| ผู้เขียน | ณัฐภิเชษฐ์ ฝึกฝน |
|---|---|
| เผยแพร่ |
ผ่านไปแล้วสำหรับเวที OSCAR 2023 ซึ่งภาพยนตร์สัญชาติเยอรมันอย่าง “All Quiet on the Western Front” กวาดไปถึง 4 รางวัล ภาพยนตร์ต่างประเทศยอดเยี่ยม ถ่ายภาพยอดเยี่ยม ออกแบบงานสร้างยอดเยี่ยม และดนตรีประกอบดั้งเดิมยอดเยี่ยม
All Quiet on the Western Front เล่าถึงสถานการณ์สงครามโลกครั้งที่ 1 ผ่านมุมมองของทหารเยอรมันในแนวรบด้านตะวันตก (ในดินแดนฝรั่งเศส) ที่ใครได้ชมต่างก็ต้องสัมผัสได้ถึง “ราคาที่ต้องจ่าย” ของสงคราม และคงตกตะกอนได้ถึงสิ่งที่ภาพยนต์ต้องการจะสื่อ นั่นคือ การต่อต้านสงคราม
แม้จะเป็นภาพยนตร์ที่ดัดแปลงจากนวนิยายภาษาเยอรมันของ Erich Maria Remarque แต่โครงเรื่องก็มีเค้าความจริงทางประวัติศาสตร์ ฉากหนึ่งที่สำคัญมากในภาพยนตร์เรื่องนี้คือ เหตุการณ์การเจรจาสงบศึกบนรถไฟระหว่างเยอรมนีกับฝรั่งเศส ซึ่งเป็นส่วนสำคัญที่ส่งผลกระทบต่อไปยังสงครามโลกครั้งที่ 2 ในอีกหลายปีต่อมา
ในช่วงท้ายของสงครามครั้งที่ 1 เยอรมนีต้องการเจรจาสงบศึกกับฝรั่งเศส เพราะสถานการณ์ในภาพรวมของสงครามนั้นบีบคั้นให้เยอรมนีต้องยอมยกธงขาว ดังที่ภาพยนตร์ฉายให้เห็นว่า Matthias Erzberger (รับบทโดย Daniel Brühl) ตัวแทนของเยอรมนี ต้องการลงนามข้อตกลงสงบศึกระหว่างสองฝ่าย แต่ General Ferdinand Foch (รับบทโดย Thibault de Montalembert) นายพลของฝรั่งเศสกลับไม่ได้มีท่าที “เป็นเดือดเป็นร้อน” มากนัก เพราะเขาต้องการให้เยอรมนีรับข้อเสนอที่ฝรั่งเศสเป็นผู้กำหนด ซึ่งเป็นการยอมจำนนอย่างไม่มีเงื่อนไข
ในการเจรจาสงบศึกครั้งนี้เกิดขึ้นบนรถไฟขบวนหนึ่ง ในบริเวณป่ากงเปียญ (Compiègne) ทางตอนเหนือของฝรั่งเศส เดิมทีรถไฟขบวนนี้ถูกใช้งานโดยบริษัท Compagnie Internationale des Wagons-Lits ของเบลเยียม ซึ่งเป็นบริษัทที่รู้จักกันเป็นอย่างดีในการให้บริการรถไฟสาย Orient Express ที่หรูหรา เส้นทางหนึ่งซึ่งเป็นที่ยอดนิยมคือ ปารีส-อิสตันบูล
ตลอดช่วงสงครามโลกครั้งที่ 1 รถไฟขบวนนี้ถูกปรับมาใช้เป็นรถขนส่งเสบียง กระทั่ง ค.ศ. 1918 กองทัพฝรั่งเศสได้ปรับปรุงให้เป็นกองบัญชาการเคลื่อนที่ของ General Ferdinand Foch
การเจรจาสงบศึกระหว่างเยอรมนีกับฝรั่งเศส มีขึ้นระหว่าง 8-11 พฤศจิกายน ค.ศ. 1918 บนขบวนรถไฟกลางป่ากองเปียญ ทว่า ตลอด 3 วันของการเจรจากลับไร้ผลที่น่าพึงพอใจของทั้งสองฝ่าย แต่ในที่สุดเยอรมนีก็ยอมลงนามข้อตกลงสงบศึก วันที่ 11 พฤศจิกายน ซึ่งถือเป็นวันสิ้นสุดสงครามโลกครั้งที่ 1
