| ผู้เขียน | ปดิวลดา บวรศักดิ์ |
|---|---|
| เผยแพร่ |
“เพชรบุรี” ในสมัยอยุธยาเป็นเมืองที่มีความสำคัญอย่างมาก ทั้งในฐานะเมืองท่าและเมืองที่อยู่ในเส้นทางการค้า ด้วยความสำคัญต่าง ๆ เหล่านี้ จึงทำให้ “พระยาละแวก” หรือกษัตริย์ของกัมพูชาขณะนั้นยกทัพมาตีเมืองเพชรบุรีถึง 2 ครั้ง ครั้งแรกเกิดขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2121 ส่วนครั้งที่ 2 ใน พ.ศ. 2124
โดยการยกทัพครั้งที่ 2 พระยาละแวกสามารถตีเมืองเพชรบุรีได้สำเร็จ จึงทำให้มีนักวิชาการและผู้สนใจทางประวัติศาสตร์มากมายศึกษาเรื่องราวของสมรภูมิรบในครั้งนี้ รวมไปถึง “เส้นทางการเดินทัพ”
คาดกันว่าการยกทัพของพระยาละแวกเพื่อมาตี “เพชรบุรี” ใช้เรือสำเภาข้ามอ่าวไทยมาที่ฝั่งทะเลเมืองเพชรบุรี จากหลักฐานที่ปรากฏในพระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับสมเด็จพระพนรัตน์ ฉบับตัวเขียน ว่า “…๏ ลุะศักราช ๙๒๔ ปีจอ จัตวาศก…ครั้นถึงเดือนสาม พญาลแวกก็ยกทับเรือมา พลประมาณเจ็ดหมื่น มาเอาเมืองเพ็ชบูรี…”
เรือสำเภาของกษัตริย์กัมพูชาแล่นผ่านเส้นทางตาม “คลองบางจาก” ซึ่งเป็นคลองสำคัญในอดีตที่เคยไหลแยกออกจากคลองวัดเกาะในตัวเมืองเพชรบุรี ไปออกทะเลที่บ้านปากน้ำ ตำบลบางจาน อำเภอเมืองฯ จังหวัดเพชรบุรี
เมื่อแล่นมาตามเส้นทางทะเลที่กำหนดไว้ ท้ายที่สุดพระยาละแวกก็ยกทัพมาถึงผืนแผ่นดินเพชรบุรีทางด้านคลองกระแชงและประตูบางจาน ซึ่งอยู่ทางทิศตะวันตกและทิศตะวันออกของแนวกำแพงเมืองเพชรบุรี ดังปรากฏในพระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับสมเด็จพระพนรัตน์ ฉบับตัวเขียน ว่า
“ครั้นถึงวันแปดค่ำ พญาลแวกยกเข้าปล้นตำบลคลองกระแชงแลประตูบางจาน…”
พลทหารของกัมพูชาต่างต่อสู้รบเอาเมืองเพชรบุรีกันอย่างแข็งขัน ขณะเดียวกันทางอยุธยาก็พยายามต้านทานและปกป้องบ้านเมืองไว้ให้มั่น ทว่าความไม่สมัครสมานสามัคคีกันของเจ้าเมืองเพชรบุรี เมืองยศโสธรราชธาณี และเมืองเทพราชธานี ทำให้เพลี่ยงพล้ำ ข้าศึกสามารถเผาหอรบ และปีนกำแพงเข้าไปได้
ในที่สุด เมืองเพชรบุรีก็พ่ายให้กับกองทัพของพระยาละแวก ขณะที่เจ้าเมืองเพชรบุรี เมืองยศโสธรราชธาณี เมืองเทพราชธานี ก็เสียชีวิตในสมรภูมิรบ ส่วนกษัตริย์กัมพูชาก็ต้อนคนกลับบ้านเมือง อย่างที่ปรากฏในพงศาวดารเดียวกันว่า
“ข้าศึกเผาหอรบทลายแล้วปีนกำแพงเข้าได้ในที่นั้น ก็เสียเมืองเพ็ชบูรีแก่พญาลแวก แลเสียเจ้าเมืองเพ็ชบูรี เมืองยศโสธรราชธาณี เมืองเทพราชธาณี ตายในที่นั้น พญาลแวกก็กวาดครัวอพยบเลีกทับคืนไปเมือง…”
อ่านเพิ่มเติม :
- ทำไมถึงเสียเมืองเพชรบุรี? เมื่อพระยาละแวก กษัตริย์กัมพูชาผู้ครองละแวกยกทัพบุก
- พระนเรศวรตีละแวก เอี่ยวการเมืองกัมพูชา-สเปน นำเลือดศัตรูล้างพระบาทจริงหรือ?
อ้างอิง :
ศานติ ภักดีคำ. “‘พระยาละแวก’ ตี ‘เมืองเพชรบุรี’ ทางไหน? (๑)”, ในศิลปวัฒธรรม ฉบับเดือนเมษายน พ.ศ. 2559
ศานติ ภักดีคำ. “‘พระยาละแวก’ ตี ‘เมืองเพชรบุรี’ ทางไหน? (๒)”, ในศิลปวัฒธรรม ฉบับเดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2559
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 21 กรกฎาคม 2566
