“เจดีย์ทรงปรางค์ของกรุงศรีอยุธยา” เจดีย์ที่ผสมผสานวัฒนธรรมจาก 3 ราชธานี

ปราสาท เจดีย์ทรงปรางค์ของกรุงศรีอยุธยา
เจดีย์ทรงปรางค์ของกรุงศรีอยุธยา

เมื่อ สุโขทัย เจริญรุ่งเรืองขึ้นแล้ว ราชธานีภาคกลาง หรือกรุงศรีอยุธยาก็อยู่ในแหล่งสืบทอดความเกี่ยวข้องอย่างลึกซึ้ง จากศิลปวัฒนธรรมขอมสมัยเมืองพระนคร จึงมีการปรับปรุงลักษณะของปราสาทแบบขอมในศิลปะลพบุรี หรือ ปรางค์ขอม ก่อนจะเกิด “เจดีย์ทรงปรางค์ของกรุงศรีอยุธยา” ที่รวบรวมความสวยงามของเจดีย์ 3 ราชธานี

เจดีย์ทรงปรางค์ของกรุงศรีอยุธยา ถือเป็น เจดีย์รูปแบบหนึ่งที่มีความเกี่ยวข้องกับ รูปแบบเจดีย์จาก 3 ราชธานี ได้แก่ เชียงใหม่ (ล้านนา), กรุงศรีอยุธยา และสุโขทัย ซึ่งความข้องเกี่ยวดังกล่าวนั้น ปรากฏให้เห็นผ่านความวิจิตรงดงามของตัวเจดีย์

Advertisement

ตั้งแต่ ทรงแท่งเหลี่ยมหยัก มุมคล้ายทรงฝักข้าวโพดจากอยุธยา ไล่มาถึงฐานสี่เหลี่ยมหลายชั้น ตั้งซ้อนลดหลั่นรองรับทรงแท่งหยักมุมที่สุโขทัย และ มีทรงดอกบัวตูมเป็นยอดเจดีย์ทรงระฆังของเชียงใหม่ หรือล้านนา รวมไปถึง มีทรงแท่งหยักมุม รองรับทรงสูง ทั้งหมดนี้ สะท้อนสุนทรียภาพที่แตกต่างของศิลปะแต่ละราชธานีทั้งสิ้น

อย่างไรก็ตาม เจดีย์ดังกล่าวยังคงปรากฏอยู่พื้นที่เดิมของสุโขทัย และได้รับความนิยมอย่างมาก ในหมู่คนไทย เช่น พระศรีรัตนมหาธาตุเชลียง จ. สุโขทัย, วัดพระศรีรัตนมหาธาตุวรมหาวิหาร (วัดใหญ่) จ. พิษณุโลก เป็นต้น

อ่านเพิ่มเติม :

สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่


อ้างอิง :

สันติ เล็กสุขุม. “คำช่าง ทรงระฆัง, บัลลังก์, ปล้องไฉน, มาลัยเถา”, ใน ศิลปวัฒนธรรม ฉบับเดือนมกราคม 2540.


เผยแพร่ในระบบออนไลน์ (แบบเว็บไซต์) ครั้งแรกเมื่อ 2 กุมภาพันธ์ 2567