หลังสงครามโลกยุติ รถไฟขบวนนี้กลับมาให้บริการในช่วงสั้น ๆ ในฐานะภัตตาคารสุดหรู อย่างไรก็ตาม ภายหลังเกิดความตระหนักว่ารถไฟขบวนนี้เป็นชิ้นส่วนสำคัญทางประวัติศาสตร์ บริษัทผู้ให้บริการจึงตัดสินใจบริจาคขบวนรถไฟให้กับพิพิธภัณฑ์กองทัพฝรั่งเศสในกรุงปารีส และจัดแสดงอยู่ที่นั่นจนถึง ค.ศ. 1927 กระทั่งเมื่อนายกเทศมนตรีเมืองกองเปียญขอให้ย้ายไปยังพื้นที่เดิมที่เคยมีการเจรจาสงบศึก และจะสร้างที่นั่นเป็นอนุสรณ์สถานของการสิ้นสุดสงครามโลกครั้งที่ 1 เรียกว่า “Glade of the Armistice”
แต่รถไฟขบวนนี้ และการลงนามข้อตกลงสงบศึกที่ป่ากองเปียญ สำหรับ อดอล์ฟ ฮิตเลอร์ (Adolf Hitler) และชาวเยอรมันจำนวนมาก ต่างก็ถือเป็นการทรยศและเป็นความอัปยศอดสูของชาติ
ล่วงเข้าสู่ ค.ศ. 1939 เป็นเวลา 21 ปีหลังสงครามโลกครั้งที่ 1 ฮิตเลอร์ ก่อสงครามโลกครั้งที่ 2 ในช่วงเวลาเพียงไม่นาน กองทัพเยอรมนีก็พิชิตฝรั่งเศสอย่างราบคาบ
ฮิตเลอร์เดินทางมายัง Glade of the Armistice เขาเห็นอนุสาวรีย์นกอินทรีอิมพีเรียลของเยอรมันถูกแทงด้วยปลายดาบ (อนุสาวรีย์สร้างขึ้นใน ค.ศ. 1927) เขาเห็นรูปปั้นของ General Ferdinand Foch และเห็นขบวนรถไฟที่ใช้ลงนามข้อตกลงสงบศึก เหล่านี้คงสุมไฟความแค้นในตัวฮิตเลอร์ไม่น้อย
และในวันที่ 22 มิถุนายน ค.ศ. 1940 การลงนามข้อตกลงสงบศึกระหว่างเยอรมนีกับฝรั่งเศสก็มาถึง ฮิตเลอร์สั่งให้เคลื่อนรถไฟลงราง และลากมาไว้ในตำแหน่งเดิมเหมือนเมื่อสงครามโลกครั้งก่อน เขาตั้งใจให้การลงนามมีรูปแบบเช่นเดิม แต่คราวนี้กลับกันตรงที่เขานั่งในตำแหน่งที่ General Ferdinand Foch เคยนั่ง ในฐานะผู้ชนะสงคราม จากนั้นฝรั่งเศสก็ลงนามยอมจำนนต่อจักรวรรดิไรช์ที่สาม
ฮิตเลอร์เจาะจงเลือกสถานที่เดิมและรถไฟขบวนเดิม เพื่อหมิ่นเกียรติกองทัพฝรั่งเศส เป็นการแก้แค้นเชิงสัญลักษณ์ต่อความสูญเสียของเยอรมนีในสงครามโลกครั้งที่ 1
ภายหลัง นาซีเยอรมันรื้อทำลายอนุสรณ์สถานแห่ง Glade of the Armistice แทบทั้งหมด คงเหลือแต่เพียงรูปปั้นของ General Ferdinand Foch ยืนเด่นเป็นสง่า คาดว่าที่ฮิตเลอร์เลือกไม่ทำลายอนุสาวรีย์นี้ เพราะต้องการแสดงออกเชิงสัญลักษณ์ว่านายพลฝรั่งเศสกำลังยืนตระหง่านอยู่บนอนุสรณ์สถานที่ครั้งหนึ่งเคยเป็นสถานที่เฉลิมฉลองชัยชนะในสงครามโลกของฝรั่งเศส แต่ ณ ช่วงเวลานี้กลับกลายเป็นพื้นที่รกร้างว่างเปล่าไปเสียแล้ว
