| ผู้เขียน | วิภา จิรภาไพศาล |
|---|---|
| เผยแพร่ |
หลวงพ่อโต ชื่อเรียกพระพุทธรูปสุดฮิต นิยมใช้เรียกพระพุทธรูปของไทย มีที่ไหนบ้าง?
พระพุทธรูปที่สร้างขึ้นประดิษฐานในโบสถ์, วิหาร ฯลฯ ของวัดต่างๆ ทั่วไป มักเรียกกันประหนึ่งญาติผู้ใหญ่ที่เคารพว่า “หลวงพ่อ…” ถ้าพระพุทธรูปนั้นๆ มีขนาดใหญ่, ใหญ่โตมาก หรือใหญ่โตที่สุด ก็มักเรียกว่า “หลวงพ่อโต” ซึ่งทั่วประเทศมีหลวงพ่อโตเกือบทุกจังหวัด
พระนครศรีอยุธยา “หลวงพ่อโต วัดพนัญเชิงวรวิหาร” อำเภอพระนครศรีอยุธยา มีชื่อเสียงเป็นที่รู้จักนับถือศรัทธากว้างขวางทั้งในหมู่ชาวไทยและชาวต่างชาติ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในหมู่ชาวจีน
หลวงพ่อวัดนี้ เป็นพระพุทธรูปปางมารวิชัย หน้าตักกว้าง 14.20 เมตร สูง 19.20 เมตร บ้างเรียกว่า “หลวงพ่อพนัญเชิง” ตามชื่อวัด มีชื่อทางการพระราชทานจากรัชกาลที่ 4 ว่า “พระพุทธไตรรัตนนายก” ส่วนชาวจีนเรียกตามแบบจีนว่า “ซำปอกง”
นอกจากนี้ ในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา ยังมีหลวงพ่อโตที่วัดอื่นๆ เช่น วัดสะตือ อำเภอท่าเรือ, วัดรางจระเข้ อำเภอเสนา, วัดกุฎีทอง อำเภอมหาราช ฯลฯ
กรุงเทพมหานคร ที่มีชื่อเสียงก็ต้องเป็น “หลวงพ่อโต วัดกัลยาณมิตรวรมหาวิหาร” เขตธนบุรี เมื่อเจ้าพระยานิกรบดินทร (โต กัลยาณมิตร) สร้างวัดนี้ขึ้น รัชกาลที่ 3 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างพระวิหารและพระประธาน
พระพุทธรูปนั้นโปรดให้สร้างตามแบบ, ลักษณะ และขนาดเท่าๆ กับหลวงพ่อโต วัดพนัญเชิงฯ มีขนาดหน้าตักกว้าง 11.75 เมตร สูง 15.44 เมตร ต่อมารัชกาลที่ 4 พระราชทานนามว่า “พระพุทธไตรรัตนนายก” เช่นเดียวกับที่วัดพนัญเชิงฯ และยังเป็นที่นับถือในหมู่ชาวจีนเช่นเดียวกัน
หลวงพ่อโต วัดอินทรวิหาร เขตพระนคร เป็นพระพุทธรูปยืนขนาดใหญ่ 1 องค์ ปางอุ้มบาตร สมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต พรหมรังสี) วัดระฆังโฆสิตาราม ริเริ่มสร้างขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 4 สร้างเสร็จสมบูรณ์สมัยรัชกาลที่ 7
นอกจากนี้ ใน กทม. ยังมีหลวงพ่อโตที่วัดอื่นๆ เช่น วัดหัวกระบือ เขตบางขุนเทียน, วัดนาคปรก เขตภาษีเจริญ ฯลฯ
สมุทรปราการ มี “หลวงพ่อโต วัดบางพลีใหญ่ใน” อำเภอบางพลี องค์พระพุทธรูปเป็นแบบปางมารวิชัย หน้าตัก 3 ศอก 1 คืบ มีชื่อเสียงแพร่หลายในจังหวัดสมุทรปราการและพื้นที่ภาคกลาง เป็น 1 ใน 3 พระพี่น้อง (หลวงพ่อโต, หลวงพ่อโสธร, หลวงพ่อวัดบ้านแหลม) ที่ตำนานว่าลอยมาตามลำน้ำเจ้าพระยา และมีประเพณีที่ติดโผของการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย คือ “ประเพณีโยนบัว” ช่วงกลางเดือน 11
