| ผู้เขียน | คนไกล วงนอก |
|---|---|
| เผยแพร่ |
บะหมี่สำเร็จรูป มีจุดกำเนิดเมื่อสงครามโลกครั้งที่ 2 ยุติลง ญี่ปุ่นเผชิญปัญหาการขาดแคลนอาหาร โมโมฟุกะ อันโดะ จึงคิดถึงการผลิตอาหารสำหรับมวลชนคนส่วนใหญ่ ปี 2491 อันโดะตั้งบริษัท Nissin Food Product และสินค้าที่เขานึกถึงก็คือ “บะหมี่” เพราะเป็นอาหารที่คนญี่ปุ่นนิยมบริโภค
บะหมี่ที่อันโดะคิดทำขึ้นไม่ใช่บะหมี่ทั่วไป แต่มันเป็น “บะหมี่สำเร็จรูป” ที่กินที่ไหนก็ได้ กินเมื่อไรก็ได้ ใช้เวลาเพียงไม่กี่นาทีในการทำก็กินได้ เหมือนกับ “กาแฟสำเร็จรูป”
วันหนึ่งขณะที่ภรรยาเขากำลังทำอาหาร เธอนำบะหมี่ไปทอดกรอบ ก่อนจะทำเป็นอาหารเมนูหนึ่ง แต่มันจุดประกายความคิดให้อันโดะว่า หากนำบะหมี่กรอบไปเติมน้ำร้อนจัด ก็สามารถกินเป็นบะหมี่น้ำได้ทันที ถ้าต้องการรสชาติอื่น ๆ ก็แค่เติมเนื้อ เติมผักลงไป
ในปี 2501 บะหมี่สำเร็จรูป (บ้างเรียกบะหมี่กึ่งสำเร็จรูป) ก็ออกสู่ตลาดเป็นครั้งแรก
แต่บะหมี่สำเร็จรูปที่อันโดะตั้งใจให้เป็นสินค้าอาหารสำหรับคนทั่วไป กลับไม่เป็นอย่างที่เขาคิด เพราะมันมีราคาแพงกว่าบะหมี่ปกติทั่วไปถึง 5-6 เท่า คนชั้นแรงงานที่เป็นกลุ่มเป้าหมายแต่แรกของอันโดะจึงไม่นิยม แต่เวลาเพียงไม่ถึงปี บะหมี่สำเร็จรูปก็เข้าร้านขายของชำได้มากขึ้น และค่อย ๆ แจ้งเกิดสำเร็จ ก่อนจะมีผู้ผลิตหน้าใหม่อื่น ๆ ตามมา
ปี 2513 อันโดะส่งออกบะหมี่สำเร็จรูปไปสู่ต่างประเทศ ไปจำหน่ายที่แคลิฟอร์เนีย สหรัฐอเมริกา ตามด้วยการตั้งโรงงานผลิตในเวลาต่อมา นอกจากนี้ยังมีการตั้งโรงงานในฮ่องกง, จีน, เนเธอร์แลนด์ และเยอรมนี
ในช่วงเวลาประมาณ 20 ปี บะหมี่สำเร็จรูปก็สร้างกระแสโลกานุวัตร จากสินค้าของญี่ปุ่นก็กลายเป็นสินค้าของโลก ที่ไม่ได้เพียงสร้างรายได้แก่ผู้ผลิต หากยังช่วยแผ่ขยายอิทธิพลทางวัฒนธรรมญี่ปุ่นอีกด้วย ชาวญี่ปุ่นจึงยกย่องบะหมี่สำเร็จรูปเป็นประดิษฐกรรมที่ยิ่งใหญ่แห่งศตวรรษที่ 20 อันดับที่ 1 (จากการสำรวจของ Fuji Research Institute, ธันวาคม 2543)
สำหรับประเทศไทย บะหมี่สำเร็จรูปเริ่มเข้าสู่ตลาดเป็นครั้งแรกประมาณปี 2515 แต่ก็เจอปัญหาเดียวกับการวางตลาดครั้งแรกในญี่ปุ่น คือ บะหมี่สำเร็จรูปราคาแพงกว่าบะหมี่ในร้านบะหมี่ทั่วไป หรือบะหมี่รถเข็น และผู้บริโภคเองก็ไม่คุ้นเคยกับการ “ชง” บะหมี่ด้วยน้ำร้อน
แต่ปี 2516 ประเทศไทยมีภาวะเหตุการณ์ทางการเมืองไม่สงบ ประกอบกับปัญหาเศรษฐกิจ น้ำมันแพง ฯลฯ ทำให้อาหารมีราคาแพง และบางอย่างมีการขาดแคลน จึงกลายเป็นโอกาสของบะหมี่สำเร็จรูปที่ได้แจ้งเกิด เพราะได้ปรุงง่ายและเร็ว ราคาถูก (เพราะสินค้าอื่น ๆ ปรับราคาขึ้น)
วันนี้ “บะหมี่สำเร็จรูป” เป็นสินค้ามวลชน สำหรับคนส่วนใหญ่อย่างที่อันโดะตั้งใจแต่แรก ทุกครั้งที่มีประชาชนสำรองสินค้าและอาหาร เพื่อรับมือสถานการณ์การเมือง, ภัยธรรมชาติ หรือโรคระบาด บะหมี่สำเร็จรูปจะเป็นสินค้ากลุ่มแรก ๆ ที่หายไปจากชั้นวางสินค้าเสมอ
อ่านเพิ่มเติม :
- ค้นกำเนิด เบนโตะ อาหารเพื่อการเดินทางของญี่ปุ่น เกี่ยวกับ “ปิ่นโต” ของไทยอย่างไร?
- โยชิอากิ ชิราอิชิ ผู้แหวกขนบการกินซูชิ ด้วย “ซูชิสายพาน”
ข้อมูลจาก :
รังสรรค์ ธนะพรพันธุ์. “นิชชินบะหมี่สำเร็จรูป” ใน, ผู้จัดการรายเดือน ฉบับเดือนกรกฎาคม 2544
หทัยรัตน์ ไชยพุทธา. “ปัจจัยที่มีผลต่อพฤติกรรมการซื้อของผู้บริโภคบะหมี่กึ่งสาเร็จรูปยี่ห้อมาม่า ในจังหวัดสมุทรปราการ” สารนิพนธ์ ปริญญาบริหารธุรกิจมหาบัณฑิต สาขาวิชาการตลาด มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ มิถุนายน 2553
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 24 พฤษภาคม 2565
