ตำนานปฐมกษัตริย์ทรอยโกงค่าแรงสร้างกำแพงเมือง สู่ไอเดีย “ม้าโทรจัน” ในศึกคลาสสิก

ภาพประกอบเนื้อหา - ม้าไม้ หรือ ม้าโทรจัน แบบจำลอง

ม้าโทรจันคืออะไร ม้าโทรจันเป็นม้าไม้หมากกลในสงครามใหญ่ชาวกรีก-ชาวทรอย แต่ครั้งโบราณนานมาแล้ว รู้จักกันว่าสงครามโทรจันหรือโทรจันวอร์ (Trojan war) เป็นสงครามที่รบรากันนานถึง 10 ปี แล้วม้าโทรจันของกรีกตัวนั้นแหละทำให้กองทัพกรีกชนะ ส่วนกรุงทรอยพังพินาศ!

เรื่องราวมีรายละเอียดทำนองนี้ ทรอยนั้นเป็นเมืองใหญ่รุ่งเรืองและแสนจะมั่งคั่งด้วยการค้าขาย ตั้งอยู่ริมทะเลเอเจียน คือริมฝั่งตะวันตกของประเทศตุรกีในปัจจุบัน ค่อนไปทางเหนือ กำแพงเมืองทรอยนั้นสูงใหญ่มั่นคงมาก ตามตำนานว่าสร้างโดยเทพเนปจูน (เทพแห่งสมุทร) และเทพอพอลโล (เทพแห่งแสงสว่าง การพยากรณ์และความงาม) จึงยากมากที่ข้าศึกจะบุกเข้าตีให้แตกง่ายๆ

อย่างไรก็ดี ปฐมกษัตริย์ของทรอยมีประวัติว่า โกงค่าแรงสร้างกำแพงเมืองจากเทพเนปจูน เทพองค์นี้จึงโกรธแค้นปฐมกษัตริย์เหล่านั้นมาก ยกเว้นแต่กษัตริย์เพรียมหรือไพรแอมผู้สืบสมบัติต่อมา

ชาวทรอยมักเคารพนบไหว้บูชาเทพเนปจูนอย่างหวาดๆ บ่อยครั้งที่ทรงพระพิโรธก็จะเกิดพายุร้ายแรงสึนามิ พัดหาดกวาดบ้านเรือนลงทะเลเนืองๆ

ม้าเป็นพาหนะที่โปรดปรานของเทพเนปจูน ชาวทรอยจึงนับถือม้า ตราโล่ นักรบทรอยนั้นแม่ทัพประดับด้วยรูปม้า

ชาวทรอยนั้นเก่งกาจธุรกิจ ร่ำรวย แต่อาจถูกมองว่าโกงเก่งด้วย ประกอบกับปูมประวัติตามหลังครั้งจ้างเทพเนปจูนสร้างกำแพงมานานแล้วนั้นด้วย ภาพชาวทรอยดูไม่ดีนัก

วันหนึ่งเมื่อทรอยส่งเจ้าชาย 2 องค์ เป็นทูตเจริญไมตรีกับเมเนเลอัสเจ้าเมืองสปาร์ตาแห่งกรีก แต่เมื่อขากลับเมือง เจ้าชายองค์เล็กคือปาริส ได้ลักพาเฮเล็น มเหสีเจ้าเมืองสปาร์ตามาเมืองทรอย เจ้าเมืองสปาร์ตาโกรธแค้นมาก นำความไปปรึกษาอักมาเมมนอนเจ้าผู้ครองแคว้นเธสสาลีย์ ผู้เป็นพี่ชายซึ่งมีใจอิจฉาความมั่งคั่งของทรอยเป็นทุนเดิมอยู่แล้ว จึงระดมไพร่พลจากเจ้าผู้ครองนครรัฐต่างๆ ยกทัพเรือข้ามทะเลเอเจียนมาโจมตีทรอย ซึ่งแน่นอนย่อมเอาชนะได้ยากมาก

สงครามยืดเยื้อสูญเสียทหารไปเป็นอันมาก โดยเฉพาะกองทัพกรีก เพราะรบกันต่อเนื่องนานสิบปี ซึ่งก็นานมากทีเดียวกว่ากองทัพกรีกจะรู้ว่าเอาชนะทรอยด้วยกำลังทหารอย่างเดียวไม่ได้ ต้องอาศัยกลอุบาย ดังนั้นการพักรบนาน 13 วัน จึงเกิดขึ้น

ครั้นเมื่อครบกำหนดเวลาพักรบแล้ว กองทัพทรอยก็ต้องตกใจใหญ่หลวงเมื่อทหารทรอยมองออกไปจากป้อมเชิงเทินตามชายหาดอันยาวเหยียดที่เคยแออัดด้วยกองเรือและกองบัญชาการกองทัพกรีก วันนี้ว่างเปล่ามีแต่ชายหาดร้าง จะเหลืออยู่ก็แต่วัตถุประหลาดขนาดมหึมาเป็นรูปม้าไม้ที่ประกอบขึ้นจากช่างผู้ชำนาญ ยืนตระหง่านอยู่ ชาวทรอยนั้นอ่อนเพลียกับสงครามมานานต่างดีใจที่สงครามอันสาหัสยุติลง กองทัพกรีกก็คงพากันยกทัพกลับโดยทิ้งม้าไม้ไว้เป็นการบูชาเทพเนปจูน เพื่อขอให้เดินทางกลับบ้านโดยปลอดภัย

ชาวทรอยคิดง่ายๆ ไม่เท่าทันกองทัพกรีก รีบรับม้าไม้ไว้ด้วยใจซื่อเข็นเข้าเมือง เฉลิมฉลองใหญ่ หารู้ไม่ว่าเป็นม้ากลที่ซ่อนทหารฝีมือดีไว้ภายใน เมื่อชาวทรอยรื่นเริงจนเมามาย อิ่มและเหนื่อยอ่อน จนหลับลงแล้ว ม้าโทรจันก็ออกฤทธิ์ ทหารโรยตัวลงมาจากม้า ส่งสัญญาณให้กองทัพเรือกรีกคืนกลับ เปิดประตูเมืองทุกด้าน ทหารกรีกก็เข้าเมืองโดยง่าย

กรุงทรอยจึงถึงอวสานด้วยอุบายม้าโทรจันด้วยประการฉะนี้

อ่านเพิ่มเติม :


หมายเหตุ : คัดเนื้อหาจากบทความ “ม้าโทรจัน” เขียนโดย ส.สีมา ในศิลปวัฒนธรรม ฉบับกรกฎาคม 2550


เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 27 เมษายน 2564