| ผู้เขียน | จุฑารัตน์ อัศววัชรินทร์ |
|---|---|
| เผยแพร่ |
หลักฐานเกี่ยวกับ “ตัวพิมพ์ไทย” ปรากฎชัดในตอนปลายรัชกาลที่ 2 ประมาณ พ.ศ. 2359 โดยการค้นคว้าของศาสตราจารย์ ขจร สุขพานิชพบว่า หมอจัดสัน (Adoniram Judson) และแอนน์ ฮาเซลไตน์ จัดสัน (Ann Hazeltine Judson) มิชชันนารีคณะแบพติสท์ ชาวอเมริกัน ที่เดินทางมาเผยแผ่ศาสนายังเมืองย่างกุ้ง ประเทศพม่า เป็นผู้คิดเขียน “ตัวพิมพ์อักษรไทย” ขึ้น เนื่องจากนางจัดสันได้เรียนรู้ภาษาไทยจากเชลยศึกชาวสยามที่ถูกกวาดต้อนไปเมื่อครั้นเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่ 2
โดยใน พ.ศ. 2359 ช่างพิมพ์คนสำคัญ จอรจ์ ฮัฟ (George H. Hough) ได้หล่อ “ตัวพิมพ์อักษรไทย” ขึ้นเป็นครั้งแรก ตามแบบเขียนของ นางจัดสัน เพื่อใช้ในการพิมพ์คัมภีร์แมทธิวภาษาไทย
พ.ศ. 2362 การผลัดเปลี่ยนแผ่นดินพม่าจากพระเจ้าปะดุง มาเป็นพระเจ้าจักกายแมงซึ่งสร้างความไม่มั่นคงต่อชาวต่างชาติ ทำให้ นายฮัฟ ตัดสินใจย้ายไปอยู่ที่เมืองเซรัมโบร์ นครกัลกัตตา ประเทศอินเดีย โดยนำตัวพิมพ์อักษรไทยติดตัวไปด้วย
พ.ศ. 2371 ร้อยเอก เจมส์ โลว์ (James Low) ทหารชาวอังกฤษที่ประจำการอยู่ที่อินเดีย ซึ่งมีโอกาสเรียนรู้ภาษาไทยได้เรียบเรียงตำราไวยากรณ์ไทยชื่อ A Grammar of the Thai or Siamese Language อันเป็นประเทศที่มีหลักฐานที่เก่าแก่ที่สุดของ “ตัวพิมพ์อักษรไทย” ซึ่งถือเป็นหลักฐานเก่าแก่ที่สุดของ “ตัวพิมพ์อักษรไทย” ที่พบในขณะนี้ โดยสันนิษฐานว่าหนังสือเล่มนี้อาจทำขึ้นจากตัวพิมพ์ไทยชุดเดียวกันกับที่นยางจัดสันออกแบบไว้
ตัวพิมพ์อักษรไทยชุดแรกนี้ได้ถูกซื้อต่อโดย โรเบิร์ต เบิร์น (Robert Burn) และทอมสัน (Thomson) มิชชันนารีคณะ London Missionary Society เพื่อนำมาใช้ในการพิมพ์หนังสือเผยแผ่ศาสนาในประเทศสิงคโปร์ โดยหลักฐานที่เหลือยู่ถึงปัจจุบันคือ หนังสือพระธรรมลูกา พิมพ์เมื่อ พ.ศ. 2377
แล้วเมื่อใดที่ตัวพิมพ์อักษรไทยชุดนี้จะเดินทางมาถึงสยาม?
พ.ศ. 2378 หมอบรัดเลย์ (Dan Beach Bradley)เดินทางมาถึงสิงคโปร์ คณะ A.B.C.F.M. (American Board of Commissioners for Foreign Missions) ซื้อแท่นพิมพ์และตัวพิมพ์อักษรไทยต่อจากคณะ London Missionary Society และมอบให้หมอบรัดเลย์นำมาพิมพ์หนังสือเผยแผ่ศาสนาต่อในประเทศไทย สิ่งพิมพ์แรกในเมืองไทยที่พิมพ์ออกมาคือ “บัญญัติสิบประการ” ก่อนจะพิมพ์สิ่งพิมพ์อื่นๆ ตามมา
อ่านเพิ่มเติม :
- “ภาษาไทย” ยังไม่มีตระกูล ภาษาไทยจัดอยู่ในตระกูลใดกันแน่?
- 3 มิถุนายน 2379: เกิดสิ่งพิมพ์ภาษาไทยฉบับแรกที่พิมพ์ขึ้นในเมืองไทย
หมายเหตุ : บทความนี้เขียนเก็บความจาก พจนานุกรม ฉบับมติชน, สำนักพิมพ์มติชน 2547
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 29 ธันวาคม 2561
