| ผู้เขียน | สุทธาสินี จิตรกรรมไทย เจียจันทร์พงษ์ |
|---|---|
| เผยแพร่ |
พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ทรงมีพระราชโอรสและพระราชธิดาที่ทรงปฏิบัติกิจช่วยเหลือบ้านเมืองหลายพระองค์ด้วยกัน แล้ว “พระราชโอรสรัชกาลที่ 2” ที่ทรงปฏิบัติภารกิจได้มีกี่พระองค์ และทรงเป็นต้นราชสกุลใดบ้าง
พระราชโอรสรัชกาลที่ 2 ทรงช่วยงานด้านใด และทรงเป็นต้นราชสกุลใดบ้าง
หม่อมเจ้าหญิงพูนพิศมัย ดิศกุล พระธิดาในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงบันทึกไว้ในพระนิพนธ์ “สิ่งที่ข้าพเจ้าพบเห็น” ว่า
พระราชโอรสรัชกาลที่ 2 ที่ทรงปฏิบัติภารกิจช่วยเหลือสมเด็จพระบรมชนกนาถในกิจการด้านต่างๆ มี 18 พระองค์ ดังนี้
1. กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ ทรงว่าการกรมท่า พระคลังมหาสมบัติ กรมพระตำรวจ ว่าความฎีกาและราชการต่างพระองค์ สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 2 ทรงฟื้นฟูในทางศิลปะเป็นส่วนใหญ่ ทางฝ่ายการเมืองจึงโปรดให้กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ พระราชโอรสองค์ใหญ่รับเป็นพระราชภาระประจำวัน ด้วยเหตุนี้กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์จึงทรงชำนาญและคุ้นเคยกับทางการเมืองเป็นพิเศษอยู่แล้ว ถึงเวลาเสด็จขึ้นเสวยราชย์เป็น พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว จึงทรงว่าราชการได้โดยง่ายและเรียบร้อย
2. กรมสมเด็จพระเดชาดิศรฯ ต้นราชสกุล “เดชาติวงศ์” ทรงว่าการกรมพระอาลักษณ์และกรมนา
3. กรมพระพิพิธโภคภูเบนทร์ ต้นราชสกุล “พนมวัน” ทรงว่าการพระนครบาลและกรมคชบาล
4. กรมพระพิทักษ์เทเวศร์ ต้นราชสกุล “กุญชร” ทรงว่ากรมม้าและกรมคชบาล
5. กรมหลวงภูวเนตรนรินทรฤทธิ์ ต้นราชสกุล “ทินกร” ทรงว่ากรมคชบาล
6. กรมหลวงมหิศวรินทร์ฯ ต้นราชสกุล “มหากุล” ทรงว่ากรมแสงปืนต้น
7. กรมพระเทเวศร์วัชรินทร์ ต้นราชสกุล “วัชรีวงศ์” ทรงว่ากรมช่างทองและศาลราชตระกูล
8. กรมหลวงสรรพศิลป์ปรีชา ต้นราชสกุล “ชุมแสง” ทรงกำกับการกรมหมอนวด
9. กรมหลวงวงศาธิราชสนิท ต้นราชสกุล “สนิทวงศ์” ทรงว่ากรมหมอ มหาดไทยและคลังสินค้า ได้ทรงเป็นที่ปรึกษาราชการแผ่นดินตอนต้นรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว กรมหลวงวงศาธิราชสนิททรงมีพระโอรสเป็นพระองค์เจ้าสายสนิทวงศ์ ได้ทรงเป็นหมอและทำเครื่องกลได้เป็นอย่างดีในสมัยรัชกาลที่ 5
10. เจ้าฟ้าจุฑามณี ทรงว่าการทหารปืนใหญ่ในรัชกาลที่ 4 และทรงเป็นกรมพระราชวังบวรสถานมงคล คือ พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว
11. กรมขุนสถิตย์สถาพร ทรงว่ากรมทหารในญวน
12. กรมหมื่นถาวรวรยศ ทรงว่ากรมฝีพายและช่างเหลารางปืน
13. กรมหมื่นอลงกฎกิจปรีชา ต้นราชสกุล “นิลรัตน์” ทรงว่ากรมแสงปืนต้นและกรมแสงหอกดาบ และดูแลการทำเงินเหรียญในโรงกระษาปณ์ในรัชกาลที่ 4
14. กรมหลวงวรศักดาพิศาล ต้นราชสกุล “อรุณวงศ์” ทรงว่ากรมกองแก้วจินดา กรมช่างหล่อ
15. กรมหมื่นภูบาลบริรักษ์ ต้นราชสกุล “กปิตถา” ทรงว่ากรมพระอาลักษณ์
16. เจ้าฟ้าอาภรณ์ ต้นราชสกุล “อาภรณ์กุล” ทรงว่ากรมพระคชบาล
17. กรมขุนวรจักรธรานุภาพ ต้นราชสกุล “ปราโมช” ทรงว่ากรมพระนครบาล กรมหมอกรมช่างเคลือบ กรมช่างหุงกระจก กรมญวนหก ชำระความศาลรับสั่ง และว่ากรมท่า มีพระนามว่าปราดเปรื่องมั่นคง ส่วนการช่างหุงกระจกนั้น กรมดำรง พระบิดาในหม่อมเจ้าหญิงพูนพิศมัย ทรงมีฝีพระหัตถ์ของกรมขุนวรจักรธรานุภาพเป็นต้นไม้แก้วอยู่คู่หนึ่ง เนื้อแก้วไม่แพ้แก้วเมืองเวนิสแต่ประการใด
18. สมเด็จกรมพระยาบำราบปรปักษ์ ต้นราชสกุล “มาลากุล” ทรงว่ากรมวัง กรมพระคชบาล กรมสังฆการีและธรรมการ ได้ทรงเป็นผู้สำเร็จราชการในพระราชสำนักในตอนต้นรัชกาลที่ 5 และทรงว่าการคลังทั้งปวงและมหาดไทยด้วย พระโอรสของพระองค์ คือ กรมหมื่นปราบปรปักษ์ ได้ทรงว่าการทหารเรือและกรมช่างในรัชกาลที่ 5
ราชสกุลที่สืบมาจากพระราชโอรสรัชกาลที่ 2 นั้น กระทั่งปัจจุบันเราก็ยังคงพบเห็นได้ในหลายแวดวง
อ่านเพิ่มเติม :
- พระราชโอรสในรัชกาลที่ 1 ที่ทรงทำราชการบ้านเมืองมีกี่พระองค์ และทรงเป็นต้นราชสกุลใดบ้าง
- “16 มหาสาขา” จุฬาลงกรณราชสันตติวงศ์ มีราชสกุลใดบ้าง พระองค์ใดเป็นต้นราชสกุล?
- 38 นามสกุลพระราชทานที่มีคำว่าเสวี ตระกูลอดีตข้าราชสำนักรัชกาลที่ 6
- “นามสกุลพระราชทาน” สมัยรัชกาลที่ 7 มีนามสกุลใดบ้าง?
อ้างอิง :
พูนพิศมัย ดิศกุล, ม.จ.. สิ่งที่ข้าพเจ้าพบเห็น (รวมเล่ม), พิมพ์ครั้งที่ 5. กรุงเทพฯ : มติชน, 2562.
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 25 พฤศจิกายน 2567
