เผยแพร่ |
---|
สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงเล่าเรื่องเหตุการณ์แผ่นดินไหวที่เมืองหงสาวดี เมื่อคราวเสด็จพม่า เมื่อ พ.ศ.2478 ความตอนหนึ่งว่า
“เรื่องตำนานมุเตา เปรียบดูราวกับเขียนมาหมดเล่มสมุดเมื่อ วันที่ 5 พฤษภาคม พ.ศ.2473 ด้วยในคืนวันนั้นเวลา 20 นาฬิกาเศษ เกิดแผ่นดินไหวอย่างแรง สะเทือนทั่วประเทศพม่าตลอดไปจนถึงเมืองไทย
แต่ตรงเมืองหงสาวดีแผ่นดินไหวแรงกว่าแห่งอื่น บ้านเรือกหักพังเกือบหมดทั้งเมือง คนหนีออกกลางแจ้งไม่ทันเรือนล้มทับตายกว่าร้อย
พระมหาธาตุมุเตา (ชเวมอดอว์) ที่เมืองพะโค (หงสาวดี) ก่อนพังทลายจากแผ่นดินไหว
ในครั้งนั้นเองทั้งองค์พระมหาธาตุมุเตาและสิ่งอื่นซึ่งสร้างไว้ในบริเวณหัก โค่นทั้งวัด แม้เวลาล่วงมาได้ ๖ ปี ความเสียหายยังปรากฏอยู่จนบัดนี้
พอเข้าบริเวณแลเห็นวัดก็อนาถใจตั้งแต่ขึ้นบันได ด้วยศาลาหลังคาปราสาทซึ่งเคยมีติดต่อกันตลอดทางขึ้นก็พังหมด ยังเห็นแต่โคนเสารายอยู่ทั้งสองข้าง กรรมการเขามีแก่ใจทำฉนวนเสาไม้มุงสังกะสีขึ้นไว้แทน พอให้พวกสัปปุรุษได้อาศัยร่มเงาเมื่อขึ้นบันได ร้านขายเครื่องสักการะก็ได้แต่ทำแคร่วางของขายอยู่ข้างทางไม่กี่ร้าน
ขึ้นไปถึงลานพระมหาธาตุยิ่งอนาถใจหนักขึ้น พอแลเห็นองค์พระมุเตาก็แทบจะพลั้งปากออกอุทานว่า “แม่เจ้าโว้ย” เพราะเมื่อเห็นมาแต่ไกล สำคัญว่าพังเพียงปากระฆังเหนือชั้นทักษิณ ที่จริงเป็นเช่นนั้นแต่ทางด้านตะวันตก ทางด้านอื่นพังลงมาจนชั้นทักษิณ แลเห็นเป็นแต่กองดินสูงใหญ่พังท่วมถมออกไปจนพ้นลานพระมหาธาตุ”

อ้างอิง :
ดำรงราชานุภาพ, สมเด็จฯ กรมพระยา. “เที่ยวเมืองพม่า”. (มติชน, 2545)
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 23 กรกฎาคม 2560