“ราชสกุล” คือนามสกุลที่แสดงถึงการสืบเชื้อสายจากพระมหากษัตริย์ ซึ่งหากนับที่สืบเชื้อสายจากพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จะมีด้วยกัน 16 ราชสกุล แล้ว “16 มหาสาขา จุฬาลงกรณราชสันตติวงศ์” ที่พระราชโอรสในรัชกาลที่ 5 ทรงเป็นต้นราชสกุล มีราชสกุลใดบ้าง?

16 มหาสาขา จุฬาลงกรณราชสันตติวงศ์

สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ ทรงรวบรวมราชสกุลในรัชกาลที่ 5 ไว้ใน “จุฬาลงกรณ์ราชสันตติวงศ์ พระนามพระราชโอรส พระราชธิดา และพระราชนัดดา” ไว้ดังนี้ (คงพระนามตามปรากฏในหนังสือ)

มหาสาขาที่ 1 ราชสกุล “กิติยากร” ต้นราชสกุลคือ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าชายกิติยากรวรลักษณ์ กรมพระจันทบุรีนฤนาถฯ (ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาอ่วม)

มหาสาขาที่ 2 ราชสกุล “รพีพัฒน์” ต้นราชสกุลคือ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าชายรพีพัฒนศักดิ์ กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์ (ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาตลับ)

มหาสาขาที่ 3 ราชสกุล “ประวิตร์” ต้นราชสกุลคือ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าชายประวิตรวัฒโนดม กรมหลวงปราจิณกิติบดี (ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาแช่ม)

มหาสาขาที่ 4 ราชสกุล “จิรประวัติ” ต้นราชสกุลคือ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจิรประวัติวรเดช กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช (ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาทับทิม)

มหาสาขาที่ 5 ราชสกุล “อาภากร” ต้นราชสกุลคือ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าชายอาภากรเกียรติวงศ์ กรมหลวงชุมพรเขตรอุดมศักดิ์ (ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาโหมด)

มหาสาขาที่ 6 พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว (ประสูติแต่สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง) ทรงมีพระราชธิดา คือ สมเด็จเจ้าฟ้าหญิงเพ็ชรัตนราชสถดา สิริโสภาพัณณวดี

มหาสาขาที่ 7 ราชสกุล “บริพัตร” ต้นราชสกุลคือ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าชายบริพัตรสุขุมพันธุ์ฯ กรมพระนครสวรรค์วรพินิตฯ (ประสูติแต่สมเด็จพระปิตุจฉาเจ้า สุขุมาลมารศรี พระอัครราชเทวี)

มหาสาขาที่ 8 ราชสกุล “ฉัตรไชย” ต้นราชสกุลคือ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าชายบุรฉัตรไชยากร กรมพระกำแพงเพ็ชรอัครโยธิน (ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาวาด)

มหาสาขาที่ 9 ราชสกุล “เพ็ญพัฒน์” ต้นราชสกุลคือ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าชายเพ็ญพัฒนพงศ์ กรมหมื่นพิไชยมหินทโรดม (ประสูติแต่เจ้าจอมมารดามรกฎ)

มหาสาขาที่ 10 ราชสกุล “จักรพงศ์” ต้นราชสกุลคือ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าชายจักรพงศภูวนาถ กรมหลวงพิษณุโลกประชานาถ (ประสูติแต่สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง)

มหาสาขาที่ 11 ราชสกุล “ยุคล” ต้นราชสกุลคือ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ายุคลทิฆัมพร กรมหลวงลพบุรีราเมศวร์ (ประสูติแต่พระวิมาดาเธอ พระองค์เจ้าสายสวลีภิรมย์ กรมพระสุทธาสินีนาฏ ปิยมหาราชปดิวรัดา)

มหาสาขาที่ 12 ราชสกุล “วุฒิไชย” ต้นราชสกุลคือ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าชายวุฒิไชยเฉลิมลาภ กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร (ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาทับทิม)

มหาสาขาที่ 13 ราชสกุล “สุริยง” ต้นราชสกุลคือ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าชายสุริยงประยูรพันธุ์ กรมหมื่นไชยาศรีสุริโยภาส (ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาโหมด)

มหาสาขาที่ 14 ราชสกุล “รังสิต” ต้นราชสกุลคือ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าชายรังสิตประยูรศักดิ์ สมเด็จกรมพระยาชัยนาทนเรนทร (ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาหม่อมราชวงศ์เนื่อง)

มหาสาขาที่ 15 ราชสกุล “มหิดล” ต้นราชสกุลคือ สมเด็จเจ้าฟ้าชายมหิดลอดุลยเดชฯ สมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก (ประสูติแต่สมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า)

มหาสาขาที่ 16 ราชสกุล “จุฑาธุช” ต้นราชสกุลคือ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าชายจุฑาธุชธราดิลกฯ กรมขุนเพ็ชรบูรณ์อินทราชัย (ประสูติแต่สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง)

ทั้งหมดคือ 16 มหาสาขา จุฬาลงกรณราชสันตติวงศ์ ที่ปัจจุบันมีผู้สืบสายและสร้างคุณประโยชน์ในหลายวงการ

อ่านเพิ่มเติม : 

• “ใครๆ ว่าฉันมีบุญจะได้เป็น พระเจ้าแผ่นดิน ทำไมถึงเป็นไปเช่นนี้” : กรมหลวงนครราชสีมา
• ใครคือเจ้านายนักเรียนนอก ที่เป็น “ดอกเตอร์คนแรก” ของราชวงศ์จักรี
• วิเคราะห์สาเหตุการสิ้นพระชนม์ของกรมหลวงชุมพรฯ ผ่านมุมมองการแพทย์สมัยใหม่

สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่

อ้างอิง :

กัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์, สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้า. จุฬาลงกรณราชสันตติวงศ์ พระนามพระราชโอรส พระราชธิดา และพระราชนัดดา. พิมพ์ครั้งที่ 4. กรุงเทพฯ : บรรณกิจ 1991, 2548.

เผยแพร่ครั้งแรกในระบบออนไลน์เมื่อ 9 ตุลาคม 2567