับสิ่งอื่น คนจะเห็นแต่โอ่ง เลยเข้าใจไปว่าเป็นโอ่ง
คำ “อี” คนกรุงเห็นเป็นคำเรียกที่เหยียดหยาม เป็นคำเรียกข้าทาษคนใช้ที่เป็นผู้หญิง จึงเปลี่ยนเป็น “นาง” เพื่อให้สุภาพ
ในท้องที่สมุทรปราการ มีตำบลตำบลหนึ่งชื่อ “บางอีเกร็ง” คนกรุงก็ไปเปลี่ยนซะเป็น “บางนางเกร็ง” (ป้ายสถานีรถไฟสายปากน้ำ-หัวลำโพง”
คำ “หัวลำโพง” ก็เคยมีคนเปลี่ยนเป็นศรีษะลำโพง ยังดีที่เป็นเพียงคำพูดคำจากันของคนที่ดัดจริตเป็นผู้ดี ยังไม่มีบันทึกเป็นลายลักษณ์อักษร “หัวลำโพง” คำนี้ แท้จริงก็เป็นคำที่เพี้ยนมาจาก “วัวลำพอง” เป็นชื่อของท้องที่แถวนั้น
“อี” คำนี้ คนไทยเราใช้เป็นคำนำหน้านาม ไม่เฉพาะแต่คนและผู้หญิงเท่านั้น แต่ใช้เปรอะไปทั่วในบรรดาสิ่งของและสัตว์ มีดโต้นั้นบางท้องถิ่นเรียก “อีโต้” หรือ “มีดอีโต้” ดาบ เรียก “อีดาบ” จอบ เรียก “อีจอบ” เสียม เรียก “อีเสียม”
กา (นก) นั้น เรียกรวมกันทั้งหมดไม่ว่าตัวผู้ตัวเมียว่า “อีกา” คนสุโขทัยเรียกหยากไย่ว่า “อีเยื่ออีใย” โรคอย่างหนึ่งที่เป็นเม็ดพองตามตัวก็เรียก “อีสุกอีใส”
ชื่อของโรคนี้ ใครที่เป็นผู้ดีจัด ทนคำ “อี” ไม่ได้ จะเปลี่ยนเป็นโรค “นางสุกนางใส” ก็ไม่ว่ากันนะครับ
หมายเหตุ : คัดเนื้อหาส่วนหนึ่งจากบทความ “นางเลิ้ง แปลว่าอะไร”เขียนโดย ภาษิต จิตรภาษา ในศิลปวัฒนธรรม ฉบับมีนาคม 2549
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 20 สิงหาคม 2561
