แครมปัส ฝันร้ายของเด็กดื้อในวันคริสต์มาส

เซนต์นิโคลัสและแครมปัส (ภาพจาก Wikimedia Commons)

ผู้เขียน	บัณฑิตา คงสิน
เผยแพร่	วันพุธที่ 25 ธันวาคม พ.ศ.2567

เป็นเด็กดีจะได้ของขวัญจากซานตาคลอส แต่เป็นเด็กดื้อจะได้ไม้เรียวจากแครมปัส

เด็ก ๆ ยุโรปโตมากับการได้ยินว่า “เป็นเด็กดีจะได้ของขวัญจากซานตาคลอส แต่เป็นเด็กดื้อจะได้ไม้เรียวจากแครมปัส” แล้วแครมปัสเป็นตัวอะไร ทำไมเด็กทุกคนต้องกลัวแครมปัส เรามาทำความรู้จักไปพร้อมกัน

แครมปัส (Krampus) ปีศาจครึ่งคนครึ่งแพะ มีเขายาวแหลม ขนสีดำสนิท เขี้ยวและลิ้นยาว มักถือโซ่ กระดิ่ง และไม้เรียวที่ทำจากต้นเบิร์ช (Birch) หนึ่งกำมือ เพื่อไว้ฟาดเด็กที่ไม่เชื่อฟัง

เชื่อกันว่าแครมปัสมีต้นกำเนิดมาจากประเทศเยอรมนี ชื่อของมันมีรากศัพท์มาจากคำว่า แครมเพิน (Krampen) ในภาษาเยอรมันหมายความว่า กรงเล็บ เป็นลูกชายของเฮล (Hel) เทพีแห่งขุมนรก ตามตำนานนอร์ส (Norse)

ด้วยรูปลักษณ์ของแครมปัสที่เป็นปีศาจครึ่งแพะ ทำให้มันมีภาพจำที่ดูน่ากลัวและเป็นที่จดจำมากกว่าตำนานอื่น ๆ ที่เกี่ยวกับการลงโทษเด็กไม่ดีอย่างเบลส์นิเกิล (Belsnickle) และแปร์ ฟูเอตาร์ (Père Fouettard) ที่มีรูปลักษณ์เป็นชายแก่ ไว้หนวดรุงรัง

แต่เมื่อศาสนาคริสต์นิกายโรมันคาทอลิกเข้ามาในประเทศเยอรมนี ทำให้เกิดการรวมวัฒนธรรมกัน ระหว่างนิทานพื้นบ้านกับศาสนาคริสต์ แครมปัสจึงกลายเป็นส่วนหนึ่งของวันคริสต์มาส

สำหรับคริสต์นิกายโรมันคาทอลิก นักบุญนิโคลัส (St. Nicholas) หรือที่เรารู้จักกันในชื่อ ซานตาคลอส (Santa Claus) เป็นสัญลักษณ์ของความใจดีเมตตากรุณา แต่แครมปัสเป็นขั้วตรงข้ามของซานตาคลอส

ตามความเชื่อพื้นบ้าน แครมปัสจะปรากฏตัวขึ้นตามเมืองต่าง ๆ ในคืนวันที่ 5 ธันวาคม ที่รู้จักกันในชื่อ วันแครมพุซนัคท์ (Krampusnacht) หรือค่ำคืนแห่งแครมปัส ซึ่งในวันต่อมาคือ วันนิโคเลาส์ทาค (Nikolaustag) หรือวันนักบุญนิโคลัส วันที่เด็ก ๆ จะมองออกไปนอกประตูเพื่อดูว่า ถุงเท้าหรือรองเท้าบูธที่พวกเขาทิ้งไว้เมื่อคืนก่อนนั้นจะมีของขวัญ (รางวัลสำหรับเด็กดี) หรือไม้เรียว (รางวัลสำหรับเด็กที่ประพฤติตัวไม่ดี) อยู่ข้างใน

อีกทั้งยังมีประเพณีที่ผู้ชายจะแต่งตัวเป็นแครมปัสเพื่อวิ่งไล่เด็ก ๆ ทำให้เด็กหวาดกลัว ไม่กล้าออกไปเล่นข้างนอก แต่โบสถ์คาทอลิกเห็นว่าเป็นประเพณีที่รุนแรง จึงสั่งห้ามไม่ให้มีการละเล่นอีก

ปัจจุบันประเพณีวิ่งไล่เด็กของวันแครมปัสค่อย ๆ เลือนหายไปจากสังคมยุโรป แต่ตำนานของปีศาจก็ยังคงอยู่ เห็นได้จากภาพยนตร์เรื่อง Krampus ในปี 2015 และแอนิเมชันเรื่อง Scoopy-Doo! Mystery Incorporated ปี 2010