“ไฉ่ซิงเอี๊ย” จากไม่อยู่ในสารบบ สู่เทพเจ้าที่คนเซ่นไหว้มากสุดในเทศกาลตรุษจีน

เทพเจ้า ไฉ่ซิงเอี๊ย เทพจีน — ภาพ : ไฉ่ซิงเอี๊ย จาก www.namoc.org

ผู้เขียน	กองบรรณาธิการศิลปวัฒนธรรม
เผยแพร่	วันศุกร์ที่ 9 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2567

“ไฉ่ซิงเอี๊ย” คือ เทพเจ้าจีน ที่ผู้คนนิยมเซ่นไหว้มากสุดในเทศกาลตรุษจีน เพราะเป็นเทพเจ้าแห่งทรัพย์สินเงินทอง ซึ่งเป็น 1 ในยอดปรารถนา 5 ประการของคนจีน ที่ประกอบไปด้วย โชควาสนา ยศศักดิ์ อายุยืนแข็งแรง ความสุข และความมั่งคั่ง

ถาวร สิกขโกศล ผู้เชี่ยวชาญประวัติศาสตร์และภาษาจีน เล่าถึงคำในภาษาจีน ที่มาของนามเทพเจ้า “ไฉ่ซิงเอี๊ย” ว่า คำว่า “ไช้” (ไฉ) แปลว่า ทรัพย์สินเงินทอง เมื่อรวมกับคำว่า “ซิ้ง” (เสิน) แปลว่า เทวดา เสียงจะเปลี่ยนเป็น “ไฉ่ซิ้ง” (ไฉเสิน) หมายถึง เทพแห่งทรัพย์สินเงินทอง หรือเทพผู้ประทานความมั่งคั่งนั่นเอง

ถ้าย้อนไปดูความหมายดั้งเดิมของคำว่า “ไช้” (ไฉ) พจนานุกรมซัวเหวินเจี่ยจื้อ นิยามไว้ว่า “สิ่งที่คนเห็นว่ามีค่า” โดยพจนานุกรมอี้ว์เพียนได้อธิบายเพิ่มเติมว่า ได้แก่ “ข้าว ผ้า ทอง และหยก” ซึ่งของมีค่าของคนแต่ละยุคสมัยก็ย่อมต่างกันไป

สมัยโบราณ ข้าวและผ้าเป็นปัจจัยสำคัญในการยังชีพ ทองและหยกเป็นแร่ธาตุสวยงาม มีราคา จึงจัดเป็นของมีค่า ส่วนเงินตรามีบทบาทในวิถีชีวิตคนทั่วไปน้อย จึงไม่ถือเป็นของมีค่าหรือทรัพย์สินสำคัญ

สิ่งใดมีความสำคัญต่อชีวิต มนุษย์ย่อมเชื่อว่ามีเทวดาประจำอยู่ ในสมัยโบราณจึงไม่มีเทพแห่งทรัพย์สินอยู่ในสารบบของเทวดาจีน

จีนยุคราชวงศ์โจว หรือกว่า 2,000 ปีมาแล้ว เทพเจ้าจีน 5 องค์สำคัญ ที่คนจีนเซ่นไหว้เป็นประจำ คือ เทพแห่งประตูบ้าน เทพแห่งประตูห้อง เทพแห่งเตาไฟ เทพแห่งห้องโถงกลาง และเทพแห่งทางเดิน ซึ่งล้วนเป็นสิ่งสำคัญในวิถีชีวิตคนจีนโบราณ รวมเรียกว่า “การเซ่นไหว้ทั้งห้า”

ในยุคนั้นแม้แต่ส้วมก็เชื่อกันว่ามีเทพประจำ มีการเซ่นไหว้ส้วม เพราะส้วมเป็นแหล่งปุ๋ยสำคัญของคนจีน เทพแห่งทรัพย์สินในสังคมจีนเกิดขึ้นช้า เพราะจีนเป็นสังคมเกษตร มีเศรษฐกิจแบบพึ่งตัวเองมายาวนาน เงินทองมีความสำคัญน้อย

กาลเวลาผ่าน สังคมเปลี่ยน เมื่อการค้าทวีบทบาท คนสะสมทรัพย์สิน เงินทองเริ่มเป็นสิ่งจำเป็นต่อชีวิต เทพแห่งทรัพย์สินเงินทองจึงถือกำเนิดขึ้น และได้รับความนิยมมากขึ้นเรื่อยๆ

เป็นเหตุผลว่า ทำไม “ไฉ่ซิงเอี๊ย” จึงเป็นเทพที่มาแรงแซงโค้ง “เทพเจ้าจีน” องค์อื่นๆ โดยเฉพาะในยุคนี้

อ่านเพิ่มเติม :

สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่