ยังมีหลวงพ่อโตองค์อื่นในสมุทรปราการ เช่น ที่วัดสาขลา อำเภอพระสมุทรเจดีย์, วัดใหญ่ อำเภอพระสมุทรเจดีย์ ฯลฯ
หลวงพ่อโตมีทุกภาคของประเทศ คงไม่สามารถไล่เรียงจนหมด แต่ขอสรุปให้เห็นภาพตามแต่ละภาคพอสังเขป ดังนี้
ภาคเหนือ เช่น จังหวัดสุโขทัย วัดเชิงคีรี อำเภอศรีสัชนาลัย, จังหวัดเชียงใหม่ วัดพระสิงห์วรมหาวิหาร อำเภอเมือง, จังหวัดแม่ฮ่องสอน วัดจองคำ อำเภอเมือง, จังหวัดอุตรดิตถ์ วัดหน้าพระธาตุ อำเภอพิชัย, จังหวัดตาก วัดชัยชนะสงคราม (หรือวัดท่าแค) อำเภอเมือง ฯลฯ
ภาคกลาง เช่น จังหวัดสมุทรสาคร วัดหลักสี่ราษฎร์สโมสร อำเภอบ้านแพ้ว, วัดสุวรรณรัตนาราม อำเภอกระทุ่มแบน ฯลฯ, จังหวัดนนทบุรี วัดเสาธงหิน อำเภอบางใหญ่, วัดแดงธรรมชาติ อำเภอเมือง, วัดบางจาก อำเภอปากเกร็ด ฯลฯ
จังหวัดอ่างทอง วัดไชโยวรวิหาร อำเภอไชโย ฯลฯ, จังหวัดปทุมธานี วัดถั่วทอง อำเภอสามโคก, จังหวัดสมุทรสงคราม วัดท้องคุ้ง อำเภออัมพวา, จังหวัดลพบุรี วัดเสาธงทอง อำเภอเมือง, จังหวัดฉะเชิงเทรา วัดบางผึ้ง อำเภอบางปะกง, จังหวัดชัยนาท วัดพิชัยนาวาส อำเภอหันคา ฯลฯ
ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เช่น จังหวัดศรีสะเกษ วัดมหาพุทธาราม อำเภอเมือง, จังหวัดบุรีรัมย์ วัดกลาง อำเภอเมือง, จังหวัดชัยภูมิ วัดทรงศิลา อำเภอเมือง, จังหวัดร้อยเอ็ด วัดบูรพาภิราม อำเภอเมือง ฯลฯ
ภาคใต้ เช่น จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ วัดตาลเจ็ดยอด อำเภอสามร้อยยอด, จังหวัดสงขลา วัดนาทวี อำเภอนาทวี, จังหวัดนครศรีธรรมราช วัดป่าตอ อำเภอพระพรหม ฯลฯ
อนึ่ง บางพื้นที่ไม่ได้เรียกพระพุทธรูปขนาดใหญ่ว่า “หลวงพ่อโต” เช่น ภาคตะวันออกเฉียงเหนือเรียกว่า หลวงใหญ่, พระใหญ่ ส่วนภาคเหนือก็เรียกว่า พระเจ้าตนหลวง, หลวงพ่อพระเจ้าหลวง แทน
รวมถึงในภาคกลาง เช่น วัดม่วง อำเภอวิเศษชัยชาญ จังหวัดอ่างทอง “พระพุทธมหานวมินทร์ศากยมุนีศรีวิเศษชัยชาญ” พระพุทธรูปที่มีขนาดใหญ่โตที่สุดในประเทศ (หน้าตักกว้าง 63 เมตร สูง 93 เมตร) ก็ไม่ได้เรียกหลวงพ่อโต แต่เรียกว่า “หลวงพ่อใหญ่” ซึ่งก็มีความหมายเดียวกัน
อ่านเพิ่มเติม :
อ้างอิง :
ประวัติวัดพนัญเชิงวรวิหาร กรมศิลปากร พิมพ์แจกในงานกฐินพระราชทาน ณ วัดพนัญเชิงวรวิหาร จังหวัดพระนครศรีอยุธยา วันพฤหัสบดีที่ 1 พฤศจิกายน พุทธศักราช 2516.
“วัดกัลยาณมิตรวรวิหาร” ใน, สารกรมศิลปากร ปีที่ 9 ฉบับที่ 12 เดือนมกราคม 2539.
กองบรรณาธิการข่าวสด. ไหว้พระประธาน 77 จังหวัด, สำนักพิมพ์มติชน 2557.
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 10 กรกฎาคม 2567
