13 กันยายน 2352 วันสิ้นพระชนม์ “เจ้าฟ้าเหม็น” โอรสพระเจ้าตาก

เจ้าฟ้าเหม็น กรมขุนกษัตรานุชิต เจ้าฟ้าเหม็น โอรสพระเจ้าตาก
รูป กรมขุนกษัตรานุชิต หรือเจ้าฟ้าเหม็นตามจินตนาการ (ภาพจากหนังสือ "กบฏเจ้าฟ้าเหม็นฯ" จัดพิมพ์โดยสำนักพิมพ์มติชน 2457)

13 กันยายน 2352 วันสิ้นพระชนม์ เจ้าฟ้าเหม็น โอรสพระเจ้าตาก

เจ้าฟ้าเหม็น โอรสพระเจ้าตาก มีพระนามเต็มว่า สมเด็จพระเจ้าหลานเธอ เจ้าฟ้ากรมขุนกระษัตรานุชิต เป็นพระราชโอรสใน สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี กับเจ้าจอมมารดาฉิมใหญ่ ลูกสาวของเจ้าพระยาจักรี ขุนนางที่มีอำนาจมากที่สุดในแผ่นดินกรุงธนบุรี ซึ่งต่อมาปราบดาภิเษกเป็นพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช รัชกาลที่ 1 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์

เท่ากับว่าทรงเป็น “ลูกเจ้าตาก” เป็นหลานรัชกาลที่ 1 และมาสิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 2 ด้วยคดีกบฏ ณ วันพุธ เดือน 10 ขึ้น 5 ค่ำ จุลศักราช 1171 ตรงกับวันที่ 13 กันยายน 2352 พระชันษา 30 ปี  หย่อน 4 วัน โดยการตัดสินของพระองค์เจ้าชายทับ หรือต่อมาคือพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3

Advertisement

ในการลงพระราชอาญานี้คงจะมีแต่เจ้าฟ้าเหม็นเท่านั้นที่ทรงได้ดำรงพระเกียรติยศสำเร็จโทษด้วยท่อนจันทน์ตามโบราณราชประเพณีตามแบบขัตติยราชกุมาร ส่วนพระราชโอรส 6 พระองค์ของเจ้าฟ้าเหม็น ที่ถูกนำไปถ่วงน้ำนั้นมีพระนาม ดังนี้ 1. หม่อมเจ้าชายใหญ่ 2. หม่อมเจ้าชายสุวรรณ 3. หม่อมเจ้าหนูเผือก 4. หม่อมเจ้าชายสวัสดิ์ 5. หม่อมเจ้าชายเล็ก 6. หม่อมเจ้าชายแดง

นอกจากนี้ยังรวมไปถึงบรรดาหม่อมห้ามและบ่าวไพร่ข้าทาสในกรมอีกจำนวน 30 คน ที่ถูกประหารไปในคราวนี้ด้วย

ภาพถ่ายทางอากาศ บริเวณอนุสาวรีย์ชัยสมรภูมิ ถ่ายเมื่อปี พ.ศ. 2489 ที่ลูกศรชี้คือพระอุโบสถวัดอภัยทายารามหลังเก่าที่ “เจ้าฟ้าเหม็น” ทรงสร้าง (ภาพจาก ศิลปวัฒนธรรม, เมษายน 2549)
พระบรมรูป “สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช” ภายในศาลสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช พระราชวังเดิม ธนบุรี

อ่านเพิ่มเติม :

สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่ 


หมายเหตุ : คัดเนื้อหาส่วนหนึ่งจากหนังสือ “กบฏเจ้าฟ้าเหม็น “โอรส” รัชทายาทพระเจ้าตาก “นัดดา” พระพุทธยอดฟ้าฯ” เขียนโดย ปรามินทร์ เครือทอง (สำนักพิมพ์มติชน, 2547)


เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 13 กันยายน 2561