| ผู้เขียน | ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.อาชว์ภูริชญ์ น้อมเนียน ผู้ช่วยผู้อำนวยการฝ่ายกิจการพิเศษ สถาบันพัฒนาสุขภาพอาเซียน มหาวิทยาลัยมหิดล |
|---|---|
| เผยแพร่ |
ปริศนาความนัยของ “สิงโต” แบบหูตั้ง-หูพับ ใน พระราชวังต้องห้าม
พระราชวังสถานที่ประทับของพระจักรพรรดิจีน เป็นที่รู้จักและถูกกล่าวขานจากคนทั่วโลกว่ามีแบบแผนวางไว้เพื่อแสดงให้เห็นถึงพระราชอำนาจที่ยิ่งใหญ่ในฐานะ “โอรสแห่งสวรรค์ผู้ปกครองแผ่นดิน“
พระราชวังต้องห้าม ที่กรุงปักกิ่งได้สะท้อนแนวคิดดังกล่าว โดยนับตั้งแต่มีการสร้างบ้านแปงเมืองจากอาณาจักรต้าหมิง ดังที่ ร้อยเรื่องราววังต้องห้าม (อชิรัชญ์ ไชยพจน์พานิช และชาญ ธนประกอบ (แปล). 2563. น.18) เขียนไว้ว่า
“ภายในวังซึ่งมีพื้นที่ 720,000 ตารางเมตรแห่งนี้ ปัจจุบันมีอาคารมากกว่า 9,000 ห้อง (“ห้อง” ในที่นี้คือหน่วยนับพื้นที่ โดยพื้นที่ระหว่างเสา 4 มุมนับเป็น 1 ห้อง) หลังจากเปลี่ยนสถานะเป็นพิพิธภัณฑ์ ปัจจุบันเก็บรักษาโบราณวัตถุ 1,807,558 ชิ้น (จากการสำรวจ ค.ศ. 2011) ตัวเลขและเรื่องราวที่มากมายจนกล่าวไม่ได้หมดนี้ดึงดูดนักท่องเที่ยวปีละมากกว่าล้านคนให้มาซาบซึ้ง ฮึกเหิม และสะเทือนอารมณ์ไปกับสถานที่ที่อยู่ระหว่างอดีตกับปัจจุบันได้มาอยู่ภายในสมบัติล้ำค่าที่สำคัญที่สุดและใหญ่โตที่สุดในโลก (หมายถึงวังแห่งนี้) เพื่อสัมผัสสิ่งที่เรียกว่าความรุ่งโรจน์และเสื่อมสลายของโลกมนุษย์“
ดังนั้น ในพระราชวังต้องห้ามจึงมีสิ่งที่เป็นปริศนาที่ไว้คอยเตือนผู้คนที่ได้เข้ามาเป็นข้าราชการขององค์พระจักรพรรดิไว้หลายอย่าง ดังปรากฏให้เห็นตามพื้นที่สำคัญ เช่น “ประตูไท่เหอ” ซึ่งมีประติมากรรม สิงโตสำริด คู่หนึ่ง สูงถึง 3 เมตร แผงคอมีลักษณะขดม้วน ที่คอแขวนกระดิ่ง มีสร้อยแกะสลักมีลวดลายมังกรและพรรณพฤกษานานพันธุ์ และศีรษะที่ค้อมลงเล็กน้อย อีกทั้งสายตาที่จับจ้องมองเบื้องหน้า เท้าขวาที่กางกงเล็บออกเหยียบลูกบอลไว้ และหูที่ตั้งขึ้นคอยรับฟังเรื่องราวต่าง ๆ ด้วยความตั้งใจ
อีกฟากหนึ่งในระดับระนาบเดียวกันก็มีสิงโตเพศเมีย ซึ่งกำลังเล่นกับลูกสิงโตตัวน้อยที่นอนหงายยอมแพ้และให้มีความสุขภายใต้กรงเล็บอันแหลมคมของสิงโตผู้เป็นแม่ และที่สำคัญหูของสิงโตทั้งคู่ตั้งเสมออยู่ตลอดเวลานั้นเอง
