ประวัติศาสตร์

เมื่อ “กรมพระปรมานุชิตชิโนรส” สร้าง “วัดชิโนรสฯ” เตรียมหลบราชภัย

“นาค” บนหน้าบันวิหารวัดชิโนรสฯ สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส มีพระนามเดิมว่า “พระองค์เจ้าวาสุกรี” จึงมีรูป “นาค” บนหน้าบันวิหาร รวมถึงภายในพระอุโบสถก็มีภาพจิตรกรรม “นาค” บนผนังพระอุโบสถ
เผยแพร่

สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส (พระนามเดิม พระองค์เจ้าวาสุกรี ประสูติ 11 ธันวาคม พ.ศ. 2333 / สิ้นพระชนม์ 9 ธันวาคม พ.ศ. 2396) ทรงเป็นพระราชโอรสพระองค์ที่ 28 ในพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช กับเจ้าจอมมารดาจุ้ย (ต่อมาได้เลื่อนยศเป็นท้าวทรงกันดาล) เมื่อเจ้าฟ้ามงกุฎ (รัชกาลที่ 4) ผนวชเป็นพระภิกษุและทรงเป็นพระราชาคณะผู้ใหญ่ของฝ่ายธรรมยุต อยู่วัดบวรนิเวศวิหาร กรมพระปรมานุชิตชิโนรสก็ทรงเป็นเจ้าคณะกลางของพระสงฆ์ฝ่ายมหานิกาย ประทับ ณ วัดเชตุพนวิมลมังคลาราม

พระรูปสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส ภายในตำหนักวาสุกรี วัดเชตุพนวิมลมังคลาราม

แม้จะอยู่กันต่างคณะสงฆ์ และประพฤติพระธรรมวินัยอย่างเคร่งครัดแข่งกันแล้ว หากกรมพระปรมานุชิตชิโนรส และภิกษุเจ้าฟ้ามงกุฎ ก็ไม่ได้มีเรื่องบาดหมางน้ำพระทัยกันแต่ประการใด ตรงกันข้ามกับทรงมีความสัมพันธ์แลกเปลี่ยนข้อวินิจฉัยในหลักธรรมและทรงเคารพรักกันอย่างแน่นแฟ้น

นอกจากนี้ทั้งสองพระองค์ยังทรงสร้างวัดไว้เป็นที่ประทับสำรองเหมือนกันอีกด้วย

โดยทั่วไปกล่าวว่าทรงสร้างวัดนี้ขึ้นเพื่อเป็นที่ประทับสำราญพระอิริยาบถในที่ห่างไกล แต่สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพทรงอธิบายไว้ในพระราชนินพธ์เรื่องประวัติบุคคลสำคัญว่า เหตุผลในเรื่องนี้เป็นความลับในหมู่พระราชวงศ์ เมื่อสมเด็จฯ กรมพระปรมานุชิตชิโนรสและพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวขณะยังทรงผนวชอยู่ได้ทรงปรึกษากันว่า หากพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จสวรรคตและราชสมบัติได้แก่เจ้านายบางพระองค์ อาจถูกเบียดเบียนให้ได้รับความเดือดร้อน จึงทรงมีพระดำริเห็นพร้อมกันว่าควรจะสร้างวัดเล็กๆ ไว้ในเรือกสวนสักแห่ง ถ้าถึงเวลาคับแค้นเมื่อใดจะเสด็จออกไปอยู่เสียที่วัดนั้นให้ห่างไกล

ด้วยเหตุนี้สมเด็จฯ กรมพระปรมานุชิตชิโนจึงทรงสร้างวัดชิโนรสฯ ขึ้นที่ริมคลองมอญ ส่วนภิกษุเจ้าฟ้ามงกุฎทรงสร้างวัดบรมนิวาส

“นาค” บนหน้าบันวิหารวัดชิโนรสฯ สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส มีพระนามเดิมว่า “พระองค์เจ้าวาสุกรี” จึงมีรูป “นาค” บนหน้าบันวิหาร รวมถึงภายในพระอุโบสถก็มีภาพจิตรกรรม “นาค” บนผนังพระอุโบสถ
วัดบรมนิวาส

ส่วนราชภัยที่ว่า หรือเจ้านายบางพระองค์ที่กรมพระยาดำรงราชานุภาพทรงกล่าวถึง คือ กรมหลวงรักษรณเรศร (ภายหลังถูกยอดยศเป็นหม่อมไกรสร) ที่ตั้งตัวเป็นศัตรูกับเจ้าฟ้ามงกุฎ (รัชกาลที่ 4) อย่างถึงที่สุดและขนาดจะตั้งตัวขึ้นเป็นกษัตริย์ปกครองแผ่นดิน

ด้วยเหตุผลเพียงสั้นๆ ว่าถ้าสิ้นแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวแล้ว หม่อมไกรสรคนนี้จะไม่ยอมเป็นข้าใคร ทั้งพยายามใส่ร้ายป้ายสีพระภิกษุเจ้าฟ้ามงกุฎอย่างออกหน้าออกตา อย่างไรก็ตามพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวก็ไม่ได้ทรงเชื่อคำยุยงของหม่อมไกรสร

อ่านเพิ่มเติม :

เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 1 สิงหาคม 2560