| ผู้เขียน | ปดิวลดา บวรศักดิ์ |
|---|---|
| เผยแพร่ |
เมื่อพูดถึง “เมืองแพรก” หลายคนคงจะนึกถึงศิลาจารึกพ่อขุนรามคำแหง (ศิลาจารึกหลักที่ 1) เนื่องจากปรากฏชื่อของเมืองนี้ในศิลาจารึก ทั้งยังพูดถึงการที่พ่อขุนรามคำแหงแผ่อำนาจมาครอบคลุมถึงเมืองนี้
แต่แท้จริงแล้วเป็นเช่นนั้นจริงหรือ?
เมืองแพรกและพ่อขุนรามคำแหง
ในหนังสือประวัติศาสตร์ชัยนาท โดยกองบรรณาธิการศิลปวัฒนธรรม วิเคราะห์ประเด็นนี้ไว้ว่า หรือที่จริงแล้ว ในยุคสมัยพ่อขุนรามคำแหงอาจไม่เคยแผ่อำนาจมาปกครองเมืองแพรกได้จริง แต่เป็นการอ้างสิทธิ์เท่านั้น
ผู้เขียนได้ให้เหตุผลไว้ว่า เหตุที่คาดว่าเป็นเช่นนั้น เพราะช่วงที่พ่อขุนรามคำแหงกำลังปกครองบ้านเมือง แถบลุ่มแม่น้ำภาคกลางตอนกลางก็มีศูนย์กลางสำคัญอยู่ 2 แห่ง ได้แก่ ละโว้และสุพรรณบุรี หรือเมืองเสียน ที่ปรากฏอยู่ในพงศาวดารราชวงศ์หยวน
ภายในนั้นมีข้อมูลปรากฏว่า ใน พ.ศ. 1825 เมืองเสียนได้ส่งบรรณาการไปให้จีน และ พ.ศ. 1839 มาลิยูเออร์ (มลายู) ได้ร้องเรียนจีนว่าเมืองเสียนเข้ามารุกราน
จากข้อมูลที่ปรากฏทำให้ทราบได้ว่า “เมืองเสียน” คือละโว้และสุพรรณบุรี เป็นรัฐอิสระ เนื่องจากจีนจะรับบรรณาการจากรัฐอิสระเท่านั้น ขณะเดียวกันเมืองเสียนก็ต้องมีกำลังทางทหารที่สูงมาก จึงสามารถยกทัพรุกรานเมืองมลายูได้
ทำให้คาดได้ว่า เมืองแพรกที่อยู่ใกล้กับสุพรรณบุรี ไม่น่าจะถูกพ่อขุนรามคำแหงเข้าครอบครอง
นอกจากนี้ หลักฐานในจารึกหลักที่ 1 ยังกล่าวว่า “เบื้องตะวันตกรอดเมืองฉอดเมือง…นหงศาพดีสมุทรหาเปนแดน” ซึ่งหากไปดูในหลักฐานพงศาวดารมอญ กลับไม่เคยระบุว่าหงสาวดีเป็นขอบเขตแดนของสุโขทัยในฐานะเมืองประเทศราช มีแค่เพียงว่าหงสาวดียอมรับสุโขทัย เพราะมะกะโท (พระเจ้าฟ้ารั่ว) เป็นลูกเขยพระร่วง
ดังนั้น การที่มีข้อความปรากฏในจารึกหลักที่ 1 ว่าอำนาจแผ่ลงมาถึงนครศรีธรรมราช สุพรรณบุรี และแพรก จึงเป็นเพียงการอ้างถึงเครือข่ายความสัมพันธ์เท่านั้น ไม่ใช่การแผ่อำนาจลงมาครอบงำอย่างแท้จริง
อ่านเพิ่มเติม :
- สุพรรณภูมิ : ตําแหน่งที่ตั้งและความสัมพันธ์กับสุโขทัย
- พ่อขุนรามคำแหง ไม่ได้ทำศิลาจารึกพ่อขุนรามฯ แต่ทำขึ้นสมัย “ลิไทย” ด้วยเหตุผลทางการเมือง
- “เกร็ด” นั้นสำคัญไฉน? ทำไมสถานที่ในจังหวัดนนทบุรีมักมีคำว่า “เกร็ด”
อ้างอิง :
กองบรรณาธิการศิลปวัฒนธรรม. ประวัติศาสตร์ชัยนาท. กรุงเทพฯ: มติชน, 2558.
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 4 กันยายน 2567
