หนึ่งในวังที่เลื่องชื่อเรื่องอาหารชาววัง คือ “วังพญาไท” ซึ่งเป็นที่ประทับในสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง พระภรรยาเจ้าในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว แล้วเมนูโปรด สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ คือเมนูอะไร?

เมนูโปรด สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ

นริศ จรัสจรรยาวงศ์ นักประวัติศาสตร์ที่ศึกษาและสะสมตำราอาหารเก่าของไทย เล่าไว้ในหนังสือ “ตำรับสร้าง(รส)ชาติ” (สำนักพิมพ์มติชน) ว่า

เรื่องเล่าอาหารการกินที่โดดเด่นที่สุดของวังพญาไท พบได้จากบันทึกซึ่งพิมพ์เป็นหนังสือชื่อว่า “หมอฝรั่งในวังสยาม” (A Physician at the Court of Siam) ของ นายแพทย์มัลคอล์ม สมิธ (Malcolm Smith) ชาวอังกฤษผู้ถวายการรักษาสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถในช่วงบั้นปลายพระชนมชีพ

หมอสมิธบรรยายถึงพระกระยาหาร เช่น ซุปข้น ซึ่งมีส่วนผสมของข้าวและใช้ปลาปรุงรสแทนเนื้อ (น่าจะเป็นข้าวต้มปลา) และพระกระยาหารที่พบบ่อยๆ ได้แก่ เนื้อวัวหั่นเป็นชิ้นบางๆ นำลงทอดในน้ำมันมากๆ เติมเกลือและน้ำตาลลงไปในปริมาณที่เท่ากัน ทอดจนเกรียม เสิร์ฟพร้อมกับข้าวสวยอย่างเดียว หรือเสิร์ฟพร้อมกับแกง

เมนูข้างต้นที่พบได้บ่อยๆ นี้ หมอสมิธเห็นว่า เป็นพระกระยาหารโปรดของสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ เพราะทรงใช้เวลานานมากระหว่างเสวย

เล่ากันว่า บางครั้งพระกระยาหารมื้อหลักนี้ถูกยกออกไปเมื่อเวลาตี 3 แต่ระหว่างเสวยนั้นก็ทรงปฏิบัติพระราชภารกิจอื่นๆ ควบคู่ไปด้วย เช่น รับรองผู้คนที่เข้ามาเฝ้ารับฟังข่าวสารประจำวัน

วังพญาไท ต่อมาคือ พระราชวังพญาไท ที่ประทับในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อพระองค์สวรรคตใน พ.ศ. 2468 มีการปรับปรุงวังนี้ให้เป็น “โฮเต็ลพญาไท”

อ่านเพิ่มเติม :

• รัชกาลที่ 5 ไม่โปรดผลไม้ชนิดใด ถึงขั้นรู้กันว่าห้ามนำเข้าวังเด็ดขาด
• ทำไม “สมเด็จพระพันปีหลวง” พระบรมราชินีนาถในรัชกาลที่ 5 ทรงนอนตอนเช้า และทรงตื่นในเวลาค่ำ?

สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่

อ้างอิง :

นริศ จรัสจรรยาวงศ์. ตำรับสร้าง(รส)ชาติ. กรุงเทพฯ: มติชน, 2567. (สั่งซื้อที่เว็บไซต์สำนักพิมพ์มติชนได้ที่นี่)

เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 9 พฤศจิกายน 2567