“รัชกาลที่ 6” ทรงไม่อยากให้ใช้คำราชาศัพท์ที่ไม่เป็นประโยชน์ คำใดบ้าง?

“ราชาศัพท์” ในพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554 อธิบายว่าคือ “คำที่ใช้กราบบังคมทูล” ในปัจจุบันมีหลายคำที่เลือนหายไปจากสังคมไทย ส่วนในสมัย พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 ก็มีบางคำที่พระองค์ทรงอยากให้เลิกใช้ หากจะกราบบังคมทูลฯ พระองค์ มีคำอะไรบ้าง?

คำราชาศัพท์ที่รัชกาลที่ 6 ไม่โปรด และอยากให้เลิกใช้กับพระองค์นั้น มีหลายคำด้วยกัน ที่ปรากฏหลักฐานในหนังสือ “ราชาศัพท์” ของกรรมารบุตร นั้นก็เช่น โปรดให้กราบบังคมทูลฯ ว่า 2 บาท ไม่โปรดให้ใช้คำว่าแปดสลึงหรือกึ่งตำลึง (4 สลึงคือ 1 บาท, 4 บาท คือครึ่งตำลึง)

ถ้าเป็นคำว่าหัวหมู ก็เรียกว่าหัวหมูได้เลย ไม่ต้องเป็น “ศีรษะสุกร” หรือผักบุ้งก็คือผักบุ้ง ไม่โปรดให้ใช้คำว่า “ผักทอดยอด”

พระองค์มีพระราชดำรัสว่า “ทำให้ย้อนไปนึกถึงคำหยาบโลน แต่นี้เป็นพระราชอัธยาศัยภายใน ส่วนตามทางราชการมิได้ทรงกล่าวถึง เขียนมาให้ทราบไว้”

นอกจากนี้ ขณะพระองค์ทรงช้างพระที่นั่ง ปกติแล้วควาญช้างจะต้องกราบบังคมทูลเบิกเมื่อเสด็จขึ้น เช่น ชื่อช้าง ขนาด นิสัย ฯลฯ เวลาจะเกิดอะไรขึ้น ขึ้นสูง ลงต่ำ เอี้ยวตัว ฯลฯ ก็จะต้องกราบบังคมทูลฯ เสมอว่า “ขอเดชะ ฝ่าละอองธุลีพระบาทปกเกล้าปกกระหม่อมช้างพระที่นั่งจะลงที่ต่ำ”

แต่ด้วยประโยคที่ยาวเกินไป จึงทำให้ไม่ทันกาล ครั้งหนึ่ง รัชกาลที่ 6 จึงมีพระราชดำรัสเมื่อคราวเสด็จฯ ปักษ์ใต้ว่า “ไม่ต้องเดชะ ละ ร้องบอกเพียง สูง, ต่ำ ให้ทันเตรียมตัวดีกว่า ไม่อย่างนั้นแทบคะมำ” 

แม้กระทั่งตอนสรงน้ำทะเล เหล่าราชองครักษ์ พระตำรวจหลวง หรือมหาดเล็ก ก็ต้องแวดล้อมพระองค์จากทะเลลึกมาหาตื้น เวลาคลื่นซัดเข้ามาหา พวกเขาก็ต้องร้องให้ทรงได้ยินว่า ตูม! ตูม! ด้วยเหตุนี้เอง รัชกาลที่ 6 จึงมีพระราชดำรัสว่า “หยุดเสียดีกว่า หนวกหูเปล่าๆ คลื่นมันก็ดังอยู่แล้ว เสียงคนยังแซงมาอีก” 

ทั้งหมดจึงแสดงให้เห็นถึงพระราชอัธยาศัยอันเรียบง่ายของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6

อ่านเพิ่มเติม :

• พระยาอนิรุทธเทวา มหาดเล็ก “คนโปรด” ในรัชกาลที่ 6 ที่ “งามเหมือนเทวามาจากสวรรค์”
• ตำนานความเฮี้ยน ท้าวหิรัญพนาสูร “ผีทรงเลี้ยง” ในรัชกาลที่ 6
• “พระราชพิธีบรมราชาภิเษกสมโภช” รัชกาลที่ 6 มีประเทศใดมาเยือนบ้าง?

สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่

อ้างอิง : 

กรรมารบุตร. ราชาศัพท์. [ม.ป.ท.]:โรงพิมพ์ บริษัทสหอุปกรณ์การพิมพ์ จำกัด, 2502. สืบค้นเมื่อวันที่ 1959. https://digital.library.tu.ac.th/tu_dc/frontend/Info/item/dc:173194.

เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 12 มิถุนายน 2568