“น้ำชายาเสียง” ตัวช่วยแก้เสียงแห้งในพระพิธีธรรมในอดีตมีอะไรบ้าง

การสวดพระพิธีธรรมจะสวดตามเวลาประจำในกำหนด 100 วัน พร้อมกับมีการประโคมย่ำยาม ดังนี้เวลา 06.00 น. พระพิธีธรรมสวดพระอภิธรรม และประโคมย่ำยาม

เวลา 07.00 น. พระพิธีธรรมรับพระราชทานฉันเช้า

เวลา 09.00 น. พระพิธีธรรมสวดพระอภิธรรม และประโคมย่ำยาม

เวลา 11.00 น. พระพิธีธรรมสวดพระอภิธรรม และรับพระราชทานฉันเพล

เวลา 12.00 น. พระพิธีธรรมสวดพระอภิธรรม และประโคมย่ำยาม

เวลา 15.00 น. พระพิธีธรรมสวดพระอภิธรรม และประโคมย่ำยาม

เวลา 16.00 น. ประโคมย่ำยาม

เวลา 19.00 น. พระพิธีธรรมสวดพระอภิธรรม

เวลา 21.00 น. พระพิธีธรรมสวดพระอภิธรรม และประโคมย่ำยาม

การที่พระพิธีธรรมต้องสวดอย่างต่อเนื่องเป็นเวลานานอาจทำให้เกิดอาการเสียงแห้งได้ ในอดีตเจ้าพนักงานที่เกี่ยวข้องได้แก่ฝ่ายสังฆการี จึงต้องเตรียมน้ำถวาย เรียกว่า น้ำชายาเสียง คือ น้ำร้อนน้ำชาถวายพระภิกษุดื่มแก้เสียงแห้ง เป็นน้ำผลไม้คั้น 8 อย่างที่พระสงฆ์ฉันได้ตามพระวินัยเรียกว่า น้ำอัฐบาน น้ำชุบาน หรือน้ำปานะ ได้แก่ น้ำมะม่วง น้ำหว้า น้ำกล้วยที่มีเมล็ด น้ำกล้วยไม่มีเมล็ด น้ำมะซาง น้ำผลจันทน์ น้ำเหง้าอุบล และน้ำมะปราง หรืออีกประเภทหนึ่งได้แก่ น้ำผลเล็บเหยี่ยว น้ำพุทราเล็ก น้ำพุทราใหญ่ น้ำเปรียง น้ำมัน(งา) น้ำนม น้ำยาคู และน้ำรส(ผักดอง)

(คัดมาจากหนังสือ ธรรมเนียมพระบรมศพและพระศพเจ้านาย เขียนโดย นนทพร อยู่มั่งมี. สำนักพิมพ์ มติชน. 2551)