ช่วงเวลาต่อมา ขบวนรถไฟถูกนำไปจัดแสดงที่ Lustgarten สวนสาธารณะขนาดใหญ่ในกรุงเบอร์ลิน จวบจนถึง ค.ศ. 1945 ขบวนรถไฟก็ยังรอดพ้นจากการระเบิดถล่มเมืองด้วยเครื่องบินทิ้งระเบิดของฝ่ายสัมพันธมิตร อย่างไรก็ตาม เมื่อกองทัพศัตรูเริ่มรุกเข้าดินแดนมาตุภูมิ นาซีเยอรมันจึงตัดสินใจย้ายขบวนรถไฟออกไปนอกเมืองเพื่อความปลอดภัย
ขบวนรถไฟถูกนำไปพักไว้ที่เมือง Ohrdruf ในรัฐ Thuringia ซึ่งได้รับการคุ้มกันโดยคนจากหน่วยเอสเอส (SS-Schutzstaffel) กระทั่งเมื่อทหารอเมริกันบุกเข้ามาประชิดเมือง หน่วยเอสเอสจึงตัดสินใจว่ารถไฟขบวนนี้ไม่ควรตกไปอยู่ในมือของศัตรู ซึ่งอาจจะถูกนำไปใช้สำหรับการลงนามสงบศึกที่น่าอัปยศอดสูอีกครั้ง ดังนั้น พวกเขาจึงทำลายมันทิ้งเสีย
หลังสงครามโลกครั้งที่ 2 ยุติ ใน ค.ศ. 1950 Glade of the Armistice ได้รับการบูรณะให้กลับมาสมบูรณ์เช่นเดิม สำหรับขบวนรถไฟแม้จะถูกทำลายแต่ยังเหลือเศษซากอยู่บ้าง บริษัท Compagnie Internationale des Wagons-Lits จึงบริจาครถไฟขบวนใหม่ (รหัส 2439D) ที่มีลักษณะการออกแบบเหมือนกับขบวนเดิม (รหัส 2419D) อย่างกับฝาแฝด ตั้งแต่ผิวไม้ขัดเงาไปจนถึงเก้าอี้บุหนังติดกระดุม มาทำเป็นอนุสรณ์รำลึก รวมถึงจัดแสดงสิ่งของดั้งเดิมที่หลงเหลืออยู่ เช่น ปากกาที่ใช้ลงนามสงบศึก และที่เขี่ยบุหรี่ ซึ่งครั้งหนึ่งเคยอยู่ในเหตุการณ์การลงนามข้อตกลงสงบศึกเมื่อวันที่ 11 พฤศจิกายน ค.ศ. 1918
นี่คือประวัติศาสตร์ (ส่วนหนึ่ง) เบื้องหลังภาพยนตร์ All Quiet on the Western Front ซึ่งเชื่อมโยงสงครามโลกทั้งสองครั้งไว้ด้วยรถไฟหนึ่งขบวน
อ่านเพิ่มเติม :
- เรื่องจริงเบื้องหลังหนัง 1917 ภารกิจในสงครามโลกครั้งที่ 1 ของทหารกล้าลุยในแดนศัตรู
- บันทึกทหารไทยในฝรั่งเศส เมื่อ WW2 ปะทุ ฝรั่งเศสแพ้ยับเพราะ “มุ่งหาความสุขสบาย” ?
อ้างอิง :
https://www.history.co.uk/article/the-compi%25C3%25A8gne-wagon-one-train-carriage-two-peace-treaties
https://www.wearethemighty.com/mighty-history/world-war-rail-car-armistice/
https://www.imdb.com/title/tt1016150/
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 14 มีนาคม 2566