ส่วนประตูอื่น ๆ ที่น่าสนใจอีกมีชื่อว่า “ประตูเฉียนชิง” ซึ่งเป็นประตูที่ด้านหน้าประดับประติมากรรมทองแดงปิดทองรูปสิงโตคู่ ซึ่งมีขนาดย่อมกว่าและมีลักษณะเด่นพิเศษคือ “หูพับลง“
ปริศนาของ สิงโต ที่ตั้งอยู่ตรง “ประตูไท่เหอ“ และ “ประตูเฉียนชิง” จึงเป็นสิ่งย้ำเตือนจิตใจของผู้คนที่อาศัยภายใต้พระบรมโพธิสมภารขององค์พระจักรพรรดิได้ตักเตือนตนเองอยู่เสมอเพราะว่า ประตูไท่เหอ นั้น ตามที่อชิรัชญ์ ไชยโรจน์พานิช และชาญ ธนประกอบ (แปล). 2563 น.52 เขียนไว้ว่า
“สมัยพระจักรพรรดิหย่งเล่อจึงใช้ประตูเฟิ่งเทียน (สมัยชิงเรียกประตูไท่เหอ) เป็นสถานที่ออกว่าราชการ เกิดธรรมเนียม “ประตูหลวงฟังข้อราชการ” ในสมัยหมิงและชิง โดยองค์จักรพรรดิประทับ ณ ที่แห่งนี้เพื่อรับการถวายความเคารพจากขุนนาง และออกพระบรมราชโองการต่าง ๆ ไม่ว่าจักรพรรดิจะปรากฏพระองค์หรือไม่ ขุนนางทั้งฝ่ายพลเรือนและฝ่ายทหารก็ต้องมากระทำพิธีเข้าเฝ้าที่ประตูดังกล่าวทุกเช้า”
แต่ในขณะเดียวกัน “ประตูเฉียนชิง” เป็นประตูทางเข้า “ต้าเน่ย” ซึ่งหมายถึง หน่วยงานราชการตลอดจนถึงหมู่พระที่นั่ง หรือตำหนักของพระราชวงศ์ ได้แก่ หวงไท่โฮ่ว และรวมถึงเป็นที่ประทับขององค์พระจักรพรรดิอีกด้วย จนเกิดคำกล่าวว่า “ไท่เหอ” เป็นศูนย์กลางทางการปกครอง ส่วน “ต้าเน่ย” เป็นพื้นฐานของคุณธรรม
สิงโตคู่ที่หน้าประตูไท่เหอ “หูตั้ง” เพราะคอยรับพระบรมราชโองการปฏิบัติหน้าที่ต่างพระเนตรพระกรรณคอยบำบัดทุกข์บำรุงของราษฎร และบนพื้นที่เดียวกันสิงโตคู่ที่หน้าประตูเฉียนชิง “หูพับ” เพราะฝ่ายในต้องรู้จักเก็บความลับ รู้จักการประมาณตนใช้ชีวิตให้เรียบง่าย รู้จักตริตรองเรื่องต่าง ๆ ที่ได้รับฟังมา และอะไรควรทำ อะไรควรรู้ หรือโดยสรุปคือ ความในอย่านำออก ความนอกอย่านำเข้าเท่านี้ก็คงจะเข้าใจ
อ่านเพิ่มเติม :
- พระราชวังต้องห้าม ที่ยิ่งใหญ่ แต่ทำไมจักรพรรดิราชวงศ์ชิงไม่โปรดประทับ
- ไท่เหอเตี้ยน อาคารที่มีฐาะสูงสุดและขนาดใหญ่ที่สุดใน พระราชวังต้องห้าม
อ้างอิง :
จ้าวกว่างเชา เขียน. อชิรัชญ์ ไชยพจน์พานิช และ ชาญ ธนประกอบ (แปล). (2563). ร้อยเรื่องราววังต้องห้าม. (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มติชน.
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 31 มีนาคม 2563
